EEN STUKJE VOLKSTHEATER

het incident rond de kandidatuur van Wilfried Martens voor het lijsttrekkerschap van de CVP bij de Europese verkiezingen van 13 juni 1999 openbaart een en ander over de scherpte en de genadeloosheid waarmee tegenwoordig ook in Vlaanderen politiek wordt bedreven. Tegelijk wijst het, voor wie afstand bewaart van dit soort personenconflicten, op een volslagen onverschilligheid voor de ‘Europese’ inhoud van deze verkiezingen. Wie immers was er beter geschikt dan juist Martens om de CVP in een Europees Parlement te vertegenwoordigen?

Nu Leo Tindemans zich had teruggetrokken, was Martens bij uitstek de CVP’er met Europese adelbrieven, en niet de minste: voorzitter van de Europese Volkspartij (dat zijn de Europese christen-democraten en hun vrienden), voorzitter van de parlementsfractie van die partij, en groot kanshebber op het voorzitterschap van het Europees Parlement. Allemaal titels die nog geen Vlaming vóór Martens heeft verzameld. Maar hij krijgt niet de kans om daar een mooie Europese fin de carrière aan te verbinden.

LIEFDE.

In andere partijen is het niet beter. De liefde van Bert Anciaux ( VU) voor ‘Europa’ is wel van zeer jonge datum. En wat Patsy Sörensen ( Agalev) in ‘Europa’ wil gaan doen, afgezien van de wens om uit Antwerpen te verdwijnen voordat daar haar mislukt schepenambt tot voorwerp van de kiesstrijd wordt, is voor elkeen een raadsel. Zelfs Frank Vandenbroucke ( SP) vertelt de waarheid niet als hij zich profileert als iemand die in het Europees Parlement aan “armoedebestrijding” wil gaan doen. Want afgezien van het houden van toespraken over dat onderwerp en wellicht het ter stemming leggen van een resolutie die vervolgens door iedereen vergeten wordt, kan geen europarlementslid deelnemen aan de besluitvorming over sociale thema’s.

PAP.

Het Europees Parlement heeft niets in de Europese pap te brokken, en derhalve komt het er ook niet op aan wie de partijen naar dat parlement sturen of wat de verkozenen daar vertellen. Afgezien van nu en dan eens een incident (zoals onlangs, toen de Europese Commissie van bedenkelijke praktijken werd verdacht), hebben de media geen enkele belangstelling voor wat er in dat parlement wordt gezegd. Het maakt immers niets uit.

LIPPENDIENST.

De wetgevende macht ligt in de Europese Unie, zoals dat overigens betaamt in een confederatie van zelfstandige staten, bij de verschillende vergaderingen van regeringsleiders en ministers van de vijftien lidstaten. Daar, en nergens anders, wordt Europees beleid gemaakt. De Commissie die in Brussel zetelt, beschikt als deskundige technocratie over grote invloed op het beleid van de verzamelde regeringsleiders, maar niet over reële macht. Het Europees Parlement is aan deze constructie toegevoegd om lippendienst te bewijzen aan de democratische idealen van de Europeanen; maar dat is het zo ongeveer.

KIEZERSBEDROG.

Derhalve is het houden zelf van Europese verkiezingen een vorm van kiezersbedrog. Men wekt de indruk dat hierdoor de kiezer zijn stempel zou kunnen drukken op het beleid van de Europese Unie, maar dat is niet waar. Als de kiezer dat beleid wil veranderen, dan dient hij zeer zorgvuldig af te wegen voor wie hij zal stemmen in de Belgische verkiezingen (Kamer en Senaat), want het is uit deze verkiezingen dat een regering voortkomt die vervolgens als Belgisch vertegenwoordiger zal optreden in de Europese organen waar de beslissingen vallen.

Als Frank Vandenbroucke aan armoedebestrijding wil doen, dan zou hij zich kandidaat moeten stellen voor de Belgische Kamer of Senaat, en dáár uitpakken met zijn sociale ideeën. In de hoop dat zijn partij bij de regeringsvorming zal eisen dat deze ideeën tot leidraad dienen voor het formuleren van de beleidsopties die de Belgische ministers in de organen van de Europese Unie zullen nemen. Een ander middel om aan armoedebestrijding te doen in ‘Europa’ is er niet.

ABSURD.

De Europese verkiezingen zijn nadelig voor ‘Europa’, dat ongeloofwaardig wordt gemaakt door dit stukje volkstheater dat om de vijf jaar wordt opgevoerd en dat geen enkele politieke betekenis heeft en nadelig is voor de democratie. Waardoor die laatste trouwens ook ongeloofwaardig wordt gemaakt. Wat is er immers absurder dan een machteloos parlement? Mee ten gevolge van deze machteloosheid wordt er bij de Europese verkiezingen ook nergens een zinvol debat gevoerd over de verschillende thema’s die in de Europese Unie aan de orde zijn en wordt geen informatie verstrekt over de politieke koers van de politieke partijen in Europees verband.

SCHIZOFRENIE.

Er is, met andere woorden, geen echte keuze mogelijk tussen de partijen. Met het gevolg dat de kiezer voor ‘Europa’ stemt zoals hij dat zou doen voor Belgische of Vlaamse of zelfs voor gemeenteraadsverkiezingen, met wellicht hier of daar een afwijkend gedrag waar zich een populair figuur aandient of waar men een partij wil straffen voor de afwezigheid van een verdienstelijk kandidaat.

Dit lijkt wel pure schizofrenie: geen kandidaat hoeft zich af te vragen wat de kiezersvoorkeuren zijn op Europees niveau of het zelfs maar over ‘Europa’ te hebben, maar straks gaat de verkozen kandidaat wel aan zogenaamd Europese politiek doen. Zoals gezegd, tot schande van ‘Europa’ en tot bespotting van de democratie.

Mark Grammens is onafhankelijk publicist.

MARK GRAMMENS