Een steen in de vijver

De Vlaamse begroting ’97 wordt cruciaal voor de bouwsector. Want volgend jaar zou de baksteen wel eens opnieuw in een diepe put kunnen vallen, aldus de Vlaamse Confederatie Bouw.

In september dient Vlaams minister van Financiën Wivina Demeester de Vlaamse begroting ’97 in. De grote lijnen zijn bekend. Alleen over details moet nog de knoop worden doorgehakt.

Zo bekvecht de regering over een bijkomend krediet van 1 miljard frank voor infrastructuurwerken. “Deze injectie zou een welgekomen steun zijn voor onze arbeidsintensieve sector ( nvdr zo’n 120.000 werknemers), die vorig jaar zijn diepste inzinking uit de naoorlogse periode doorstond ( nvdr 996 failissementen of 1,7 % van het totaal aantal bouwondernemingen),” zegt Jef Ibens, voorzitter van de Vlaamse Confederatie Bouw (VCB). In ’95 werden slechts 31.600 bouwaanvragen voor eensgezinswoningen goedgekeurd in Vlaanderen, een daling met 24 % in vergelijking met ’94. Dankzij de BTW-verlaging en de lage kredietstand is begin dit jaar een kentering opgetreden. Maar voor ’97 vreest Ibens opnieuw het ergste : ” Domus Flandria goed voor 10.000 sociale woningen of een budget van 24 miljard frank op drie jaar tijd loopt ten einde ; de grondprijzen zullen zeker na goedkeuring van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) verder toenemen ; het aantal genieters van rentetoelagen ligt door volumebeperkingen één derde lager dan bij het vroegere systeem van bouwpremies en analisten verwachten een stijging van de hypotheekrente. Om een val te vermijden, pleit onze confederatie voor het verder optrekken van de overheidsinvesteringen na het historisch dieptepunt van 18 % in ’90 opnieuw zo’n 25 %, goed voor 78,6 miljard frank in ’96 ( nvdr volgens de Eurostat-statistieken ligt België met 1,6 % van het BNP een stuk lager dan het Europees gemiddelde van 2,5 %) en bijkomende stimuli voor kandidaat-eigenaars.”

SOCIAAL HUISVESTINGSBELEID.

Zowel Maribel als Marivlam (zie kader) sluiten de bouwnijverheid uit. Deze discriminatie ligt de sector zwaar op de maag. Met de begroting ’97 in het verschiet pleit de VCB voor een dynamische huisvestingspolitiek om de arbeidsmassa te behouden.

Marc Dillen, secretaris-generaal van de VCB : “Als de regering werkelijk nieuwe jobs wil creëren, investeert zij best in de bouw. Wij vragen geen subsidies, maar verwerpen het huidige anti-sectoraal overheidsbeleid.” Concreet stelt de confederatie drie maatregelen voor : een verzekering tegen inkomensverlies, een verhoging van de rentetoelagen tot het vroegere niveau van de bouwpremies en de invoering van een renovatiecheque.

Dillen : “In een periode van toenemende werkloosheid, een groeiend aantal faillissementen en een gebrek aan consumentenvertrouwen is een verzekering tegen inkomensverlies een bittere noodzaak. Zonder enige waarborg durven nog weinig jonge gezinnen een huis aan te schaffen. De invoering van een assurance gratuite contre la perte des revenues (APR) naar analogie met Wallonië, al dan niet beperkt in de tijd (maximum vijf jaar) en bedrag (maximum krediet van 2 miljoen frank) maakt het de bouwers mogelijk hun lening verder af te betalen als ze hun job verliezen.”

Daarnaast dringt de bouwconfederatie aan op een herwaardering van de rentetoelagen tot 3 miljard frank het oude budget. Dillen : “Dit is een nuloperatie. Bij de herziening van de inkomens in ’97 zal naar schatting één derde van de 4000 genieters afvallen.”

Ten slotte lanceert de VCB de renovatiecheque om de bouw het noodzakelijke duwtje in de rug te geven en het zwartwerk te verminderen. Dillen : “De kwaliteit van het bestaande patrimonium daalt. Meer dan 300.000 woningen verkeren in slechte staat. Maar de eigenaars kunnen door de hoge kostprijs van de handenarbeid in België ( nvdr tot 30 % meer in vergelijking met de buurlanden) hun woning niet herstellen. Met een dienstencheque van bijvoorbeeld 500 frank waarvoor een erkende aannemer voor 1000 frank werken zou kunnen uitvoeren zullen zij vlugger tot renovatie overgaan. Hiermee verdwijnt ook een deel van het zwartwerk in de sector. Bovendien blijven de kosten voor de overheid beperkt, omdat op deze manier verloren inkomsten zwart geld via de sociale zekerheid worden gerecupereerd. Gecombineerd met het verlaagd BTW-tarief van 6 % voor woningen van minstens vijftien jaar oud, scheelt dit een flinke slok op de borrel.”

STADSRENOVATIE.

Ook vindt de VCB dat de bouwsector zijn steentje kan bijdragen in de strijd tegen de stadsverloedering. In die zin dringt de confederatie aan om de privé-sector hierbij in te schakelen ( public private partnerships). Dillen : “In de begroting staat voor dit plan 9 miljard frank gespreid over drie jaren ingeschreven. Deze zouden uit de reserves van de Vlaamse huisvestingsmaatschappijen moeten komen (waarvan 8,5 miljard frank voor sociale huurwoningen, de rest gaat naar eigendomsverwerving). Dat is positief, maar compenseert slechts gedeeltelijk het stopzetten van Domus Flandria. Daarnaast zijn wij een groot voorstander van alternatieve financieringen, zoals de huidige service-flats voor bejaarden. Zo is de oproep van minister van Financiën Wivina Demeester tot inschrijving van de eerste bevak (met vrijstelling van successierechten als lokmiddel) een succes geworden. In een mum van tijd werd het kapitaal 2,4 miljard frank volstort. Daarom denken wij nu aan een extrapolatie van deze formule naar de gewone huisvesting. Dat kost de overheid weinig of niets.”

Op dit ogenblik werkt de regering aan een nieuw Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV). Het dossier heeft ook gevolgen voor de bouwsector. Hoewel de VCB principieel achter de grote lijnen van het ontwerp staat, ziet Dillen zeker voor jongeren en minder koopkrachtigen nog een aantal belangrijke knelpunten : “Op basis van de huidige gewestplannen wil men de verhouding nieuwe woningen in enerzijds stedelijke en anderzijds rurale gebieden constant houden op het niveau van ’91. Een andere doelstelling is het stimuleren van de stadsvernieuwing. Maar zo creëer je schaarste op het platteland, zodat de bouwpercelen nog duurder worden met een dalende eigendomsverwerving tot gevolg. Hierdoor zullen de financieel zwakkere groepen in de samenleving in toenemende mate hun heil moeten zoeken in huurwoningen, waarvan de prijzen op hun beurt zullen stijgen.”

De secretaris-generaal van de VCB staat wel positief tegenover het volume van bijkomende industrieterreinen (10.000 hectaren) in het RSV, evenals het behoud van de planschaderegeling en het sectoroverschrijdend kader. Dillen : “In de stadsvernieuwing promoot het plan ook de samenwerking met de particuliere sector. Daarnaast geeft het planningsdecreet veel te veel bevoegdheden aan de Vlaamse regering voor het opstellen van bindende verordeningen en de concrete invulling van het RSV. Ik vrees ook dat de procedure van het openbaar onderzoek te complex is voor de gewone burger. Hij zal te laat op eventuele fouten en/of tekortkomingen reageren. De structuurplannen zijn immers in drie niveaus onderverdeeld. De eigenaar van een bouwgrond zal pas op gemeentelijk vlak het plan gaan inkijken. Als hij dan negatieve elementen vaststelt, kan hij daaraan vaak niets meer veranderen, omdat de meeste bepalingen al op Vlaams niveau zijn vastgelegd (bijvoorbeeld : verboden te bouwen op minder dan 30 meter van bepaalde, belangrijke wegen).”

SUCCESSIERECHTEN.

Ten slotte vraagt de bouwsector een verlaging van de successierechten voor familiale ondernemingen. Nu de Vlaamse regering met het oog op verankering voor dit initiatief in de begroting ’97 budgettaire ruimte wil creëren, denkt de meerderheid onder invloed van het NCMV eraan dit voordeel te beperken tot kmo’s. Maar dat discrimineert de potentiële groeiers, aldus Dillen. Daarom vindt de secretaris-generaal van de VCB dat alle ondernemingen, ongeacht de grootte, van deze maatregel zouden moeten kunnen genieten.

ERIC POMPEN

JEF IBENS (L.) EN MARC DILLEN (VCB) Pleidooi voor bevaks in sociale huisvesting, fiscaal voordelige opleidingsprojecten, verzekering tegen inkomensverlies, verhoging van rentetoelagen en invoering van renovatiecheque.