De Europese Commissie opent onderzoeken naar mogelijke inbreuken van techreuzen Apple, Alphabet en Meta op de concurrentieregels die vastgelegd zijn in de nieuwe digitalemarktenwet (DMA). Dat hebben de Eurocommissarissen Margrethe Vestager en Thierry Breton maandag aangekondigd.
Met de DMA wil de Commissie de grote techreuzen dwingen om hun eigen diensten minder te bevoordelen op hun platforms en meer concurrentie toe te laten. De concurrentiewaakhond is al maanden in dialoog met deze bedrijven om hun praktijken aan te passen aan de nieuwe regels, die sinds 7 maart volledig van kracht zijn.
Niettemin opent de Commissie enkele weken later al de eerste vijf procedures. “We zien reeds veranderingen op de markt, maar we zijn nog niet overtuigd dat de oplossingen van Alphabet, Apple en Meta hun verplichtingen respecteren voor een eerlijkere en meer open digitale ruimte voor Europese burgers en bedrijven”, lichtte Breton (Interne Markt) toe.
Zo blijft de Commissie van oordeel dat Alphabet bij de presentatie van zoekresultaten in Google de eigen diensten bevoordeelt ten aanzien van die van concurrenten, bijvoorbeeld bij het zoeken naar hotels of vliegtickets. Google is daarvoor in 2017 al eens veroordeeld tot een boete van 2,4 miljard euro.
App Store en Google Pay
Daarnaast opent de Commissie ook een onderzoek naar de beperkingen die Alphabet in Google Play opwerpt voor andere app-ontwikkelaars. Zo worden onder meer “hun mogelijkheden om vrij te communiceren en aanbiedingen te promoten en rechtstreeks contracten te sluiten beperkt, met inbegrip van het opleggen van allerlei kosten”, aldus de Commissie.
Een gelijkaardig onderzoek opent de Commissie naar de App Store van Apple, dat in maart al een boete van 1,8 miljard euro kreeg aangesmeerd na een klacht van Spotify. Apple komt ook in het vizier voor een mogelijke inbreuk op de verplichting dat eindgebruikers makkelijk applicaties op iOS moeten kunnen verwijderen en de standaardinstellingen moeten kunnen aanpassen.
Bij Meta is het nieuwe ‘pay or consent’-model een probleem voor de Commissie. De DMA verplicht de platforms om de toestemming van gebruikers te vragen om hun persoonsgegevens aan te wenden voor reclamedoeleinden. Meta reageerde daarop door gebruikers van Facebook en Instagram een betalend abonnement zonder reclame aan te bieden, maar die “binaire keuze” biedt volgens de Commissie “geen echt alternatief” voor gebruikers die niet instemmen.
Stevige boetes
De Commissie hoopt de onderzoeken binnen twaalf maanden af te kunnen ronden. Vestager (Concurrentie) beklemtoonde dat het zeker niet de enige mogelijke inbreuken op de DMA zijn die de Commissie onderzoekt. Zo kijkt de Commissie bijvoorbeeld ook naar de wijze waarop Amazon zijn eigen merken zou bevoordelen in de Amazon Store.
De Commissie zet al jaren met wisselend succes de traditionele concurrentieregels in tegen de dominante positie van voornamelijk Amerikaanse techreuzen. Met de DMA, die veel preciezer de plichten van grote platforms omschrijft, hoopt ze een doeltreffender wapen in handen te hebben. De wet voorziet boetes tot 10 procent van de wereldwijde omzet, die bij herhaaldelijke en ernstige inbreuken kunnen oplopen tot 20 procent. De Commissie kan de techreuzen ook verplichten om bepaalde activiteiten af te stoten.
Te hard van stapel?
De koepelvereniging van de online platforms, de CCIA, hekelt in een reactie de snelheid waarmee de Commissie tot actie overgaat. “De timing van deze aankondigingen (…) doet het lijken alsof de Commissie wel eens te hard van stapel zou kunnen lopen”, zei Daniel Friedlaender, hoofd van de Europese tak.
Friedlaender wijst erop dat de bedrijven nog volop door de Commissie opgevraagde data aan het vergaren zijn. Dat er desondanks nu reeds onderzoeken worden geopend, stuurt volgens hem “het verontrustende signaal dat de EU overhaast onderzoeken opent zonder te weten wat ze onderzoekt”.
