EERLIJK DOET HET LANGST

WK Voetbal of niet, het gebruik van kinderarbeid bij het stikken van voetballen blijft een hardnekkig fenomeen dat veel emotionele weerzin opwekt. Uiteindelijk moet één kind op vier in de wereld aan de slag (zie ook Analyse, blz. 52). Stefan Durwael, de Vlaamse directeur van de Belgisch-Nederlandse nonprofitorganisatie Fair Trade bezocht einde maart het Pakistaanse Sialkot, het internationale centrum voor het stikken van voetballen. Durwael: “De sportbedrijven, de Internationale Arbeidsorganisatie en Unicef proberen kinderarbeid terug te dringen. Het vreemde evenwel is dat de eigenlijke oorzaak van kinderarbeid – de armoede van de ouders – niet wordt aangepakt. In die omstandigheden is het verbieden van kinderarbeid een aanslag op het gezinsinkomen. De ouders meer betalen voor hun arbeid vormt de enige structurele aanpak. We hebben uitgerekend dat een prijsverhoging van een voetbal met dertien frank volstaat om een gezin waar beide ouders werken te laten rondkomen zonder kinderarbeid.” Fair Trade verdeelt daarom iets duurdere, maar eerlijke producten. Durwael: “Voetballen, koffie, speelgoed enzovoort waar de producent beter van wordt en die bijdragen tot het ontwikkelingsproces van een land.”

In 1973 voltooide Durwael studies handels- en consulaire wetenschappen aan de economische hogeschool van Hasselt. Hij belandde daarna enkele jaren in het onderwijs tot hij in 1977 bij de Belgische vestiging van Fair Trade, toen nog SOS Wereldhandel, aan de slag kon.

Al snel schoof Durwael door naar de Nederlandse afdeling, die met organisatorische en financiële problemen kampte. Toen Durwael in 1980 de functie van algemeen coördinator op zich nam, vestigde de Hasseltenaar zich ook in het Nederlandse Kerkrade. In 1986 drong een nieuwe reorganistie zich op. Durwael, intussen directeur, daarover: “De bestaande decentrale structuur woog financieel te zwaar.” Onder impuls van Durwael werden vijf vestigingen gesloten en gecentraliseerd in het Nederlandse Culemborg: “Niet zonder risico’s, want de wereldwinkels – onze voornaamste afnemers – waren het er niet mee eens.” Toch bleek de operatie een succes, want vanaf 1986 groeide SOS Wereldhandel stevig door. Opgericht in 1959 werkt de organisatie vandaag met 130 mensen en haalt een omzet van 640 miljoen frank. De Belgische vestiging in Bierbeek is goed voor 42 miljoen frank.

In 1994 werd Fair Trade de nieuwe naam, als onderdeel van een duidelijker profilering naar het grote publiek. Durwael: “Je moet je staande houden in deze steeds competitievere wereld. Van de consumenten wil 15% eerlijke producten kopen, maar slechts 2,5% doet het ook. Die kloof willen we dichten.” Fair Trade bouwt ook aan een franchiseketen. Een ambitieuze Durwael: “We willen tot dertig winkels op toplocaties in Nederland. Soortgelijke plannen voor België hebben we niet omdat er een goed netwerk van wereldwinkels bestaat.”