‘Efficiëntie is het sleutelwoord’

De consolidatiegolf in de grafische industrie versnelt. Artoos, dat eerder de Brusselse drukkerij Hayez overnam, vormt nu een alliantie met IPM Printing, dat ook al Gramme integreerde, uit Ganshoren. De samenwerking is volgens de partners een keuze voor schaalvergroting en kostenefficiëntie om de negatieve spiraal in de grafische sector te counteren.

Allianties en partnerships lijken wel de nieuwe fusies en overnames van de grafische industrie. Dit voorjaar kondigde de Brugse onlinedrukkerij Flyer.be een partnership aan met de off-linedrukkerijgroep Graphius met productievestiging in Oostakker. In het centrum van het land slaan Artoos-Hayez, IPM Printing en Gramme/Edition & Imprimerie de handen in elkaar. Het zijn niet de eerste en zeker niet de laatste. De sector kampt al sinds de crisis van 2008 met dalende volumes, krimpende winstmarges en overcapaciteit.

“De jongste acht jaar is meer dan een derde van de bedrijven verdwenen in onze sector”, zegt Jos Artoos, voorzitter van de raad van bestuur van het gelijknamige bedrijf. “Tussen 2007 en 2014 is 29 procent van de banen in de grafische industrie gesneuveld, de investeringen zijn gehalveerd.”

Voor het Kampenhoutse grafische bedrijf Artoos, dat sinds 2013 geleid wordt door CEO Christophe Segaert, was het dan ook een strategie om deel te nemen aan de consolidatiedans in de sector. “Bij mijn aantreden heeft de raad van bestuur een nieuw strategisch plan goedgekeurd. Een van de assen was externe groei. En geografisch keken we naar de Brusselse regio”, vertelt Segaert, een ervaren marketeer die werkte bij bedrijven als Belgacom en bpost.

Papier, digitaal of hybride?

In maart 2014 nam Artoos de noodlijdende Brusselse kwaliteitsdrukkerij Hayez over. “Artoos had toen 120 medewerkers, Hayez een dertigtal. Het is een kleinere speler, maar zeer bekend voor kwalitatief drukwerk in onder andere de kunst- en culturele sector. Een mooie aanvulling op ons aanbod”, zegt Christophe Segaert. Na twee jaar zijn de productieactiviteiten van Hayez volledig geïntegreerd op de imposante Artoos-site van 10.000 vierkante meter aan de Haachtsesteenweg in Kampenhout. Het Brusselse kantoor van Hayez is een servicepunt voor de hoofdstedelijke klanten. “Dat we de productieteams hebben samengebracht op één locatie, heeft alles te maken met kostenefficiëntie. We hebben wel beide salesorganisaties behouden omwille van de dienstverlening aan de klanten. We werken op heel verschillende markten en dat vergt een andere aanpak”, aldus Segaert.

Het fusiebedrijf Artoos-Hayez, in 2014 goed voor een gezamenlijke omzet van 24,8 miljoen euro, profileert zich als een productiehuis dat oplossingen levert voor marketingcommunicatie in al haar vormen. “We zitten in de communicatiebusiness, we publiceren op papier of digitaal”, zegt Christophe Segaert. Hij werkt vooral voor grote namen als Bridgestone, KBC, Telenet, Randstad, Reynaers Aluminium of Viessmann. “Vroeger moesten de klanten een dikke papieren catalogus hebben. Vandaag werken de marketeers meer aan specialisatie en segmentatie, dus kleinere oplages. Dat is de trend. Het eindproduct is een papieren drager voor een select publiek en een digitale variant voor massacommunicatie.”

De jongste vier jaar heeft het familiebedrijf meer dan 14 miljoen euro geïnvesteerd. De groep beschikt over een moderne drukkerij (klassieke offset en digitaal) met afwerkingslijnen, een grafisch team, een afdeling gespecialiseerd in marketingautomatisering en een logistieke poot die een ruim dienstenpakket aankan. “Marketingdiensten van bedrijven moeten zich kunnen concentreren op hun kerntaken. Constant staaltjes en promomateriaal opsturen naar Jan en alleman kan gemakkelijk uitbesteed worden. Wij beheren die voorraad in ons magazijn, we structureren dat op een digitaal platform, doen heel de logistieke flow en rapporteren aan de klant”, verduidelijkt Segaert.

“We hebben ons dienstenaanbod verbreed om ook toegevoegde waarde te vinden naast de productie van drukwerk. Drukwerk aanbieden is een commodity geworden. Als je alleen dat kan, wordt het moeilijk”, duidt Jos Artoos. Al komt 75 procent van de omzet en van de marge nog altijd van de drukkerij. “Een van de redenen waarom drukwerk zo zwaar weegt in onze cijfers, is het feit dat daar ook grondstoffen in zitten en heel hoge afschrijvingen. Dat hebben onze grafische studio en de automatiseringsafdeling niet. Ook in de logistiek weegt dat veel minder. Als het niet goed gaat in de drukkerij, dan zullen we niet goed slapen. Als het even niet goed gaat in de studio, dan moeten we ingrijpen, maar we zullen er minder van wakker liggen”, geeft Jos Artoos toe.

Centrale productie in Kampenhout

Een jaar na de overname van Hayez stapt Artoos in een alliantie met de familiale drukkerij IPM Printing uit Ganshoren. Onder leiding van CEO Maxime Chalot nam IPM in 2014 Gramme/Edition & Imprimerie over. Samen boekten ze dat jaar een omzet van 10,6 miljoen euro met 48 medewerkers. Het serviceaanbod van IPM is minder breed dan dat van Artoos-Hayez. “We beschikken over een modern machinepark voor offset- en digitaal drukwerk, we hebben een grafische studio en een interne binderij”, zegt Maxime Chalot. De klantenportefeuille van IPM biedt interessante perspectieven voor de nieuwe alliantie. De Brusselse drukkerij heeft een brede waaier contracten met kmo’s en multinationals en staat ook sterk als leverancier voor overheden en openbare instellingen. “Ook hun ervaring met de retailsector vonden we interessant”, stelt Christophe Segaert.

Artoos, Chalot en Segaert hebben heel lang met elkaar gepraat voor ze tot een samenwerking kwamen. De nood aan schaalvergroting gaf voor Maxime Chalot de doorslag. “De schaal van onze sector verandert snel. Voor de crisis had een drukkerij met 5 à 10 miljoen euro omzet een prima grootte voor de Belgische markt. Vandaag is dat helemaal veranderd. Nu moet het 20 à 30 miljoen zijn. Dat maakt een groot verschil om te investeren en om efficiënter te kunnen onderhandelen met de klanten”, weet Chalot. “Drukken is een heel oud ambacht dat industrie geworden is. En daarom speelt de schaalgrootte een zeer grote rol”, vult Jos Artoos aan.

Hoe de samenwerking concreet vorm krijgt, moet in de komende maanden blijken. Alle deelnemende bedrijven blijven opereren onder aparte juridische entiteiten. De vastgoedpoot Nerio van IPM Printing maakt geen deel uit van de alliantie. De groep formuleerde al de intentie om de productieactiviteiten op termijn te centraliseren in Kampenhout. “Je kunt niet buiten de consolidatie op productieniveau. Het draait om efficiëntie, dat is het sleutelwoord. Maar dat zal stappen vergen”, meent Jos Artoos. “Niet alles is al beslist. De grafische studio van IPM bijvoorbeeld telt vijf medewerkers en die willen we in Brussel houden wegens de nabijheid van belangrijke klanten. Ook belangrijk voor ons is het logistieke. Dat is in Brussel niet gemakkelijk, de mensen van Hayez en IPM hebben daar veel meer ervaring mee dan wij in Kampenhout”, zegt Segaert. De investeringsplannen worden op elkaar afgestemd. “We gaan straks samen naar Drupa, de wereldbeurs voor de grafische industrie in Düsseldorf”, lacht Segaert.

De kracht van papier

Maxime Chalot heeft er vertrouwen in. “Het is zeker dat onze markt snel zal veranderen. We moeten dan ook een strategie uitwerken voor de komende tien à vijftien jaar. Dan zullen we op een markt opereren met veel minder kleine grafische bedrijven. Het is een goede zaak dat twee families samen zitten en een akkoord maken voor een zinvol project op lange termijn. Familiale bedrijven hebben het doorgaans niet gemakkelijk om met elkaar te spreken. Maar het is van moeten. Dit is een belangrijk project voor onze klanten en onze medewerkers. Iedereen blijft aan boord, we hebben iedereen nodig. Dat is volgens mij een sterke boodschap, want competentie in onze sector is moeilijk te vinden.”

Christophe Segaert focust nu op het uitbouwen van de samenwerking met IPM, al blijft hij openstaan voor andere voorstellen. “Ons aanbod is breder dan drukken alleen, we blijven opportuniteiten bekijken. Groei blijft ons doel, zowel intern als extern. Twintig jaar geleden was Artoos een bedrijf van 37 mensen. Jos heeft er een groep van 120 medewerkers van gemaakt. Vandaag hebben we een alliantie met meer dan 200 mensen. Het wordt een uitdaging om dat geheel te organiseren en te vermijden dat we in silo’s gaan werken. Dit is een ander bedrijf geworden.”

De heren blijven wel geloven in de kracht van papier. Ook voor jongere doelgroepen. “25 tot 30 procent van de mensen blokkeert onlinereclame. Een directmailing in de brievenbus wordt niet genegeerd. Papier heeft nog een zeer belangrijke toekomst. Het papiervolume is in de VS de jongste acht jaar met 34 procent gedaald, maar men ziet daar al twee jaar een uitbodeming. Weet u dat internetbedrijven als Zalando en Coolblue steeds meer papier gebruiken in hun communicatie. Het is en-en. We willen ons marktaandeel vergroten in die dalende markt”, benadrukt Christophe Segaert.

Kurt De Cat, fotografie Debby Termonia

“Drukwerk aanbieden is een commodity geworden. Als je alleen dat kan, wordt het moeilijk”- Jos Artoos