Er komt geen einde aan de fusie

De uithangborden zijn overal dezelfde geworden, maar er bestaan nog altijd twee computersystemen, twee groepen klanten, twee werkmethoden en twee culturen. Fortis Bank is nog lang niet aan de eindstreep.

Bij Fortis Bank heeft iedereen een verleden. Men is ofwel ‘ex-G’ ( Generale Bank), ofwel ‘ex-A’ ( ASLK). De ex-G’s verwijten de ex-A’s dat ze zich niet erg moe maken. “Met wat slechte wil zou je kunnen zeggen dat ze hun recuperatiedagen opnamen als er veel werk was of als de dienst met problemen zat,” vertelt Michel Focroul, vakbondsafgevaardigde van de LBC. “En de sukkels van de Generale bleven werken.” De andere partij wijst dan weer graag op het uiterst logge vakbondsapparaat van de ex-Generale, met niet minder dan 44 overlegorganen en 390 vakbondsafgevaardigden, tegenover drie overlegorganen en 83 mandaten bij de ASLK.

Aangezien vorig jaar geen sociale verkiezingen zijn georganiseerd, heeft de nieuwe Fortis Bank nu ongeveer 500 vakbondsmandaten en tellen de ondernemingsraden zestig tot tachtig deelnemers. Een behoorlijk verlammende machinerie. Vroeger had je zes of zeven punten op de dagorde van de ondernemingsraad,” zegt Philippe Foret, een vakbondsafgevaardigde van de CCOD. “Nu zijn er vaak dertig punten, wat de onderhandelingen sterk bemoeilijkt.”

De juridische fusie was in juni 1999 rond. In de lente van 2000 maakten de uithangborden van de ASLK en de Generale Bank plaats voor die van Fortis Bank. Maar de fusie van de computersystemen is nog geen realiteit. De self-banks staan open voor alle klanten, maar de agentschappen niet. De harmonisering van de producten, die voor 2000 was gepland, is evenmin rond, zodat een agentschap van de vroegere Generale Bank een ander systeem van pensioensparen aanbiedt dan een agentschap van de vroegere ASLK. Er bestaan nog maar 36 Two In One-agentschappen waar de loketbedienden een scherm, een klavier en een functietoets hebben waarmee ze zowel in het systeem van de ex-G als in dat van de ex-A kunnen werken. Een gemeenschappelijk computersysteem komt er pas in de herfst.

Hoe werk ik mijn klanten buiten?

De klanten vinden dat niet leuk. Des te meer omdat er tegelijkertijd maatregelen zijn genomen om de rentabiliteit te verhogen. Borden in de agentschappen wijzen erop dat men voor opnamen tot 25.000 frank terecht kan bij de geldautomaten. De hoofdzetel heeft richtlijnen uitgevaardigd over het aantal loketten dat per agentschap gelijktijdig open mag zijn, zodat de files langer worden en de klanten de voorkeur geven aan de betaalautomaten. “Vandaag werken we de klanten de deur uit,” zegt Martin Teunis, afgevaardigde van de SETCA/BBTK (ex-G). “Morgen zullen we alle moeite van de wereld hebben om ze weer naar binnen te lokken en ze iets te verkopen.”

Directievoorzitter Herman Verwilst weerlegt die kritiek echter. In de 36 Two In One-agentschappen die zijn geopend, onderzoekt de bank welke klanten ze heeft verloren. Hoewel ze aanvankelijk verwachtte 15% van de klanten te verliezen bij het samengaan van twee agentschappen, bleek het verloop zich in de twee eerste maanden te beperken tot 5% à 6%.

Fortis Bank gaat zelfs nog verder, met een operatie die in een tiental agentschappen wordt getest en bedoeld is om de minder interessante klanten (kleine klanten die van geen automaten willen weten, zodat de loketbedienden Mister Cash moeten spelen) naar de Bank van de Post te doen overstappen. Fortis Bank bezit 50% van de aandelen van de Bank van de Post. Bij de meer welgestelde klanten is de tevredenheid niet noodzakelijk groter. Sommigen klagen over een te sterk gestandaardiseerde Fortis-cultuur en gaan elders op zoek naar een betere service.

De rentabiliteit van de verschillende activiteiten wordt zorgvuldig bestudeerd. Anton van Rossum, de nieuwe chief executive officer (CEO) van Fortis Bank, heeft onlangs verklaard dat de kapitalen voor corporate banking, ooit de trots van de Generale Bank, moeten worden verminderd. Herman Verwilst, de voorzitter van het directiecomité van Fortis Bank, bevestigt dat de kredietverschaffing niet rendabel is. Maar dat betekent niet het einde van corporate banking. Verwilst: “Niemand wil dat wij ons uit de corporate banking terugtrekken. Dat zou idioot zijn. Maar we moeten goed weten waar we in deze sector staan. Zijn we efficiënt georganiseerd? Nee. Mogen we tevreden zijn over onze marges? Nee. Het is geen geheim dat de marges op de bedrijfskredieten in België niet te vergelijken zijn met die van het buitenland. In Nederland verdienen we veel meer.”

Geen navelstaarderij

De fusie was al zwaar op het operationele vlak en is nog problematischer in het sociale domein. Zoals Rosa Van Elegem, de HR-manager, opmerkte: “We moeten de klanten blijven dienen zonder te veel aan navelstaarderij te doen.” Op 14 september 2000 werd een eerste akkoord over het arbeidsreglement bereikt. Het omvat onder meer de zaterdagopening van 300 agentschappen en een werkweek van 34,05 uur. Het akkoord heeft echter geen punt gezet achter de debatten.

Het nieuwe arbeidsreglement gaat hoe dan ook samen met de invoering van een efficiënter badgesysteem. Met het huidige kunnen werknemers het systeem voor de gek houden door twee kaarten te gebruiken, de echte en die van een fictieve bezoeker, zodat mensen uren die als werktijd worden geregistreerd buiten het bedrijf kunnen doorbrengen.

“De strijd is nog maar pas begonnen,” waarschuwt een strijdvaardige Michel Focroul. “Wij eisen een harmonisering van de arbeidsvoorwaarden, inclusief de lonen en de andere voordelen. Hoe kan er een gelijkschakeling komen met de collega’s van de vroegere ASLK wanneer er voor dezelfde functie verschillen van 10.000 frank bestaan? En in tegenstelling tot wat men zou kunnen denken, waren de lonen bij de ASLK vaak hoger.”

De discussies over brugpensioenen en bovenwettelijke pensioenen zijn nauwelijks begonnen. Fortis Bank zou ongeveer 5000 voltijdse equivalenten van zijn 40.000 Belgische werknemers moeten schrappen, waarvan 3200 tot 4000 in België. De leeftijdspiramide in de vorm van een paddestoel maakt dat wat gemakkelijker. Van de ongeveer 24.000 werknemers in België zijn 4468 tussen 1943 en 1949 geboren. Het dossier blijft echter delicaat. De directie heeft brugpensioen op 55 jaar voorgesteld, met de garantie van 75% van het loon. Ze rekent de inkomsten uit het extralegale pensioen echter bij dat bedrag, tot grote verontwaardiging van de vakbonden. Bij de ASLK vreest men bovendien dat een openstelling van de groepsverzekering voor collega’s van de ex-Generale de reserves in gevaar zou brengen.

Wanneer deze problematiek is geregeld, zal men de classificatie van de functies en het loonvraagstuk moeten aanpassen. “Wat de vergoeding van de werknemers betreft, staan we nog nergens,” merkt Martin Teunis van SETCA op. “Het worden dus bewogen tijden.”

Verwilst is al heel blij met de resultaten die tot nu toe zijn geboekt: de oprichting van een ondernemingsraad en het opstellen van een arbeidsreglement en een cao over werkzekerheid. Natuurlijk is dat slechts een basis. Over brugpensioenen, afvloeiingen en lonen moeten de knopen nog worden doorgehakt. Verwilst: “Laten we over die lonen duidelijk zijn: als we voor elke functie in elke sector de lat naar boven gelijk moeten leggen, kunnen we de bank net zo goed opdoeken.”

CHRISTINE SCHARFF