Een marxist in Downing Street 10

Terwijl de ultralinkse Jeremy Corbyn zijn overwinningsspeech als nieuwe leider van Labour hield, liepen de eerste ontslagen van leden van het vorige schaduwkabinet van Ed Milliband al binnen. In nauwelijks enkele uren stuurden acht schaduwministers hun ontslagbrief, ook naar de media.

Terwijl vriend en vijand nog aan het bekomen waren van de eclatante overwinning — Corbyn behaalde 59,5 procent van de stemmen — nam het verzet tegen de nieuwe leider al concrete vormen aan. De Britse zondagskranten brachten in hun koppen niet de overwinning van Corbyn, maar wel ‘de nakende burgeroorlog binnen Labour’ en ‘de terugkeer van Old Labour’.

De medestanders van Corbyn waren allicht in de wolken met de gelukwensen van de ultralinkse regeringen van Griekenland en Argentinië en van de Sinn Fein-leiders Gerry Adams en Martin McGuinness. Voor oudgedienden als Lord Peter Mandelson en David Blunkett, beiden minister onder Tony Blair, was het een zwarte zaterdag. Zij uitten hun ongenoegen luid en duidelijk: “Labour heeft vandaag gekozen voor de eeuwigdurende oppositie.”

Nadat eerste minister David Cameron en zijn Conservatieve Partij begin mei een absolute meerderheid hadden veroverd in het Lagerhuis, diende Labour-leider Milliband meteen zijn ontslag in. De socialistische partij leed een van de zwaarste nederlagen in haar geschiedenis. In Schotland, vroeger een rood wingewest, behield Labour welgeteld één verkozene na de electorale zondvloed van de Schotse onafhankelijkheidspartij SNP.

Vrij snel meldden zich voor het Labour-leiderschap een aantal kandidaten die twee eigenschappen gemeen hadden: ze waren bijna nobele onbekenden en ze behoorden tot New Labour, ooit de succesformule van Tony Blair. Die werd door zijn spindoctors handig verpakt als de ‘derde weg’ (tussen Conservatieven en Old Labour, gedomineerd door vakbondsbonzen). In de praktijk volgde Blair een post-thatcheriaans beleid, waarmee hij zich zonder scrupules op de Britse middenklasse richtte, het traditionele publiek van de Tories. Het leverde Blair de spotnaam ‘Baby Thatcher’ op.

Het is een half mirakel dat Corbyn verkozen is geraakt. Op 15 juni, enkele uren voor het verstrijken van de deadline om de kandidaturen in te dienen, was hij er nog altijd niet in geslaagd de vereiste 35 handtekeningen van Labour-parlementsleden te verzamelen. Het persbericht waarin hij aankondigde zich terug te trekken, lag al klaar. Uiteindelijk, één minuut voor het verstrijken van de inschrijvingstermijn, werd alsnog Andrew Smith, een gewezen minister onder Blair, bereid gevonden zijn handtekening onder de kandidatuur van Corbyn te plaatsen. Die verklaarde daar inmiddels, net zoals tal van andere handtekeningleveranciers, zijn grote spijt over.

De daaropvolgende weken heerste chaos in het ultralinkse kamp van Corbyn. Hij vond noch een campagnekantoor, noch de financiële middelen. Uiteindelijk vond hij een onderkomen bij een transportvakbond en werd er toch nog 300.000 pond ingezameld, voornamelijk via kleine giften.

Corbyn heeft zijn voorzittershamer in grote mate te danken aan het nieuwe verkiezingssysteem. 251.417 van de 422.664 uitgebrachte stemmen kwamen op zijn naam te staan. Daarvan waren er liefst 88.449 van de 105.598 nieuwe ‘regis-tered members‘. Dat zijn de personen die onlangs 3 pond betaalden om lid te worden van de partij en dus mochten meestemmen.

Tot zaterdag geloofde niemand echt in de kansen van Corbyn. Hoewel de 66-jarige al 32 jaar in het parlement zetelt, was hij al die tijd backbencher. Nooit was hij minister, nooit bekleedde hij een verantwoordelijke functie. Meer dan vijfhonderd keer stemde hij in het Lagerhuis tegen zijn eigen partij in.

Het programma van Corbyn leest als een marxistische bijbel uit lang vervlogen tijden: het opnieuw nationaliseren van vroegere overheidsbedrijven, het beëindigen van het besparingsbeleid van Blair, Brown en Cameron, een economisch beleid dat neerkomt op het massaal drukken van bankbriefjes, de terugtrekking van Groot-Brittannië uit de NAVO, de stopzetting van het Britse nucleaire programma, enzovoort.

Zaterdag werd op tal van plaatsen een toost uitgebracht op de overwinning van Corbyn, niet het minst in Conservatieve kringen. De hamvraag waar velen in Labour mee worstelen, is hoe hun partij in 2020 de volgende verkiezingen kan winnen. Een marxist in Downing Street 10 is niet alleen een angstbeeld voor veel sociaaldemocraten.

Peter Frans Anthonissen is expert in reputatiemanagement. Hij is gedelegeerd bestuurder van Anthonissen & Associates.

PETER FRANS ANTHONISSEN

Zaterdag werd op tal van plaatsen een toost uitgebracht op de overwinning van Corbyn, niet het minst in Conservatieve kringen.