Er zijn meer gelijkenissen dan verschillen (tussen vele Vlamingen en allochtonen)

Als we al over één boek willen uitschreeuwen: dit móet u lezen, dan is het dit wel: ‘Kif-kif’, het verrassend parallelle levensverhaal van ‘sociale’ migrante Tessa Vermeiren en ‘echte’ migrante Yamila Idrissi.

Tessa Vermeiren & Yamila Idrissi, Kif-kif – Aan de ander kent men zichzelf. Roularta Books, 195 blz., 18 euro.

Voor vele Vlamingen zijn de jeugdjaren die Tessa Vermeiren beschrijft in Kif-kif ongetwijfeld hoogst herkenbaar. Die taferelen – gedrenkt in de volkse armoestraten van Louis Paul Boon, gevangen in het benauwende familiale huis clos van Hugo Claus, met de vuisten gebald in de misèrescènes van Cyriel Buysse – tekenen een behoeftig Vlaanderen in de jaren vijftig en zestig. Die Boonse wereld van de zaterdagse wasbeurt in de wasteil ligt onbereikbaar ver van de strakke designvilla’s aan de Leie, de avant-gardemode van Veronique Branquinho of de parfums op maat van Patou. Tessa Vermeiren maakte wél de sprong van de achterafsteeg naar de glamour. Het kansarme meisje uit een vergeefs wroetend arbeidersgezin in Mariekerke, dat alleen getooid werd in afdragertjes en van het PMS te horen kreeg dat de afdeling handel op school al meer dan hoog genoeg gemikt was, vocht zich naar de lifestylemedia. Ze is nu directeur van Weekend Knack, dat onder haar vleugels uitgroeide tot een zelden gezien succes in medialand.

En toch, in Kif-kif bekent Tessa Vermeiren: “De laatste handtas van Vuitton, de nieuwste waanzinnige collectie van Prada of de jongste dure crème van La Mer, het zijn dingen die ontzettend ver af liggen van wie ik ben.” En: “Nooit zullen we de sporen kunnen uitwissen van de wereld van onze ouders en grootouders. De armoede, de onwetendheid, de onderdrukking, de vernedering, de angst voor de grote wereld die zij hebben ervaren, blijven aan ons kleven. Het is ons DNA.” Ze ontworstelde zich aan die wereld, waardoor ze gekneld raakte. Want: “Dat DNA dat vooral betekende: Durf Niet Anders te zijn dan wij.” Wie dat wel wil, betaalt de tol van een vreemde te worden in zijn eigen milieu én een vreemde te blijven in zijn nieuwe omgeving.

Kif-kif is een boek in keerdruk. Onder de ene cover lezen we het levensverhaal van Tessa Vermeiren (56), onder de andere vinden we het – en dat is nu net de schok – het al even herkenbare levensverhaal van advocate en politica Yamila Idrissi (37). Ook de kansarme Marokkaanse migrante had de moed zich los te rukken uit haar voorbestemde bestaan. De gelijkenissen zijn treffend. Dat geldt niet alleen voor de strijd van de twee vrouwen, dat geldt ook voor vele taferelen uit de arme milieus. De wasteil van het Vlaamse arbeidersgezin in Mariekerke in de jaren vijftig vinden we later terug bij het Marokkaanse gezin in Mechelen. Tussen de sociale migrante Vermeiren en de echte migrante Idrissi zijn er veel meer gelijkenissen dan verschillen. De kern van het probleem schuilt niet in het religieuze of het geografische, maar in het sociale.

Luc De Decker