‘Europa heeft meer zebra’s nodig’

Trends selecteert duurzame thema’s en verhalen. Impact Shakers verdient het label voor zijn missie om mensen uit ondervertegenwoordigde groepen te stimuleren ondernemer of investeerder te worden.

Ondernemer Yonca Braeckman kwam terug uit de Verenigde Staten met een heel ambitieus plan: ze wil met Impact Shakers vanuit België een Europees ecosysteem voor impactondernemers bouwen.

De Gentse Yonca Braeckman voelde zich als kind al aangetrokken tot de Verenigde Staten. Haar passie voor de Amerikaanse popcultuur en dat ze in dat land groots denken in plaats van te focussen op waarom iets niet zou lukken, deden haar uiteindelijk op haar 35ste de oceaan oversteken. Daarvoor werkte ze in België in de start-upwereld als curator van het sprekersevent TedxGhent, bij de netwerkorganisatie Startups.be en als CEO van Watt Factory.

Dat het zolang duurde, voor ze naar Amerika vertrok, heeft veel met haar achtergrond te maken, legt Braeckman uit: “Ik zag ondernemerschap lang niet als een optie. Opgroeien in een krappe financiële situatie, mijn migratieachtergrond – mijn vader is Turks – en mijn vrouw-zijn speelden daar allemaal een rol in. Ik had ook geen rolmodellen in mijn omgeving of ondernemers die op mij leken om me aan te spiegelen.” Dat gaf haar het idee voor de Impact Shakers-accelerator. Die richt zich op ondernemers van ondervertegenwoordigde groepen uit heel Europa. Het doel voor de komende jaren is in Europa een plaats te verwerven tussen accelerators als Maze, Rockstart en Techstars. Daarna wil Braeckman soortgelijke ecosystemen uitbouwen in Zuidoost-Azië en andere delen van de wereld.

Om haar Amerikaanse droom te financieren, verkocht ze in 2017 haar appartement in Gent. Zo had ze een vangnet voor haar sprong in het onbekende, naar het dure leven in New York en San Francisco. Geïnspireerd door ondernemers en activisten in die metropolen groeiden de visie en de ambitie voor Impact Shakers. Nu is Braeckman terug in België, al is dat relatief, want ze brengt nog veel tijd door in Portugal en de Verenigde Staten. Ze wil ervoor zorgen dat vrouwen en mensen uit minderheidsgroepen niet langer het gevoel hebben dat het ondernemerschap niet voor hen is weggelegd. “We willen met Impact Shakers een systemische shift bewerkstelligen”, maakt Yonca Braeckman zich sterk. “We bouwen aan verschillende blokjes, die samen voor die shift moeten zorgen.”

Nieuwe loot

‘We’, dat zijn Braeckmans medeoprichters, de Hongaarse Diána Páti en de Gentse Anaïs Bouzidi, en drie andere teamleden. Deze week komen ze met twee nieuwe blokjes naar buiten: een accelerator en een microfonds. Naast dat microfonds is ook een durfkapitaalfonds van 20 miljoen euro in de maak, maar dat is voor begin volgend jaar. Er was al een incubator, een start-upstudio, programma’s om te kijken of een bedrijf ver genoeg staat om investeerders te zoeken en de Impact Shakers Awards (zie kader De vijf gezichten van Impact Shakers).

Het durfkapitaalfonds wordt een nieuwe loot aan de boom van investeringsfondsen die focussen op ondervertegenwoordigde groepen. In België zijn We Are Jane en Blueprint VC voorbeelden van zulke fondsen. “Organisaties die start-ups ondersteunen, zijn fantastische investeerders, omdat ze zo dicht bij de ondernemer staan”, zegt Braeckman. “Zo zijn er niet veel in Europa en geen enkele richt zich specifiek op ondervertegenwoordigde oprichters en impact. We lijken wellicht nog het meest op Maze, dat gevestigd is in Lissabon. We hebben er goede contacten mee, net als met de meeste grote impactorganisaties in Europa. Onze visie is er één van radicale samenwerking.”

Inclusief ondernemerschap

Bij een exit van een van de start-ups uit de stal van Impact Shakers verdient de organisatie na een paar jaar een veelvoud van haar investering terug, is de redenering. In afwachting komen de eerste inkomsten uit het dienstenaanbod van de in 2018 opgerichte organisatie. Impact Shakers krijgt naast die inkomsten uit consultancy ook financiering via publieke middelen, zoals het Europese Erasmus+programma en het Vlaamse innovatieagentschap VLAIO. Ook de Amerikaanse ambassade stopte Impact Shakers subsidies toe.

Impact Shakers wil complexe maatschappelijke en ecologische problemen aanpakken met inclusief ondernemerschap. Daarbij laat de organisatie zich inspireren door het concept van de donuteconomie van de Britse econoom Kate Raworth. Dat is een model voor economische groei binnen de ecologische grenzen van de planeet. Impact Shakers wil waardegedreven jonge ondernemers helpen van bij de opstart van het bedrijf tot de eerste financieringsrondes. Zou het niet beter focussen op één activiteit, in plaats van zoveel tegelijk te doen? Yonca Braeckman is overtuigd van niet: “We hebben een langetermijnvisie rond systemische verandering. Als we niet op het juiste moment financiering koppelen aan de start-ups die we helpen, zal hun groei beperkt blijven.”

Die financiering is een probleem. Ondernemers uit minderheidsgroepen krijgen minder toegang tot kapitaal door onbewuste vooroordelen en een gebrek aan ervaring met problemen van een andere leefwereld bij goedmenende, maar overwegend mannelijke investeringsfondsen. Voldoende cijfers en studies leggen dat gigantische diversiteitsprobleem in de techwereld bloot. De cijfers in State of European Tech, het rapport van het investeringsfonds Atomico dat elk jaar de vinger aan de pols houdt van de Europese techwereld, zijn opnieuw ontstellend. In 2021 ging slechts 1,1 procent van het opgehaalde durfkapitaal in Europa naar vrouwelijke oprichtersteams. Start-ups met een gemengd team vertegenwoordigden 8,8 procent. Ook naar stichters met migratieroots blijft het zoeken met een vergrootglas. “Een recente studie toont nochtans aan dat investeringsfondsen met diverse fondsmanagers beter presteren dan niet-diverse fondsen”, argumenteert Braeckman.

Ecosysteembouwer

Met een eigen fonds en een accelerator wil Impact Shakers vrouwen en ondernemers met migratieroots meer kansen geven. Op de lange termijn streeft de organisatie naar een wereld waarin de teams van investeringsfondsen niet langer gedomineerd worden door al iets oudere, witte mannen. “Voor die systemische shift hebben we meer ondervertegenwoordigde investeerders nodig”, zegt Braeckman. “Maar ook meer diverse investeringsfondsen.” Het microfonds voor de accelerator is daarvoor een hefboom. Door ervoor te zorgen dat mensen vanaf 250 euro kunnen investeren in een bedrijf, hoopt Impact Shakers dat mensen uit ondervertegenwoordigde groepen die zich nu nog niet als investeerder zien, de smaak te pakken krijgen.

Met die aanpak hoopt Impact Shakers de komende jaren meer ‘zebra’s’ te creëren. Voor zijn opleiding van vijf weken over financiering werkt Impact Shakers samen met onder meer Zebras Unite. Met die naam speelt het Amerikaanse ondernemersnetwerk in op de voorliefde voor dierenmetaforen in de techwereld. Jonge, niet-beursgenoteerde bedrijven die een waardering van 1 miljard dollar halen, worden bijvoorbeeld eenhoorns genoemd. Een land met zulke eenhoorns wordt gezien als een land met een matuur start-upecosysteem. België kreeg er met Deliverect net nog eentje bij. De zebra staat met zijn witte en zwarte strepen voor starters met gemengde oprichtersteams. “Zebras Unite is voor mij dé autoriteit in innovatieve financiering en governance, zegt Yonca Braeckman. “De organisatie is sterk bezig met coöperatieve structuren en vertrekt van de vraag hoe we de financiering kunnen aanpassen aan wat een founder wil bereiken, zowel professioneel als privé.”

Braeckman noemt zichzelf een ecosysteembouwer. Ze beseft dat ze een reuzengroot probleem wil aanpakken: “Het wordt niet makkelijk, maar ik kan tonen dat we een unieke pijplijn van bedrijven hebben. Dat maakt ons speciaal. Er zijn al wel wat initiatieven in Europa om de diversiteit te verbeteren, vaak gericht op vrouwen, maar geen enkele organisatie pakt het probleem in al zijn complexiteit aan.”

Het gebrek aan diversiteit in het durfkapitaal is historisch gegroeid, weet historica Braeckman. Die wereld diverser maken is een belangrijke gamechanger. “We willen vooral inclusiviteit bevorderen en ervoor zorgen dat iedereen zich als ondernemer kan zien. De mensen die het meest bereid zijn daar iets aan te doen, zijn overigens bijna allemaal mannen.”