De Europese Commissie wil dat de begroting van de Europese Unie in de periode van 2028 tot 2034 spectaculair toeneemt tot 2.000 miljard euro. “Dit is een begroting voor een nieuw tijdperk, die past bij de ambitie van Europa, die de uitdagingen van Europa aanpakt en die onze onafhankelijkheid versterkt”, aldus voorzitter Ursula von der Leyen bij de presentatie van de plannen.
De Commissie bepleit een meerjarenbegroting die 1,26 procent van het bruto nationaal inkomen (bni) van de EU bedraagt. Dat komt overeen met ongeveer 2.000 miljard euro (2 biljoen). In de huidige periode van 2021 tot 2027 beschikt de EU over zo’n 1.200 miljard euro of 1,1 procent van het bni, het uitzonderlijke coronaherstelfonds van 800 miljard euro niet meegeteld. (lees verder onder de video)
De meerjarenbegroting zou niet enkel fors toenemen, ook de opmaak ervan zou beduidend veranderen. Grote traditionele uitgaveposten als landbouw en het cohesiebeleid worden met andere fondsen ondergebracht in “nationale en regionale partnerschapsplannen” die over een totaal budget van 865 miljard euro zouden beschikken.
Enkele honderden boeren betoogden woensdag voor het Berlaymontgebouw uit vrees voor besparingen, maar Von der Leyen verzekerde dat de directe inkomenssteun met een budget van 300 miljard euro gevrijwaard wordt. Voor investeringen in de minder ontwikkelde regio’s wordt 218 miljard euro voorzien.
Een tweede grote pijler is het fonds voor concurrentievermogen, dat bijna 410 miljard euro zou voorzien voor investeringen in strategische economische prioriteiten zoals de groene en digitale transitie. Zo zou de omvang van het wetenschappelijke programma Horizon verdubbelen tot 175 miljard euro.
De uitgaven voor defensie zouden vervijfvoudigen tot 130 miljard euro. Voor buitenlands beleid en uitbreiding wil de Commissie 200 miljard euro opzijzetten. Opvallend is het bedrag van liefst 100 miljard euro voor Oekraïne “Dit is een engagement op lange termijn voor het herstel en de heropbouw van Oekraïne”, zei Eurocommissaris voor Begroting Pjotr Serafin.
De stijgende uitgaven moeten uiteraard ook gefinancierd worden. Het zijn de lidstaten die het gros van het geld ophoesten, maar Von der Leyen wil naar eigen zeggen de nationale bijdragen “stabiel” houden. De Commissie zet volop in op nieuwe eigen inkomsten, met onder meer een heffing op de omzet van de grootste bedrijven, een belasting op elektronisch afval en een deel van de inkomsten uit CO2-uitstootrechten en de koolstofgrenstaks. Ze raamt dat de totale eigen inkomsten zo kunnen toenemen tot bijna 60 miljard euro per jaar.
De presentatie van de meerjarenbegroting vormt het startschot voor lange en moeizame onderhandelingen met de lidstaten en het Europees Parlement. Beide instellingen moeten de meerjarenbegroting goedkeuren.