Afghanistan gaat het nieuwe jaar in onder een talibanbewind. Van enige gematigheid is bij de nieuwe leiders weinig te merken.
Voor het Afghaanse volk zal in 2022 een nieuwe en helaas bekende fase aanbreken in de langdurige onrust die in het land heerst. De terugtrekking van de Amerikaanse en de NAVO-troepen heeft de instorting van de regering, de terugkeer van de taliban en het herstel van hun islamitische emiraat uitgelokt.
Vóór hun overwinning beweerden de taliban bij hoog en bij laag dat ze hun lesje geleerd hadden na hun mislukte repressieve bewind van de jaren negentig. Wat we tot nu al gezien hebben, lijkt op het tegendeel te wijzen. De oude garde van de beweging heeft de leiding overgenomen. Vrouwen wordt weer verboden te gaan werken en hun onderwijs is opgeschort. De openbare orde wordt weer met geweld afgedwongen.
De overwinning van de taliban maakte een einde aan een oorlog waarbij elke maand honderden mensen omkwamen, maar het land heeft nog altijd af te rekenen met geduchte problemen. De combinatie van droogte, covid-19 en een oorlog had al lang voor de taliban het roer overnamen een humanitaire crisis uitgelokt. Die crisis evolueert nu heel snel van kwaad naar erger. Het emiraat heeft geen geld en ook geen ernstige plannen om aan geld te raken. De Verenigde Naties hebben ervoor gewaarschuwd dat één miljoen kinderen van honger dreigen te sterven.
De internationale gemeenschap moet kiezen tussen inmenging en isolement. Beide mogelijkheden houden risico’s in. Als het land in de steek gelaten wordt, zal het gevolg enorm veel menselijk leed zijn, massale migratie en het verlies van de mogelijkheid om de taliban in de richting van een gematigd bewind te sturen. Maar elke vorm van betrokkenheid zal door de taliban aangegrepen worden om hun heerschappij te bevestigen en hun greep op de macht te verstevigen.
Een andere reden tot bezorgdheid is de mogelijke terugkeer van internationale terreurgroeperingen zoals Al Qaeda. Er wordt getwijfeld aan de garanties van de taliban dat ze zullen voorkomen dat zulke groeperingen Afghanistan opnieuw gebruiken als hun uitvalsbasis. Bovendien zal de overwinning van de taliban jihadisten over de hele wereld aanvuren.
De taliban lijken het land volledig in hun greep te hebben, maar dat kan een vluchtige indruk zijn. Hun bestuur is gebaseerd op veroveringen en niet geschikt om op lange termijn de vrede in stand te houden. De vroegere politieke klasse is volledig buitenspel gezet, net zoals etnische groeperingen die niet afkomstig zijn uit de Pashtun-bevolking.
De kans is groot dat het verzet zal aanwakkeren. En hoewel de taliban misschien niet veranderd zijn, is het land dat ze nu besturen heel anders dan het Afghanistan van de jaren negentig. Burger-, sociaal en misschien ook militair verzet zal het de bewindvoerders lastig maken. Die factoren kunnen scheuringen binnen de beweging zelf aan het licht brengen. Er doken al berichten op over onderlinge conflicten tussen gematigde leiders en aanhangers van de harde lijn.
Toen in augustus het laatste Amerikaanse militaire transportvliegtuig opsteeg, verklaarden veel politici in Washington dat de oorlog voorbij was. Maar voor de Afghanen was dat wellicht nog maar het begin van een nieuw hoofdstuk van onrust en ontberingen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier