Eerherstel voor de uitzendsector

De uitzendsector wordt de jongste tijd met alle zonden van Israël beladen. Uitzendkantoren discrimineren, aanvaarden enkel blanc bleu belge, hangen valse vacatures uit. De minister van Werk wordt aangepord tot harde actie. “Wie niet horen wil, moet voelen.” “De sector heeft zijn kans gehad.” “Aan de straffeloosheid moet een einde komen.” Bij uitingen van onrecht mag en moet het ongenoegen natuurlijk worden geventileerd. Maar de kruistocht tegen de uitzendsector gaat me toch wat te ver. Tijd voor eerherstel.

Ja, er wordt gediscrimineerd op de arbeidsmarkt. Ook door de uitzendkantoren. Nee, we praten dat niet goed. Ook niet voor de uitzendsector. Maar de kantoren staan onder grote druk. Ze werken in opdracht van gewone werkgevers. Goede en slechte werkgevers, ook werkgevers die discrimineren. Die hebben klanten, gewone burgers die zich liever bediend zien door blanc bleu belge. Nu en dan zal een uitzendconsulent dus weleens zwichten voor de druk. Toch leidt de aanwezigheid van een intermediair eerder tot minder dan tot meer discriminatie. Tegenover elk kantoor dat Ahmed en Aissa uitsluit, zijn er meerdere die de werkgever-opdrachtgever erop wijzen dat Fons en Farid dezelfde kansen verdienen.

De voorkeur voor autochtone kandidaten wordt overigens zelden ingegeven door afkeer van wie niet-westers is. Een of meer negatieve ervaringen met werknemers met een niet-westerse achtergrond kunnen ertoe leiden dat alle individuen die men tot die groep rekent, uit de selectie vallen. Het mag niet worden gezegd en geschreven, maar negatieve ervaringen zijn wel degelijk van tel. We mogen niet verwachten dat de uitzendconsulent die problemen op de werkvloer helemaal alleen oplost.

Ik nodig de kruisvaarders uit eens na te denken over hoe onze arbeidsmarkt zou functioneren zonder uitgebouwde uitzendsector. In 2011 werkten 547.259 personen minstens één dag als uitzendkracht. Dat is één op de acht werknemers. Zonder uitzendsector zou een groot deel van hen ook aan het werk zijn. Maar lang niet allemaal. Uitzendarbeid dicht door zijn flexibele karakter vele kleine gaatjes op de arbeidsmarkt. Gaatjes die anders open zouden blijven. De uitzendsector bevordert ook de efficiëntie op de arbeidsmarkt. Dankzij de intensieve zoektocht naar gekwalificeerd talent en de wendbaarheid van de uitzendarbeid oliet de sector de arbeidsmarkt waar ze kraakt, piept en knelt.

Uitzendarbeid overbrugt ook de kloof tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt. Bijna 40 procent van de uitzendkrachten is jobstudent. De sector maakt veel jongeren rijp voor de arbeidsmarkt en biedt hen een prima kanaal om banen en werkgevers te vergelijken. De uitzendbedrijven formaliseren ook heel wat arbeid in het grijze circuit. Zonder hen zouden bedrijven wellicht veel meer hun toevlucht zoeken tot oncontroleerbare formules van onderaanneming, zwartwerk en koppelbazerij.

Uitzendarbeid is bovendien een belangrijk integratie-instrument. Zo zijn uitzendkantoren het kanaal bij uitstek waarlangs vreemde werknemers instromen op de arbeidsmarkt. Bovendien kan 48 procent van de uitzendkrachten worden beschouwd als opstappers – mensen die via uitzendarbeid een vaste baan willen vinden. Bijna de helft van de uitzendopdrachten leidt overigens tot een stabielere baan. Dat geldt vooral voor mensen die in het gewone arbeidscircuit minder kansen hebben omdat ze net dat tikkeltje te jong of te oud zijn, geen of niet het juiste diploma hebben of lang inactief zijn geweest. Of, o ironie, omdat ze Farid, Ahmed of Aissa heten.

In de uitzendsector zijn inderdaad ook risicobedrijven en cowboys actief. Maar welke andere bedrijfstak onderwerpt zich aan zo’n intensieve zelfregulering? Uit die zelfcontrole leren we dat er wel degelijk nog veel overtredingen zijn, vooral bij kleinere uitzendbedrijven. Het resultaat oogt dus niet altijd mooi, maar het wordt niet toegedekt. Het zit dus wel snor met de waakzaamheid en de integriteit van de uitzendbranche.

De auteur is decaan van de faculteit Economie en Bedrijfsweten- schappen aan de KU Leuven .

LUC SELS

De uitzendsector oliet de arbeidsmarkt waar ze kraakt, piept en knelt.