EMU. Bernards bom

Neen, Kommissie-ambtenaar Bernard Connolly schreef met zijn anti-EMS- en anti-EMU-boek geen goedkoop, politiek geïnspireerd pamflet. De Europese monetaire integratie is een puur politiek machtsspel geworden dat groei knevelt en jobs vernietigt. België wil de EMU omdat dan anderen ons schuldprobleem zullen oplossen.

“Laat er geen misverstand over bestaan : de huidige controverse over de nieuwe monetaire orde voor Europa gaat over macht, invloed en het veiligstellen van nationale belangen, ” zo verklaarde in maart 1991 Wilhelm Nölling, voorzitter van de Landeszentralbank in Hamburg en lid van het direktiekommitee van de Bundesbank.

Nöllings visie komt volstrekt overeen met één van de hoofdtema’s ontwikkeld door de Britse ambtenaar Bernard Connolly in zijn ophefmakend recent boek The Rotten Heart of Europe : The Dirty War for Europe’s Money. Bernard Connolly vervoegde in 1976 de diensten van de Europese Kommissie en kwam in 1989 aan het hoofd van de afdeling die toezicht dient te houden op de werking van het Europees Monetair Systeem (EMS). Als de man het over Europe’s money heeft, dan weet hij dus waarover hij het heeft.

Bernard Connolly geeft zelf voor Trends de bondigst mogelijke samenvatting van zijn boek : “De argumenten gehanteerd door politici en centrale bankiers om de noodzakelijkheid van monetaire integratie aan te tonen, houden totaal geen steek. Het EMS en zeker de EMU hebben niet alleen alles te maken met een politiek machtsspel waarin de Fransen (die de monetaire hegemonie van de Duitsers willen doorbreken) en de Duitsers (die onder geen beding afstand willen doen van een zelfstandig monetair beleid) centraal staan. Het zijn bovendien mekanismen die op het vlak van de ekonomische groei en werkgelegenheid een ware ravage aangericht hebben. En dat nog steeds doen. “

Bernard Connolly brengt een massa feiten en interpretaties aan die bovengaande stelling rond heel de EMU-heisa moeten staven. Hij valt daarbij sommige mensen behoorlijk hard én direkt aan (zie kader Namen noemen). Vooral de Franse elite met François Mitterrand, gewezen Kommissie-voorzitter Jacques Delors en Claude Trichet, de huidige goeverneur van de Banque de France, op kop krijgt het bij momenten erg hard te verduren. Bernard Connolly : “Ik vind niet dat ik die mensen persoonlijk aanval. Ik stel wel aan de kaak dat zij de belangen van Europa noch die van Frankrijk dienen. Het zijn cynici die op de allereerste plaats aan zichzelf denken. “

Op het hoofdkwartier van de Europese Kommissie is Connolly’s boek alvast in vele verkeerde keelgaten geschoten, al wist iedereen in de Kommissie reeds jaren hoe hij over EMS en EMU dacht. Vroegere en huidige kollega’s achten het zo goed als uitgesloten dat Connolly, die verlof zonder wedde had genomen om The Rotten Heart of Europe te kunnen schrijven, nog terugkeert op een Kommissie-post. Bernard Connolly : “Ik vind dat je reinste nonsens. Ik heb niks misdaan, ook geen konfidentiële dokumenten gebruikt. Al mijn bronnen zijn publiek toegankelijk. Ik ga gewoon terug aan de slag bij de Kommissie. “

En wat dan van het gerucht dat hij in geval van nood kan terugvallen op een mecenas die uiteraard onder de onverzoenlijk anti-Europese Britse Tories dient gezocht ? Bernard Connolly : “Even grote nonsens, al heb ik ook niet de minste moeite gedaan om mijn sympatie voor de denkbeelden van iemand als Margaret Thatcher te verbergen. Ik heb dit boek uit intellektuele verontwaardiging geschreven. Ik moest dit doen. Vooral na de uiteenspatting van het EMS in de zomer van 1993 werd het voor mij onloochenbaar dat dit EMS, en de EMU, de relaties tussen landen grondig aan het verzieken was en de demokratische beginselen van onze maatschappij aantastte. “

EERST POLITIEKE UNIE.

Bernard Connolly bekijkt in zijn boek de zaken geregeld vanuit een typisch Britse invalshoek en hij ziet misschien iets te veel samenzweringen, maar niemand kan ontkennen dat hier een uitstekend ekonoom met een scherp redeneervermogen aan het woord is. Zo schrijft hij erg rake, analytisch sterke én bevattelijke dingen over bijvoorbeeld de rol van de wisselkoers in het ekonomisch beleid, of over de zin en onzin van het koncept kompetitieve devaluaties.

Zo legt Connolly de gevolgen die de Duitse hereniging teweegbracht, als volgt uit : “De sterke vraag naar goederen en diensten die zich in het pas herenigde Duitsland ontwikkelde, diende onvermijdelijk tot een reële opwaardering van de mark te leiden. De weigering van de andere EMS-lidstaten, met Frankrijk op kop, om een nominale, opwaartse aanpassing van de Duitse munt toe te staan, betekende dat die reële opwaardering er alleen kon komen via een in relatieve zin hogere Duitse inflatie. Maar vermits de Bundesbank de Duitse inflatie onder kontrole hield, dienden de andere landen hun inflatie nog verder naar beneden te duwen. Dit kon enkel maar via hoge rentevoeten en een recessie. Daarop ontplofte het EMS. “

De kans dat de EMU en de eenheidsmunt er nu effektief komt, schat Connolly op 50 % : “Je mag de politieke beweging naar die EMU toe niet onderschatten. Toch wordt het meer en meer mensen duidelijk dat het hele systeem niet kan werken. Waarom ? Omdat een werkbare monetaire unie veronderstelt dat de leden ervan ekonomische schokken op eenzelfde manier ondergaan en kunnen verwerken. Dit betekent dat produktiviteit, inkomens en de hele ekonomische kultuur een grote mate van uniformiteit in de verschillende landen zou moeten bereikt hebben. Welnu, die tendens tot harmonizering zal net erg verschillende schokken in de onderscheiden landen teweegbrengen. De lijst van voorwaarden waaraan moet voldaan zijn om tot een werkbare monetaire unie te komen, vereist niets meer of niets minder dan eerst het bestaan van een eenheidsregering, dit is een komplete politieke unie. Die maken u en ik gegarandeerd niet mee. “

JOHAN VAN OVERTVELDT

BERNARD CONNOLLY België verwacht dat Europa met de invoering van de EMU ook haar schuldenberg zal overnemen.