De lasagne van Come a Casa is nu in vier minuten klaar in je microgolf. De lasagnes van de concurrentie vertoeven nog acht minuten in je magnetron. Ik doe hier twee voorspellingen: het zal niet lang meer duren voor de concurrentie ook zo’n turbo-lasagnes heeft, en het zal niet lang meer duren of u weet niet meer wat aan te vangen met al uw extra tijd.
Laten we die spectaculaire voorspellingen eens onder de loep nemen. Ondanks alle sentimentele praatjes over slow cooking, onthaasten en tijd maken voor jezelf weten we dat de ‘creatieve deconstructie’ van de vrije markt ook hier zijn werk zal doen. Concurrenten kunnen niet achterblijven. Weldra zullen alle kant-en-klaargerechten sneller opwarmen in de magnetron. Televisies en laptops moeten sneller opstarten, wachttijden in de supermarkt moeten korter en kant-en-klaargerechten moeten al na vier minuten uit de microwave worden getoverd: wij consumenten hebben er overduidelijk nood aan. En de vrije markt speelt graag in op onze ‘behoeftes’.
Mijn tweede voorspelling is natuurlijk nonsens. U zult immers nooit echt beseffen dat u plots extra tijd hebt. U zult de tijdswinst zeer snel gewoon worden en vanaf de tweede of derde keer als normaal gaan beschouwen. Beseffen we hoeveel tijd we winnen doordat we volautomatische wasmachines hebben? Beseffen we dat we, ondanks de files, waarschijnlijk toch wel sneller ter plekke zijn dan indien we de afstand hadden moeten afleggen met kar en paard? Beseffen we hoeveel tijd we winnen door een simpele mail te sturen, in plaats van een brief te dicteren, die te laten uittikken, die te ondertekenen, te posten? Natuurlijk niet. Integendeel zelfs, we klagen over tijdsgebrek… door die tientallen mails in onze inbox.
Technologie heeft een vervelend gevolg. Alles wordt dringend. Als je een uurtje met de auto in Brussel rondrijdt, dan heb je minstens tien ‘dringende’ signalen opgevangen. Het licht springt op groen: dringend starten. Wat doet die auto aan mijn linkerkant: dringend remmen. En vervolgens moeten we dan dringend naar huis. Veronderstel dat we de weg naar huis (laten we zeggen 20 kilometer) zouden willen wandelen, dan zouden we zeggen: laten we er maar eens aan beginnen, we hebben nog een lange afstand voor de boeg. Het zou veel langer duren, maar het zou minder dringend zijn!
Leg je smartphone maar eens voor je op tafel. Dringende mail, snelle evolutie op de beurs en in Griekenland, dringende sms, dringend naar de reacties op Facebook kijken enzovoort. We weten allemaal dat die dingen zullen komen en gaan, dat ze zelden echt belangrijk zijn, maar toch reageren we erop alsof ons leven ervan afhangt. Technologie brengt je voortdurend in herinnering dat de deadline verstreken is, dat je tijd voorbij is. In mijn kleine huishouden hebben zowel mijn magnetron, mijn oven, mijn wasmachine als mijn droogtrommel irritante belgeluiden als hun tijd voorbij is. Ik moet dan dringend gaan kijken, want ze geven het niet snel op. En een mail die niet binnen een paar uur (soms zelfs een paar minuten) is beantwoord, lokt enerverende reacties uit.
In een van de weinige echt goede boeken over timemanagement, Time-shifting, beschrijft Stephan Rechtschaffen wat er met ons allen aan de hand is. Hij beschrijft de lotgevallen van een ‘primitieve’ gemeenschap hoog in het Himalaya-gebergte. De bewoners hadden geen auto’s, moesten hun kleren zelf maken en hadden tijd in overvloed, voor een praatje, of om samen al zingend te werken of karweien op te knappen. De overheid besloot het dorp te ‘ontsluiten’. Sommigen reden met een jeep, de meesten hadden een telefoon, niemand maakte nog zelf kleren, iedereen kocht die in een winkel. Resultaat: niemand had nog tijd voor een praatje. Het levensritme werd erg gejaagd. Men kon zo veel tijd sparen om dan vast te stellen dat men er geen meer had.
De vakantie staat voor de deur. Dat zou een tijd moeten zijn van ontspanning, vertraagde tijd, natuurlijke ritmes. Ik kan dus alvast één gouden raad meegeven: laat je BlackBerry thuis, neem enkel een gsm mee voor noodgevallen. Met andere woorden voor als het echt dringend is. In noodgevallen zal je merken dat de moderne technologie wonderen verricht: helikopters, satellietverbindingen, opzoeken op het internet. In bijna alle andere gevallen geldt de wijze uitspraak van mijn vader: “Telefoon? Uitvinding van de duivel!”
De auteur is partner-hoogleraar management aan de Vlerick Leuven Gent Management School.
MARC BUELENS
Technologie heeft een vervelend gevolg. Alles wordt dringend.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier