EUROPA SMS’T, CHINA SPEELT PIANO

De vijftigjarige Europese Unie is gemakzuchtig. China is hardvochtig, totalitair en gevaarlijk. 240 miljoen Chinese kinderen, één op vijf van alle Chinezen, volgen pianoles. De Chinese tucht om iets te bereiken is vandaag onklopbaar. Onze jeugd sms’t, kijkt halfblootclips of dut in met de iPod.

China treitert Europa met zijn auto’s, computers en machines. De kwaliteit klimt, de prijzen blijven laag, de concurrentie met de gele horde bepaalt de toekomst van het Westen. Scheppingen van onze traditie hebben voor Peking niet langer geheimen. China bouwt jaarlijks 300.000 piano’s. De luchtfoto in NRC Handelsblad was spectaculair: 160 jonge Chinese pianisten spelen in brede rijen achter elkaar een openluchtrecital in de Oost-Chinese stad Hangzhou.

Meteen werd een gesprek met Chris Maene actueel. Chris Maene is de eigenaar-ondernemer van Piano’s Maene in Ruiselede. Jaarlijks worden er in België 1800 nieuwe piano’s verkocht, de drie winkels van Maene nemen een derde voor hun rekening. Maene organiseert pianoconcerten in de brouwerswoning naast de kerk van Ruiselede – zijn kantoor en privémuseum. Hij bouwt als internationaal spektakelstuk drie replica’s van de allereerste piano uit 1836 van Steinway & Sons. Vlaamse, of beter Europese jongeren, worden vandaag massaal verleid door gsm’s, computers en iPods. De tucht en de toewijding om hun vingers jarenlang en uren per dag krom te spelen voor adembenemende Liszt, Beethoven, Mozart of Rachmaninov, vermindert in Europa, weet Chris Maene. De piano in de woonkamer overleeft als toonbeeld van de goede smaak. Niet als ventiel van de ziel.

Geen troetelprogramma’s nodig. De snelle vingers uit het Oosten vindt u op de webstek van de Koningin Elisabethwedstrijd voor piano 2007. Van de 94 ingeschrevenen voor de eerste ronde zijn er 13 Chinezen. Voor een kaartje voor een concert van Lang Lang (24) liggen Chinese fans bij min twintig graden in de rij. Hij geeft 150 concerten per jaar en doceert aan vijf conservatoria. Dertig jaar na de dood van Mao halen Lang Lang, Yuja Wang en Yundi Li de wereldtop. Ze staan onder contract bij Deutsche Grammophon.

240 miljoen kinderen, de meerderheid van de jeugd – er zijn 1,3 miljard Chinezen en miljoenen eenkindgezinnen – krijgen pianoles waarvan twintig miljoen professioneel. In de pianobouw eisen de Chinezen hun plaats op. Zoals de eerste generatie van uitvoerauto’s prut was, waren die Chinese piano’s aanvankelijk speelgoed. Nu zijn het kwaliteitsinstrumenten. Chris Maene richt zich sterker op de niche van de historische klavierinstrumenten om die concurrentie af te weren. Het leven in China is hard en om iets te bereiken is ongenadig wroeten, ook op de muziekscholen, een uitweg. Chinezen in eigen land of in de diaspora behoeven geen troetelprogramma’s of strijkages om te werken.

Bouwmeester van het Verdrag. Het Europese project van eenwording heeft veel elan verloren, maar Immanuel Kant zou er dolblij mee geweest zijn. De Europese Verlichting die hij richting gaf, droomde van een heerschappij van de rede en de vrede. Met het tromgeroffel van de Franse Revolutie en de oorlog tussen Pruisen en de jonge republiek in de oren, schrijft Immanuel Kant op zijn 71ste in Koningsbergen (vandaag het door de Sovjets vernietigde Kaliningrad) een traktaat, Zum Ewigen Frieden: hoe kan het geweld in het verkeer tussen staten worden uitgebannen?

Kant geloofde hardnekkig in de morele verbetering van de mens. De grijsaard is een verre bouwmeester van het Verdrag van Rome en zijn halfeeuwfeest. Waar is echter de party, wat houdt de Europeanen met hun unieke verdrag en hun unieke federatie samen en wat betekent die EU in de wedijver met de pianisten, ingenieurs, biotechnologen, militairen van China?

Geweten sussen. Moreel is Europa essentiëler voor de wereld dan het totalitaire leninisme dat China blijft ontsieren achter een façade van openheid, meer eigendomsrechten en grotere toegankelijkheid. Wie de Olympische Spelen van Peking zal bezoeken, volgt een nazispektakel. Zelden ziet men meer deprimerende beelden op de buis dan de duizenden volksafgevaardigden, gerangschikt als legkippen, in het Volkspaleis. Die automaatjes zijn het politieke vee van een totalitaire staat die qua mensenrechten geen haar beter is dan het rijk van Hitler of het rijk van Stalin en zijn opvolgers.

China blijft met zijn gigantische markt alle commerçanten verleiden. Die sussen hun geweten in de hoop dat ‘op een dag’ die slavenstaat ook geciviliseerd zal worden. Ondertussen blijft de interne oorlog van de leiding tegen het eigen volk woeden en steunt China crapuul in Soedan, Zimbabwe, Birma en Oezbekistan. De Europese Unie is de morele en – mits de hervormingen van Merkel en de toekomstige hervormingen van Sarkozy slagen – eveneens de economisch betere van het Rijk van het Midden.

De auteur is directeur van Trends.

Frans Crols