en nu serieus…

Balans, 1097 blz., 27,50 euro.

Manteau, 416 blz., 26,90 euro.

Houtekiet, 190 blz., 16,95 euro.

The House of Books, 333 blz., 17,90 euro.

Archipel, 270 blz., 17,95 euro.

Lannoo, 310 blz., 22,50 euro.

Davidsfonds, 256 blz., 22,50 euro.

Globe, 319 blz., 21,90 euro.

Business Contact, 224 blz., 27,50 euro.

Spectrum, 312 blz., 27,95 euro.

Business Contact, 296 blz., 34,90 euro.

Mijn leven

Neen, de voormalige Amerikaanse president Bill Clinton geeft in zijn taaie autobiografie geen smeuïge details prijs over zijn liefdesleven en blijft zeer zuinig met nieuws over zijn esbattementen met Monica Lewinsky. Neen, de succesvolle politicus reikt zijn lezers geen spectaculaire politieke onthullingen aan. Neen, de Democraat zet geen grootse visie op het leven en de politiek uiteen. Wie de moed heeft de turf te doorploegen, krijgt wel een helder overzicht van de Amerikaanse én de wereldpolitiek in de jaren negentig. Ook met info over zijn jeugd is Clinton niet krenterig. Op 19 augustus 1946 werd hij geboren als William Jefferson Blythe. Ruim drie maanden eerder was zijn vader omgekomen in een auto-ongeval. Later nam Clinton de familienaam aan van zijn stiefvader, een autoverkoper en alcoholist, die zijn moeder mishandelde. De autohandelaar uit New Orleans schoot zelfs eens naar vrouw en stiefzoon. “De kogel verdween in de muur tussen haar en mij in.” Voor zijn boek streek Clinton een voorschot van 10 miljoen dollar op van uitgever Knopf. Nog voor het boek uit was, waren er al twee miljoen stuks besteld.

Wie zijn wij?

De massale toestroom van his-panics, vooral van illegale Mexicanen, ondermijnt de Amerikaanse identiteit. Zo luidt de sterk vereenvoudigde conclusie van het nieuwe boek van de kranige Harvard-prof Samuel Huntington (1927). Onvermijdelijk vertelt een simplificatie nooit het volledige verhaal. Huntington gaat op zoek naar de ware Amerikaanse identiteit. Voor een academicus anno 2004 is dat harakiri op de eigen carrière. Tenzij je Huntington heet (wiens leeftijd hem wel een hogere risicograad gunt). Rücksichtslos bakent hij de Amerikaanse identiteit af als blank, Angelsaksisch en protestants, bekend als de WASP-cultuur. Tot voor kort leerden de migranten zo vlug mogelijk Engels en dompelden zich onder de heersende opvattingen onder. In plaats van een multiculturele smeltkroes (waarvoor de VS vaak ten onrechte gehouden werd), bleef de identiteit bewaard. Dat is de jongste tijd veranderd. Nu beklemtonen de etnische groepen hun eigen identiteit. De vele Mexicanen en andere Latijns-Amerikaanse migranten blijven zelfs Spaans spreken. Voor Huntington is het lang niet zeker dat de VS die diversiteit aankan. De sterkte was nu net het opgaan in die ene Amerikaanse identiteit, nu rest er vaak alleen nog het religieuze als enige bindteken. Acht jaar na Botsende beschavingen zorgt Huntington alweer voor controverse. Hij jent de politiek correcte goegemeente – op een razend interessante manier en met open vizier.

Het Westen en de islam

“Ik ben een ouderwetse conservatief, maar wel een met hersens,” lachte de Britse eigengereide filosoof Roger Scruton, toen een journalist van de Nederlandse zakenkrant Het Financieele Dagblad hem opzocht in zijn boerderij in de buurt van Bristol. In dit polemische boek vernauwt hij de botsing van de beschavingen tot een strijd tussen het Westen (democratisch, tolerant, doordrongen van de Verlichtingsideeën) en de islam (onverdraagzaam en ondemocratisch). Scruton werkt die rudimentaire tegenstelling uit in het licht van de globalisering en fundamentalistisch geïnspireerd terrorisme. Scruton lezen gaat, gepaard met walgend vloeken of instemmend juichen, of misschien wel beide. Een betoog om debatten te stofferen.

Amerikanen

“Wat denken ze? Wat willen ze? Wat kunnen ze?” Op de kaft beloven de VRT-journalisten Greet De Keyser en Miel Dekeyser niets minder dan de identiteit van dé Amerikanen bloot te leggen. In vergelijking met Huntingtons scherpzinnige bravoure, is deze weinig samenhangende bundel met observaties en gesprekken een makke en vooral voorspelbare portrettering. Wel aan te raden als een Amerika voor beginners.

Maggie

“Als we haar toelaten, zullen we nooit meer van haar afkomen,” waarschuwde de Britse conservatieve topman Edward Heath al in 1959, toen Margaret Thatcher vastberaden een stek in het kabinet wilde veroveren. In haar biografie van de IJzeren Dame heeft Brenda Maddox meer oog voor de afkomst en het karakter van haar protagoniste dan voor haar politieke en economische opvattingen. Een toegankelijk portret van een in alle opzichten merkwaardige dame.

Willy De Clercq

Wie liever rondsnuffelt in het Belgische politieke huishouden, kan terecht bij de biografie die de Franstalige freelance journalist Thierry Goorden schreef over de Gentse politicus die de elitaire liberale partij uit het midden van de vorige eeuw mee omsmeedde tot een sterk verankerde partij met aanhang in zowat alle maatschappelijke geledingen. Midzeventiger Willy De Clercq verlaat pas nu het politieke podium. Helaas komt de levensschets moeilijk op gang. Bovendien staat bewondering een kritisch portret in de weg. Door de carrière te volgen, komt ook een overzicht van zowat een halve eeuw politiek in België tot stand, wat het boek dan toch nog de moeite waard maakt.

Communautaire geschiedenis van België

Marc Platel, voormalig hoofdredacteur van Het Belang van Limburg, schreef een verbazend heldere historie over de communautaire evolutie van België. Het bijna onontwarbaar bestuurlijk kluwen, totstandgekomen na vijf staatshervormingen, wordt duidelijk in kaart gebracht. Hoe het nu verder moet? “Het nog overblijvende België bewees intussen summa cum laude dat het niet wil weten van het toen beloofde federale staatsmodel ( nvdr – bij het Sint-Michielsakkoord), dat het dat ook nooit goedschiks zal aanvaarden. Aan de Vlamingen om op die zichtbare onwil een afdoende antwoord te willen geven.”

De Vlaamse poort naar Utopia

“Ze hadden allebei de typisch Vlaamse gelaatsuitdrukking, die een intellectuele minderwaardigheid toont waar niemand naast kan kijken. En toch waren het mensen en op de keper beschouwd eerlijke mensen. Ik kon niet inzien hoe het feit dat ze de bewoners waren van een plat en saai land, hem het recht gaven om hen met zoveel strengheid en afkeer te behandelen.” De Vlaamse minderwaardigheid in het jonge België anno 1842 wordt zelden zo scherp weergegeven als in de roman The Professor van de Britse Charlotte Brontë. ” Ce ne sont que des Flamands,” zucht haar hoofdpersonage. Gelukkig krijgen Vlamingen lang niet altijd zo’n negatieve rol toebedeeld, constateert voormalig VRT-journalist Marc Gevaert, die het beeld van de Vlamingen in de Europese literatuur onderzocht.

Onafhankelijkheid voor Europa

Schone schijn was het, dat benijdenswaardige succes van de Amerikaanse ondernemingen in de jaren negentig. Het ineenklappen van de internetzeepbel en een rist schandalen hebben de euforie weliswaar gestelpt, maar verhinderen niet dat het typisch Amerikaanse model van aandeelhoudersrendement nog altijd aanbeden wordt. Donald Kalff, voormalig bestuurder bij Shell, wil komaf maken met dat blinde geloof. De prestaties van het Amerikaanse bedrijfsleven blijken niet zo indrukwekkend. Alle nieuwe technologie ten spijt, werd de productiviteit zelfs nauwelijks verhoogd. De jacht op aandeelhouderswaarde ontaardde in korte spurtjes om de kwartaalcijfers te behagen, maar daardoor restte er geen energie meer om winst op lange termijn mogelijk te maken. Het bombarderen van de CEO tot een vedette met op zijn minst halfgoddelijke status had voor het bedrijf ook al gauw een averechts effect. Kalff vervangt het Amerikaanse ondernemingsmodel door een Europese visie. Centraal daarin: “Vooruitgang is afhankelijk geworden van de capaciteiten van managers en medewerkers, in het bijzonder specialisten en het middenkader en van de kwaliteit van hun samenwerking.” Conflicterende belangen moeten vermeden worden. Weg dus met de aandelenopties en de bonussen. Managers en medewerkers ontvangen naast hun salaris wel een deel van de vrije kassastroom en van de economische waarde die aan de onderneming is toegevoegd. Een businessboek dat ook macro-economisch durft uit te weiden en dat een fundamentele discussie oppookt.

De kunst om dingen gedaan te krijgen

Zonder al te veel poeha tonen topmanager Larry Bossidy ( Honeywell) en consultant Ram Charan aan welke prioriteiten managers (en anderen) moeten stellen om waar te maken wat ze beloven. Een how to-boek van het betere kaliber.

De werkbare maatschappij

Hebben we te veel verwacht van de ICT-revolutie? We zijn gewoon te ongeduldig, zo leert Peter Drucker ons. De vorige cruciale technologische sprongen (stoom rond 1800 en elektriciteit rond 1900) hebben ook pas decennia na hun ontluiken een grote impact ontketend. ICT en de kenniseconomie vormen slechts één thema in deze bundel essays, die de 94-jarige grootvader van de managementgoeroes zelf geselecteerd heeft uit zijn omvangrijke oeuvre. Meteen blijkt ook waarom hij het etiket managementgoeroe liever niet opgespeld krijgt: hij beperkt zijn aandacht lang niet tot de werkvloer of de directietafel.

Luc De Decker, Jan Lodewyckx, Ben van Gils n