EUROPESE INDUSTRIE

Finland en Ierland ontpopten zich de jongste jaren tot mekka’s voor hoogtechnologische industriële sectoren. Dit is een van de meest spectaculaire voorbeelden van het specialisatieproces dat zich voltrekt in de Europese industrie. Want leken de Europese nijverheden in de loop van de jaren zeventig steeds meer op elkaar, in de jaren tachtig ontwikkelde elk land een typisch eigen industrieel patroon dat steeds meer verschilde van dat van de andere landen. Die ommezwaai was het gevolg van de Europese economische integratie en het verdwijnen van de interne handelsbarrières. Elk land kan zich in zo’n omgeving immers specialiseren in die sectoren waar het specifieke voordelen kan uitspelen. Internationale handel wisselt die voordelen dan onder elkaar uit.

Die hertekening van het industriële landschap is een traag proces. De voorbije veertien jaar schoven de industrieën van de meeste economieën slechts met mondjesmaat op. Een aantal sectoren maakt zelfs de omgekeerde beweging en raakt verspreid over Europa in plaats van zich te concentreren in een bepaalde regio. Die vaststelling suggereert dat behalve economische integratie nog andere factoren een vinger in de pap te brokken hebben in de lokalisatie van een bepaalde sector. Een rapport van de Europese Commissie zette de verschuivingen op een rijtje.

Traag groeiende en arbeidsintensieve industrieën verzamelen in de Europese periferie omdat de lonen er op een lager peil liggen.

De locatie van sectoren met hoge uitgaven voor onderzoek & ontwikkeling zijn gevoeliger geworden voor de aanwezigheid van het nodige talent. Deze sectoren verschuiven naar plaatsen waar voldoende researchers te vinden zijn. De groei- en hoogtechnologische sectoren die eens geconcentreerd waren in de kernlanden zijn ook verspreid geraakt in heel de Europese Unie.

Ook de locatie van de industriële sectoren waar nog weinig handenarbeid aan te pas komt, blijft gevoelig voor de aanwezigheid van secundair en hoger geschoold personeel.

Centraal gelegen landen slagen er beter in sectoren met een hoge toegevoegde waarde aan te trekken. Het gaat vooral om die sectoren waar toelevering een grote rol speelt.

Ook de sectoren met toenemende schaalopbrengsten hebben de neiging zich in centrale regio’s te vestigen, al neemt dit effect af.

De dienstensectoren zijn over het algemeen meer gelijkmatig verspreid in Europa dan de industriële sectoren. De algemene economische verschuiving van industrie naar diensten en de inhaalbeweging van de armere landen met een relatief kleine diensteneconomie versterken deze verspreiding.

The Location of European Industry, Economic Paper nr. 142, European Commission, Directorate-General for Economic and Financial Affairs.