Europalia Hongarije

De Hongaarse kunstgeschiedenis telt vele bannelingen. In Antwerpen loopt een tentoonstelling van grote fotografen uit dit land en in Brussel wordt de avant-gardistische schilderkunst uit Hongarije voorgesteld.

Brassaï, fotograaf van het nachtelijke Parijs en van Picasso? Een Hongaar. Robert Capa, oorlogsfotograaf in Spanje, Normandië en Indochina? Ook een Hongaar. De huidige uitstraling van de fotografie zou niet hetzelfde prestige hebben zonder deze grote namen die geschiedenis schreven. Maar deze reporters, kunstenaars, beeldenmakers werden vaak gedwongen hun land te verlaten. Het Museum van de Fotografie in Antwerpen stelt in het kader van Europalia een tentoonstelling voor die we vorig jaar reeds in Arles konden bewonderen: ” Made in Hungary“. Liefhebbers kunnen genieten van werk van ongeveer 80 fotografen. Hun talenten komen naar voren op verschillende vlakken: documentaires, fotoreportages, portretten, stillevens, reclame… Vaak werden de fotografen die in Hongarije bleven, gedwongen hun zienswijze – die niet paste binnen de politieke en sociale dogma’s – te veranderen. Waren de bannelingen avontuurlijker? Ze hadden in elk geval verbazend veel talent.

Ook in de schilderkunst trokken de avant-gardistische kunstenaars de waarden van het oude keizerrijk in twijfel. Vanaf 1915 groepeerden schilders en schrijvers zich rond de anarchistische dichter Lajos Kassák en het tijdschrift ” A Tett“. Het blad werd al snel verboden en werd opgevolgd door ” Ma” (Vandaag), een publicatie die meer op kunst gericht was. De uiterst vruchtbare periode tussen 1915 en 1925 staat momenteel centraal in een expositie bij de BBL in Brussel. Bezoekers kunnen er kennismaken met het onbekende werk van schilders als Bortnyik, Nemes-Lampérth, Mattis-Teutsch, Tihanyi en Moholy-Nagy, een sterfiguur uit het Duitse Bauhaus. De Hongaarse kunstenaars hadden banden met Berlijn (“Der Sturm”), Wenen, Nederland (“De Stijl”) en België (onder andere via Victor Servranckx); ze stonden open voor alle invloeden, voor zover kunst synoniem was van vooruitgang. Maar ook hier dwong de invloed van de partij de vernieuwers uit te wijken naar Wenen of Berlijn. Dadaïstische collages, futuristisch geïnspireerde schilderijen, abstracte kunst of suprematisme, grafische experimenten… een waaier van plastische expressie die het ontdekken waard is.

Museum van de Fotografie, Waalse Kaai 47, 2000 Antwerpen. Tot 9 januari 2000. Gesloten op maandag en feestdagen.

“De Hongaarse avant-garde”, BBL, Marnixlaan, 1000 Brussel. Tot 16 januari 2000, alle dagen van 10 tot 18 uur.