Eni zwaluw maakt de lente niet

Nu het Italiaanse Eni de nieuwe hoofdaandeelhouder van gasverkoper Distrigas wordt in plaats van het Franse Suez-Electrabel, is een kleine stap gezet op weg naar de liberalisering van de Belgische energiemarkt. Maar meer dan dat ook niet.

De Franse nutsgroep had met Distrigas 80 % marktaandeel in de gasmarkt. Dankzij de Belgische activiteiten van Gaz de France houdt ze daar nog zowat 15 % van over. Maar ze blijft wel rechter (via netbeheerder Fluxys) en partij (via Gaz de France). Net zoals de gemeenten, die via Publigas telkens een derde van Fluxys en Distrigas controleren.

Eén zwaluw, zelfs al is het een Italiaanse, maakt dus duidelijk de lente niet. De Belgische gasmarkt blijft een duopolie, waar tot nader order alleen de grootste aandeelhouder van de meest dominante partij is veranderd. Komt er daardoor meer concurrentie? Veel zal afhangen van de vraag hoe onafhankelijk Fluxys zich gaat opstellen. Een recent rapport van de Belgische regulator Creg (Commisie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas) verweet de netwerkbeheerder niet tijdig de nodige investeringen te hebben gedaan, waardoor er op sommige lijnen te weinig capaciteit is. Bovendien deed Fluxys te weinig om te vermijden dat sommige partijen (lees: Distrigas) capaciteit reserveerden zonder er gebruik van te maken. Dat bemoeilijkt de toegang tot de markt voor nieuwe spelers.

Zal dat veranderen met Eni? De hamvraag is in welke mate de Italianen echt willen opereren als uitdager van Suez. En omdat in energieland veel met elkaar verweven is, zal het antwoord daarop dan weer in niet geringe mate afhangen van de houding van Fluxys. Het Antwerpse Hof van Beroep verweet de maatschappij eerder al, zich bij haar capaciteitsbeleid te laten leiden door de belangen van de Suezgroep.

Een logische oplossing zou zijn om het belang van Suez in Fluxys te reduceren. In de remedies die Suez aan de Europese commissie heeft voorgesteld om de concurrentie terug te brengen op het peil van voor de fusie met Gaz de France, mikken de Fransen op een 45 %-belang in Fluxys. Met als uitzondering de terminal in Zeebrugge, die met een aantal andere activa zou worden ondergebracht in Fluxys International, waar Suez 60 % in zou willen. Samengevat: een laagje cosmetica, en in essentie blijft alles bij het oude.

In het regeerakkoord staat dat Suez zijn belang tot minder dan 25 % zou moeten verkleinen. Dat zou een echte stap voorwaarts zijn. Maar het vergt een krachtdadige regering om die beslissing in realiteit om te zetten. De huidige bewindsploeg slaagde erin op zijn recente superministerraad twee zaken door te drukken: een voorstel van wet goedkeuren om de waarde van een Distrigasdochter op te drijven, en een beslissing van de Creg ongedaan maken, die deze opblinkoperatie torpedeerde. Als bedankje greep de regering naast de 250 miljoen euro die ze verworven achtte om de begroting op te smukken. Verwonderlijk? In een wereld van macrobelangen en met keiharde spelers – zoals in de energiesector – kan een regering die bereid is zijn eigen regulators terug te fluiten voor de commerciële belangen van één bedrijf, op weinig respect rekenen. (T)

Door Luc Huysmans