Er is in Vlaanderen een gebrek aan betaalbare woningen voor gezinnen met een laag inkomen en voor kwetsbare gezinnen. Dat gaat volgens het Europees Comité voor Sociale Rechten (ECSR) in tegen het Europees Sociaal Handvest, ook wel de ‘Grondwet van Europa’ genoemd. De ‘Woonzaak’, het initiatief van tientallen organisaties die naar het ECSR waren gestapt tegen het Vlaams woonbeleid, krijgt daarmee gelijk.
Op 27 december 2021 diende de koepelorganisatie Feantsa (de Europese Federatie van Organisaties voor Thuislozen) namens Woonzaak een klacht in tegen het Vlaamse woonbeleid bij het Europees Comité voor Sociale Rechten. Volgens de indieners blijft het grondrecht op wonen in Vlaanderen voor te veel mensen, met name voor de meest kwetsbare gezinnen, dode letter.
Het Europees Comité voor Sociale Rechten, een orgaan van de Raad van Europa, geeft de Woonzaak nu gelijk. Volgens het ECSR schendt België, in dit geval Vlaanderen, het Europees Sociaal Handvest, met name artikel 16 dat elk gezin het recht geeft op sociale, juridische en economische bescherming.
Huiseigenaarschap
Volgens het ECSR is het woonbeleid vooral toegespitst op huiseigenaarschap, maar zijn er daarbij te weinig opties voor mensen met een laag inkomen. Dat komt door een tekort aan sociale woningen, de lange wachtlijsten en het beperkte bereik van de huurtoeslagen.
Daarnaast wijst het ECSR op het hoge aantal woningen met slechte woonkwaliteit aan de onderkant van de private markt. Daar ziet het comité een link met het gebrek aan maatregelen om de kwaliteitsnormen voor woningen te garanderen.
Verder is er nog sprake van een gebrek aan gegevens over uithuiszettingen en over het aantal daklozen.
Het ECSR ziet nog meer schendingen van het Handvest. Zo komt het principe van de ‘lokale binding’ bij de toewijzing van sociale woningen volgens het comité neer op discriminatie op basis van sociaaleconomische statuts en ras.
Richting wooncrisis
Vlaams minister van Wonen Melissa Depraetere (Vooruit) erkent dat Vlaanderen al jaren op weg is richting een wooncrisis. “Er is een groot tekort aan betaalbare woningen. Zeker op de huurmarkt. De prijzen blijven stijgen. Op 20 jaar tijd verdubbelden huurprijzen. Zo kan het niet verder. Daarom ga ik ingrijpen. Door in te zetten op meer aanbod en door in te grijpen op prijs zelf”, zegt ze.
“Hoe meer aanbod, hoe lager de prijs. Daarom investeren we de komende jaren 6 miljard in de bouw en renovatie van betaalbare sociale huurwoningen. Zo helpen we veel meer mensen aan een sociale woning en verlagen we de druk op de private huurmarkt.
Gemeenten die hun deel niet bijbouwen, ga ik financieel sanctioneren. Met dat geld geven we dan weer huurpremies aan wie wacht op een sociale woning en noodgedwongen op de private markt aangewezen blijft”, zegt de minister. “Daarnaast grijpen we ook in op de prijs zelf.
Verhuurders van slecht geïsoleerde woningen zullen hun prijzen van 2028 niet meer mogen indexeren. En we breiden het systeem van budgethuur, waarbij woningen worden verhuurd onder de marktprijs, verder uit. Zo beschermen we de koopkracht van wie huurt en vergroten we het aanbod aan betaalbare woningen.”
