Een onverwacht levenspad

In de jaren dertig schurkte hij aan bij de Nieuwe Orde en het fascisme, tijdens de Tweede Wereldoorlog ging hij in het verzet en hij schopte het tot CVP-burgemeester van Sint-Niklaas van 1965 tot 1976. Dat is het levensverhaal van Frantz Van Dorpe (1906-1990), dat Vincent Stuer te boek heeft gesteld. De voormalige speechschrijver van Eurocommissaris Karel De Gucht was als scholier bevriend met Van Dorpes kleinzoon.

Met Hoogmoed heeft Stuer een non-fictieboek afgeleverd dat leest als een meeslepende roman. Van Dorpes levenspad is een dankbaar onderwerp. Opgegroeid in een welvarende familie van Vlaamse textielondernemers raakte hij begin jaren dertig gefascineerd door de autoritaire, antiparlementaire en Groot-Nederlandse beweging van het Verdinaso en haar charismatische leider, Joris van Severen. Van Dorpe klom in de beweging op met een januskop. Enerzijds waren er de bij het Italiaanse fascisme aanleunende uniformen en milities. Van Dorpe raakte betrokken bij het straatgeweld tussen het Verdinaso en linkse knokploegen. Anderzijds was er de verfijnde leider Van Severen die zich graag ophield in artistieke kringen, er een paternoster van minnaressen op nahield en droomde van een nieuwe Vlaamse elite. Een wat hoogmoedige houding, vandaar de titel. Het Verdinaso evolueerde eind jaren dertig in een pro-Belgische richting en steunde de neutraliteitspolitiek van Leopold III. Van Dorpe zat op die lijn, maar kwam in onmin met de top van het Verdinaso. Toen Van Severen in mei 1940 in Frankrijk werd vermoord, viel het Verdinaso uiteen. Een deel koos voor collaboratie. Van Dorpe kwam in het verzet terecht. Hij werkte mee aan het verstoren van de Duitse oorlogsmachine.

De passages over de verzetsjaren van Van Dorpe en zijn netwerk Othello zijn van het niveau van een spannende spionageroman. Ze nuanceren het beeld van het verzet als louter een groep van linkse partizanen en communisten. Er was ook een soort van rechts, autoritair verzet. Maar na de Tweede Wereldoorlog had die connectie de wind tegen. Het elitaire denken van Van Dorpe met een kleine groep die het beleid zou bepalen, had zijn tijd gehad. België sloeg de weg van de radicale democratisering in. Van Dorpe, ook al werd hij een lokale CVP-coryfee, bleef de laatste jaren van zijn leven hangen in een wereld van gisteren.