Energie op internet

Met contracten met Elia en De Watergroep op zak, is Actility Benelux klaar om zijn deel van de Belgische energiemarkt te veroveren.

Slim energiebeheer en demand response, door gebruik te maken van het internet der dingen. Dat is een notendop het missionstatement van Actility Benelux. In simpele bewoordingen: het gebruikt de batterijfunctie van industriële installaties zoals koelhuizen, waterbedrijven en dergelijke.

Die kunnen energie opslaan door bijvoorbeeld de temperatuur te verlagen, of de watertorens volledig te vullen wanneer de stroomprijs laag is. Die energie kan vervolgens ofwel worden verkocht op de stroommarkt, ofwel aan de hoogspanningsnetbeheerder Elia worden aangeboden om het evenwicht op het net te bewaren.

Het piepjonge technologiebedrijf werd in maart vorig jaar opgericht door telecomspecialist Pierre Verbruggen, ex- Siemens-ATEA, en oprichter van Unisource Belgium (later KPN België); telecomconsultant Joeri Uyttendaele (ex van onder meer Nortel en British Telecom), en Ivo Van Vaerenbergh, de Kempense ondernemer met belangen in de energie- en milieusector, en tevens erevoorzitter van Aquafin en bestuurder bij onder andere ABO Group, Entropia Digital, ZiekenhuisNetwerkAntwerpen en UZ Gent. Al snel kwam ook flexibiliteitsexpert Cedric De Jonghe (PhD, KU Leuven Energie Instituut/Energyville) bij het drietal.

Op kerstavond 2013 werd hun bedrijf, Enerflexy, ondergebracht in een fiftyfifty joint venture met het Franse Actility. Die onderneming werd in 2010 boven de doopvont gehouden door Olivier Hersent, die eerder met zijn team de ruggengraat vormde van Netcentrex, een bedrijf dat gespecialiseerd is in internettelefonie. Actility, financieel ondersteund door de risicokapitaalfondsen CDC Entreprises, Truffle Capital en Electranova Capital, werkt onder andere voor Renault, Suez Environnement en Veolia, en is ook actief in Denemarken.

Evenwicht

De telecomachtergrond van Hersent, Verbruggen en Uyttendaele is geen toeval. Niet alleen omdat er lessen kunnen worden getrokken uit de liberalisering van die sector, maar ook omdat de informatietechnologie het verschil kan maken op de moderne elektriciteitsmarkt.

Het stroomnet moet altijd in evenwicht zijn. Wanneer er te veel of te weinig energie is om aan de vraag te voldoen, wordt dat klassiek opgevangen door piekcentrales die zeer snel worden aan- of afgeschakeld. “Maar dat is eigenlijk verkeerd”, vindt Hersent. “Want dan vertrek je vanuit een passieve consument.”

Actility wil daarom de ‘latente batterijen’ activeren die bij veel bedrijven aanwezig zijn. Het sloot begin april een proefcontract met De Watergroep, het grootste Vlaamse drinkwaterbedrijf. Het project komt erop neer dat Actility met het energieverbruik van de pompen inspeelt op de prijsschommelingen, een primeur in de Europese watersector. Op momenten dat de energieprijs laag is, worden de watertorens meer gevuld dan eigenlijk nodig. Wanneer de stroomprijs stijgt, kan het energieverbruik verminderen.

De start-up heeft behalve met De Watergroep ook al een demoproject met een grote Belgische telecomoperator in de wacht gesleept. De technologie van Actility maakt het mogelijk om erg goedkoop veel procesparameters te verzamelen en een groot aantal verbruikers ogenblikkelijk aan te sturen. “Het moeilijkste is de operationele mensen te overtuigen. Want we veranderen echt de manier van werken van medewerkers die al twintig of dertig jaar hetzelfde doen. Maar het rendeert wel.”

Allemaal batterijen

“Wij kijken verder dan de energie alleen. Door gebruik te maken van het internet der dingen en de communicatie van machine tot machine (M2M), een technologische primeur voor België, kunnen we tot veel betere resultaten komen”, legt Hersent uit. Hij ziet ook de expansiemogelijkheden. “Iedereen zoekt naar manieren om energie op te slaan. Maar het waterleidingennet, koelinstallaties, elektrische verwarmingen, noodgeneratoren, enzovoort zijn eigenlijk allemaal batterijen.”

Toen op 13 februari een tekort in stroomproductie ontstond door het uitvallen van de kerncentrale Doel 1, compenseerde Elia dat door de vraag te verminderen. Daarbij werd ook een beroep gedaan op Actility, waarbij voor het eerst de noodgeneratoren van ziekenhuizen werden aangesproken. “Het aanspreken van reserves vanaf het distributienet was een primeur voor de Belgische energiemarkt”, oordeelt Van Vaerenbergh. “Wat we eigenlijk doen, is het verbruik aanpassen afhankelijk van de beschikbaarheid van hernieuwbare energie. Dat is een alternatief voor energieopslag, waardoor je vermijdt dat er back-upcentrales moeten worden gebouwd voor groene energie.”

“Maar er zit nog extra meerwaarde in het flexibeler maken van die installaties”, meent Verbruggen. Zeker wanneer ook het potentieel van de particuliere markt wordt aangeboord. Hersent: “In Frankrijk zijn elektrische verwarmingen heel populair, terwijl de nieuwe generatie woningen in België en Duitsland — goed geïsoleerd, met warmtepompen en/of zonnepanelen — vergelijkbaar zijn met koelkasten. Beide kan je als batterij benutten, en dan spreken we nog niet over de elektrische wagens. In Parijs zijn er daar de laatste jaar duizenden bij gekomen.”

LUC HUYSMANS, FOTOGRAFIE CHRISTOPHE KETELS

“Het waterleidingennet, koelinstallaties en elektrische verwarmingen zijn eigenlijk allemaal batterijen”