Een pondje meer of minder

De crisis heeft nergens zo hard toegeslagen als in het Verenigd Koninkrijk. Het ooit zo sterke pond sterling deelt in de klappen. Een hel voor exporteurs, lijkt het wel. Toch gaan onze bedrijven meer dan ooit op prospectie over het Kanaal.

Het aandeel van het Verenigd Koninkrijk in onze omzet ging bijna 2 procent achteruit”, zegt Jean-Pierre Tanghe, woordvoerder van Barco. “Nergens in Europa sloeg de crisis zo hard toe als in Groot-Brittannië en dat weerspiegelt zich in onze export.”

Barco is een van de 5000 Belgische bedrijven die actief zijn in het VK. In 2007 exporteerde Vlaanderen voor 15,1 miljard euro naar het VK, een stijging met 3,55 procent tegenover 2006. Het is de vierde exportbestemming van Vlaanderen, met een aandeel van 7,92 procent. In de eerste helft van 2008 ging de handel er nog op vooruit. De cijfers van het vierde kwartaal zijn nog niet bekend.

De OESO voorspelt voor dit jaar een krimp in de Britse economie met 3,7 procent, gevolgd door een daling met 0,2 procent in 2010. Om de zaken te keren, geeft de Britse regering een injectie aan de economie die zo groot is als 20 procent van het bnp, met als gevolg een begrotingstekort van 9,5 procent. De situatie werd ronduit dramatisch toen de regering er in april niet in slaagde een lening van 1,75 miljard pond te plaatsen.

Financiële markt herleeft

Pascal Paepen, de bekende radiostem die werkt bij KBC in Londen, is er relatief gerust in. “Mijn eigen business, converteerbare obligaties, zie ik voor het eerst sinds augustus heropleven. De voorbije weken heb ik vijf schitterende deals afgesloten. Dat wijst erop dat banken weer bereid zijn kredieten te geven. De risicopremies waren exuberant hoog, maar beginnen af te nemen. De industrie raakt weer aan geld. Het ergste is voorbij.”

“Het slechte nieuws: de zaken gaan erop achteruit”, zegt Michel Vanhoonacker, directeur van de Belgisch-Luxemburgse Kamer van Koophandel in het VK. “Het goede nieuws: de pond tendeert naar een normaal niveau van 1,13 pond per euro, na een eerdere daling met 20 procent. Vergeet niet dat verhouding ooit 1/1 was. De lichte normalisering verlicht de pijn voor exporteurs, maar hij blijft uiteraard reëel.”

De belangrijkste sectoren voor de uitvoer naar het VK zijn vervoermateriaal (20,44 %), chemie en farmaceutica (12,40 %). “Dat zijn meestal grote bedrijven, die niet langs ons passeren”, weet Ben De Smit, directeur van Flanders Investment & Trade. “We zien hier wel kmo’s, onder meer uit de textiel, voeding- en bouwsector. Het aantal vragen naar marktinformatie stijgt fenomenaal.”

Ook de Kamer, die btw-dossiers en kantoorruimtes regelt, draait op volle toeren. “Het beste bewijs dat de ondernemers alles op alles inzetten om toch hun zaak draaiend te houden, is dat ze zich niet laten afschrikken”, zegt Vanhoonacker. “Men zoekt overal omzet, zelfs in het VK. Ik zie elke dag nieuwe initiatieven. Uiteraard is dat minder het geval met de export van producten. Grondstoffen moeten nu eenmaal worden doorgerekend. De dienstensector – vertaalbureaus, events, coaching, advieskantoren – kijkt het scherpst naar Londen.”

Hij wijst erop dat de marges er sowieso mager zijn. “Als een Brit kan kiezen tussen iets mindere kwaliteit tegen een lage prijs en dure topproducten, kiest hij voor de goede koop. Net daarom scoren de Belgische private labels goed. Ze bieden kwaliteit tegen een aanvaardbare prijs. Chocolade, ijs, koekjes en 90 procent van de paté in de Britse supermarkten komen uit België.”

Goedkoop is in de mode

“Door de verzwakking van het pond hebben vooral productenten met lage marges het moeilijk”, zegt Paepen. “Je ziet gewoon aan het straatbeeld dat goedkoop de mode is. Pizzahut zit stampensvol en restaurants waarvoor je vroeger dagen moest reserveren, stap je nu gewoon binnen. Ik vrees dat het pond er trouwens niet op zal verbeteren. Het is economisch sterk verbonden aan de dollar en in de VS vangen we allesbehalve positieve geluiden op.”

Herwig Callewier, CEO van Beltrami, de natuursteendistributeur uit Harelbeke, wijst erop dat het onmogelijk was de wisselkoersverschillen onmiddellijk door te rekenen. “Je kunt een prijsverhoging van 20 procent niet plots in de maag van je klant splitsen. We doen dat geleidelijk. Dat kan zonder veel problemen omdat onze concurrenten dat ook doen. De aankoop van ons product gebeurt immers op dezelfde plaatsen in de hele wereld.”

Het VK was in 2007 goed voor 23 procent van de omzet van Beltrami. Vorig jaar bleef het volume even hoog, net als de omzet in pond. In euro omgerekend daalde het aandeel van het VK (5,4 miljoen op 35 miljoen) gevoelig. Dit jaar daalt de omzet in het VK met een kleine 10 procent (in pond).

Ondanks de problemen opende Beltrami een maand geleden nog eigen gebouwen in de buurt van Birmingham. Prijs van de investering: 2,5 miljoen (oude, dus dure) ponden. “De beslissing voor de vestiging werd twee jaar geleden genomen, dus die draai je niet zomaar terug. Zo’n belangrijke markt kan ik trouwens niet negeren. We groeiden hier tot voor kort elk jaar met 20 procent. Mochten we een beursgenoteerd bedrijf zijn, zouden de aandeelhouders moeilijk doen. Dat zijn we niet, dus kunnen we op lange termijn denken. We zullen door de zure appel heen bijten.”

Beltrami is actief op een markt die het sterkst getroffen was door de crisis: de bouwsector. “Iedereen verwerkt nog de gevolgen van de vastgoedcrash, maar je voelt een stabilisering in de markt. Het bloeden is gestelpt en de patiënt is niet gestorven. Negatief is dan weer dat slechte betalers de markt verpesten. We kunnen er ons amper tegen beschermen omdat de kredietverzekeraars weigeren nieuwe contracten af te sluiten. Wat ik hen trouwens niet verwijt. Het zijn geen vzw’s.”

Recticel is met vier vestigingen actief in het VK. De fabriek in Manchester levert aan de auto-industrie en doet het zwak. De verkoop van het isolatieschuim piekt echter. Vorig jaar kocht Recticel nog de branchegenoot Gradient (Wolverhampton), die 6,4 miljoen omzet haalt. In oktober werd een nieuwe fabriek in Stoke-on-Trent geopend, een investering van 14 miljoen euro.

“De hoofdvestiging in Wevelgem kon de groeiende vraag naar isolatiematerial amper volgen”, argumenteert hr- en communicatiemanager Jan de Moor. “De arbeiders draaiden in drie shifts, zes dagen per week. De druk is nu van de ketel. Stoke-on-Trent is de belangrijkste investering van vorig jaar. We hebben er geen spijt van. Hadden we de crisis kunnen voorspellen, hadden we ook dat geld neergelegd.”

De divisie PU-schuim, goed voor 156 miljoen euro of ongeveer 10 procent van de omzet van Recticel, doet het uitstekend. De isolatie van huizen zit wereldwijd in de lift. In het VK wordt dit effect het sterkst gevoeld. “Het heeft de strengste isolatienormen van heel Europa. Bovendien is ons materiaal compacter dan dat van de concurrenten en elke centimeter telt op topvastgoedmarkten zoals in Londen. We bezetten in het VK 35 procent van de markt, terwijl dat elders in Europa 5 tot 10 procent is. We hebben de ambitie er jaarlijks 15 procent te groeien. Iedereen klaagt natuurlijk over het dalende pond, maar we blijven overeind.”

Gezocht: overheidscontracten

Deme-dochter Dredging International verwierf in 2008 een contract ter waarde van een half miljard euro voor de bouw van de containerhaven London Gateway (met een capaciteit van 3,5 miljoen TEU per jaar). Britse havenwerken hadden nochtans nooit prioriteit voor Deme (omzet: 1,3 miljard). “Het VK telt vele kleine havens die zelden grote infrastructuurwerken uitvoeren”, zegt woordvoerder Hubert Fiers. “Ze zijn trouwens van privé-uitbaters die nu lijden onder financieringsproblemen. De grootste havenuitbater ABP heeft ook zijn eigen baggervloot. Ten slotte is het verkrijgen van vergunningen in het VK een regelrechte ramp. Een project duurt er 20 tot 30 jaar. We komen er amper aan te pas.”

De opdrachtgever voor London Gateway is de containeruitbater DP World (voluit: Dubai Ports). “Dubai lijdt onder de crisis en dat voelen we hier. De infrastructuurwerken in het hele VK branden trouwens op een laag pitje. Wat een verschil met de milieuprojecten. Die worden meestal betaald door de overheid. In die niche kunnen we er dus wel serieus invliegen.”

Deme is er sinds 2000 actief met DEC. De milieudochter haalde in 2006 een contract van meer dan 100 miljoen euro binnen om een van de meest verontreinigde gronden van Europa te saneren, Avenue Coking Works in Chesterfield. DEC werd ook geselecteerd om mee te helpen bij de sanering van de grond in de Lower Lea Valley die gebruikt zal worden als olympisch dorp tijdens de Spelen in 2012. Dit contract is tussen 15 tot 20 miljoen euro waard. “Deme realiseert de twee grootste milieuprojecten op Britse bodem”, zegt Fiers. Problemen met het lage pond heeft Deme amper. “Vanaf 25 miljoen euro dekken we ons in. We hebben een heel departement financiële experts dat zich voltijds met dat soort dossiers bezighouden.”

Alfacam werd geselecteerd om opnames te doen tijdens de Olympische Spelen. Het VK is met 2 procent op 39,5 miljoen euro omzet klein voor het captatiebedrijf uit Lint. “We hebben er geen langetermijncontracten met de zenders. Zo’n toeleverancier moet permanent inzetbaar zijn en dat kunnen vooral de Britse concurrenten. Wij werken case by case op de Britse markt, zoals voor MTV Awards en de Olympische Spelen. Vandaag zijn we door het lage pond een stuk duurder dan de concurrenten. Dat was ooit anders”, zegt CEO Gabriël Fehervari.

Alfacam bespeelt het VK via een omweg. “We starten een vestiging in Zuid-Afrika, waarmee we de Britse markt aanpakken. We zullen vanuit Johannesburg immers typisch Britse sporten als rugby en cricket, bijvoorbeeld ook in India en Pakistan, coveren.”

Jean-Pierre Tanghe (Barco) denkt dat deze Spelen niet zo’n omzetboost zullen geven als de vorige. “Naast grote schermen voor het evenement zelf, bevoorraadden we in Peking ook luchthaventerminals en bewakingssystemen. Als een van de meest beveiligde landen ter wereld heeft het VK daar minder nood aan. Dat neemt niet weg dat de Spelen vanaf 2011 een positief effect zullen hebben op onze export. Maar ik hoop dat we veel vroeger betere cijfers zien.” (T)

Door Hans Brockmans