U ligt waarschijnlijk niet wakker van singulariteit. Ik ook niet. Toch is het blijkbaar voldoende belangrijk voor de top van Google. Waarom zouden ze er anders, samen met de Nasa nota bene, een universiteit voor oprichten. U ligt waarschijnlijk meer wakker van jobverlies, schulden allerhande, het nog niet gesplitst zijn van Brussel-Halle-Vilvoorde en het lege Zilverfonds. Toch zou u beter wat wakker liggen van singulariteit, want het is veel leuker te fantaseren over singulariteit dan over de kredietcrisis.
Als u wiskundig of statistisch geschoold bent, dan weet u uiteraard wat singulariteit in de wiskunde is. We zullen het u even uitleggen aan de hand van een econometrisch voorbeeld. U merkt het, Trends lezen stimuleert uw grijze hersenen!
U bouwt een econometrisch model om de spaarquota in Europese landen te verklaren. Voor België wil u het superverfijnd doen: u hebt gegevens van Vlaanderen, van Wallonië en van Brussel. Uiteraard hebt u ook gegevens over België. U vergeet echter even dat België de som is van de drie andere variabelen. En u vraagt uw geraffineerde statistische econometrische model welke regio nu het best de spaarquota van België verklaart. Uw computer slaat tilt en u krijgt de onheilspellende boodschap: ‘singuliere matrix’. De computer moet immers berekenen hoeveel vlakken hij door een lijn krijgt en hij meldt u: ‘oneindig’. Hij heeft ergens gedeeld door nul.
In de wereld van de fantasten, de dromers over de technologie en de grenzen van de fysica is het singuliere punt, het punt waar alles oneindig wordt. In de buurt van de singulariteit leg je 100.000 kilometer af met een halve liter benzine, voed je 1000 mensen met een kilo voedsel. Het lijkt absurd. Maar op sommige gebieden hebben we al aardig het singuliere punt benaderd. Neem nu Google (en dan zult u begrijpen waarom ze die universiteit sponsoren): u tikt het woord singularity in, en onmiddellijk, na 0,02 seconden (te klein om waar te nemen) krijgt u een oneindig aantal hits. Oneindig, laten we niet overdrijven, ik kreeg er slechts 4.880.000. Maar als ik die allemaal wil lezen dan is dat toch oneindig. Ik krijg dus oneindig snel een oneindig snel aantal (min of meer) relevante stukjes informatie. Een kleine mp3 zoals de iPod kan nu al 20.000 liedjes opslaan. Voor mij is dat ook al wel oneindig.
Wie droomt van het singuliere punt, zal dat snel willen meemaken voor problemen zoals voedselvoorziening, energie, vervuiling. Het is alleen te vrezen dat de militairen ook al wel leuke toepassingen zien, zoals de totale uitroeiing (liefst van de vijand) in minder dan een seconde. Die ene seconde zou er echter te veel aan kunnen zijn, want als de vijand ook de singulariteit heeft benaderd, hebben ze misschien maar een tiende seconde nodig om terug te slaan. Dwaze praat, zegt u. Wat zou een Romeinse legioensoldaat hebben gezegd als u hem had uitgelegd wat een atoombom is?
Ik ben dus blij dat er een universiteit is voor singulariteit. We kunnen er beter grondig over nadenken nu we nog lichtjaren verwijderd zijn van het ideaal, en dan zijn lichtjaren wel een erg dichterlijke vrijheid. Waarom is singulariteit geen fictie? Omdat samengestelde interest heel vreemd is. Als je 100 belegt aan 2 procent interest, dan heb je na 250 jaar ongeveer 14.000, maar aan 7 procent heb je al een getal met negen nullen. De huidige kennis gaat met meer dan 7 procent per jaar vooruit, en… stilaan beginnen er machines te komen die uit zichzelf kunnen leren, die gewoon beter worden. Nu boeken ze bij voorbeeld nog maar 2 procent vooruitgang per jaar, maar stel je voor dat je een machine kunt maken die 7 procent per cyclus leert, en dat je zo’n cyclus maar een seconde moet laten duren. Dit soort machine heeft dan de singulariteit bereikt, terwijl je thee gaat zetten, ook al vertrekt de machine ongeveer van nul. En zelfs met slechts 0,01 procent vooruitgang maar met leercycli van enkele minuten, hoeven we geen 500 jaar te wachten. Het kan razendsnel gaan. Want eens de machine slimmer is dan de mens, kan de machine vaststellen hoe stuntelig het wel ontworpen is om te leren, kan het zijn leervermogen verbeteren en springen we van 0,01 procent naar 5 procent of naar 23 procent… En dan is het hek uiteraard helemaal van de dam. Als de slimme machine dan tot conclusie komt dat de aarde beter af is zonder mens, slim genoeg is om dit soort inzicht te verbergen voor de mens, slim genoeg is om een dodelijk virus te fabriceren, kortom, je hoeft geen verziekte sciencefictiongeest te zijn om enkele (voor de mens tenminste) minder prettige scenario’s te schrijven in de buurt van de singulariteit.
Bent u kritisch? Dan zult u het nog meer zijn als u weet wie deze ‘universiteit’ zal leiden. Ray Kurzweil. Rinkelt er geen belletje? Het dossier Lernout & Hauspie niet gevolgd? Oh ja, hij was de man die de spectaculaire voorspellingen moest onderbouwen. Laten we zeggen, een licht controversieel figuur. Net zoals singulariteit zelf. Maar toch iets om even aangenaam wakker van te liggen. (T)
DE AUTEUR IS HOOFDDOCENT AAN DE UNIVERSITEIT GENT EN PARTNER VAN DE VLERICK LEUVEN GENT MANAGEMENT SCHOOL.
Marc Buelens
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier