Ernstige sociale onrust in België onvermijdelijk

Peter Drucker, de Mozes die de managementgoeroes de weg wees, werd onlangs 94, maar een terug-blik is aan hem niet besteed.

Zijn jongste boek portretteert het bedrijfsleven in 2020. Hij blijkt ook nog altijd perfect op de hoogte van de échte noden en zorgen van de ondernemer.

Peter Drucker, Managementvisies. Business Contact, 240 blz., 34 euro. Peter Drucker, On the Profession of Management. HBS Press, 201 blz., 20,25 euro. Rosabeth Moss Kanter, On the Frontiers of Management. HBS Press, 306 blz., 20,25 euro. Verkrijgbaar bij Acco Leuven. tel. 016 29 11 00, fax: 016 20 73 89.

Per uur is een uitzendkracht wezenlijk duurder dan een vast personeelslid. Toch blijft hun aantal groeien, ook in crisistijden. Een duidelijk signaal: de Zwitserse uitzendketen Adecco is momenteel de grootste werkgever ter wereld, de nationale overheden niet meegerekend. Traditiegetrouw wordt het uitzendsucces toegeschreven aan flexibiliteit en specialisatie. Die klassieke uitleg volstaat evenwel niet, vindt Peter Drucker. De motor achter de gestage groei van allerhande uitzendformules noemt hij het overstelpende aantal wetten, regels en paperassen voor werkgevers. Bij de gekende personeelskosten mag u zowat een derde bijtellen voor kosten verbonden aan administratieve rompslomp.

Precies die kosten voor bureaucratische omhaal dreigen vele KMO’s te wurgen. Zelfs de grootste ondernemingen, die dergelijke kosten relatief minder sterk voelen, gaan steeds vaker over tot radicale oplossingen: ze besteden het personeelsbeleid integraal uit aan een gespecialiseerd bedrijf. Denk maar aan Exult, opgericht in 1997, dat de personeelsdienst van giganten als BP Amoco, Unsisys en Tenneco Automotive overnam. Exult is niet zomaar een sociaal secretariaat, het neemt alles over – aanwerving, scholing, bevordering en ontslag incluis. Voor de ondernemingen zit er een besparing van een kwart tot twee derde van de personeelskosten in.

Drucker heeft het wel degelijk over de Amerikaanse stortvloed van paperassen. De Vlaamse werkgever hoeft dus niet eens te hopen dat het gras aan de andere kant van de oceaan groener is. Vluchten kan niet meer. Of toch? Drucker schrijft het succes van de maquiladoras (vooral assemblagefabrieken aan de Mexicaanse kant van de grens met de Verenigde Staten) ook grotendeels toe aan de paperassenvlucht: “Volgens mij is het vermijden van de papierwinkel een sterkere prikkel voor deze assemblagebedrijven dan de vaak discutabele besparingen op arbeidskosten.” Hopelijk lezen de Vlaamse of Belgische bewindslieden het jongste boek van Drucker ook. Het is de administratieve rompslomp, stupid.

Help, de industrie krimpt. Op 19 november 2003 werd de in Wenen opgegroeide en in de VS bekend geworden Peter Drucker 94 jaar. Ironisch genoeg komt een van de sterkste visies op het bedrijfsleven in de volgende decennia van de kranige midnegentiger. Zijn jongste boek, Managementvisies kreeg in het Nederlands een wervende ondertitel: Het bedrijfsleven in 2020 en wat u daarvan nú moet weten. Het boek bestaat weliswaar uit een bundeling van artikels die eerder verschenen in diverse businessbladen, maar de meest beklijvende essays zijn vrij recent. Een opmerking zoals de loodzware bureaucratische last voor werkgevers bewijst bovendien dat Drucker zich niet in een ivoren toren teruggetrokken heeft. De grootvader van de managementgoeroes kent nog altijd de echte muizenissen van de manager, ook die van de KMO’er.

Enkele artikels bevatten overlappingen, wat irritatiegevoelige lezers behoorlijk nerveus kan maken, maar dat euvel stelt niets voor naast de indringende, alerte en praktijkbewuste analyses. Zo valt zeker de maatschappelijke impact op van de teloorgang van de industrie als jobmachine. Momenteel jammeren we over de verhuizing van jobs naar lagelonenlanden. Drucker beklemtoont dat ook zonder zo’n delokalisatie de snelle neergang van de industrie als bron van werkgelegenheid onvermijdelijk is. De industrie gaat immers de landbouw achterna: de productiviteit stijgt enorm, terwijl de werkgelegenheid daalt. Vooral in landen met een rigide arbeidsmarkt, waar ook nog oude sectoren beschermd worden en waar geen werk gemaakt wordt van een tijdige omscholing, voorspelt Drucker een pijnlijke overgangsperiode met ernstige sociale onrust. Hij noemt Duitsland en Frankrijk, we mogen er België aan toevoegen.

Blijven veranderen. Wie ook vroegere ideeën van Peter Drucker zoekt, kan terecht bij On the Profession of Management met spraakmakende artikels van zijn hand die verschenen in de Harvard Business Review, het evangelie van de moderne manager. In dezelfde serie verscheen een paperbackeditie van On the Frontiers of Management met artikels van Rosabeth Moss Kanter. Zij legt de nadruk op de veranderingsgezinde organisatie en het betrekken van het personeel in die noodzakelijke permanente aanpassing. Het klinkt bekend in de oren, maar zowel Drucker als Moss Kanter geven er pittige voorbeelden van. Onontkoombare lectuur.

Luc De Decker

Bij de gekende personeelskosten mag u zowat een derde bijtellen voor kosten verbonden aan administratieve rompslomp.