Het voormalige Laserlab van Philips moet een aantrekkingspool worden voor maakbedrijven om zich op de Philips-terreinen in Turnhout te vestigen. In mei werd het overgenomen door de Mechelse ingenieursgroep Absolem.
Verstopt tussen de 18 hectare rood-witte gebouwen op de Philips-campus in Turnhout ligt een heerlijk rommelige speeltuin voor productie-ingenieurs. Het is het historische Laserlab van Philips, een onderdeel van de afdeling bedrijfsmechanisatie die Philips afbouwt, nu de lampenproductie in Turnhout gestaag vermindert.
“De kracht van Philips was dat het alles deed. Het maakte lampen, maar ook de unieke machines die de lampen maakten. Die werden hier uitgedacht en ontwikkeld”, zegt Bruno Dejaeghere, de CEO en co-oprichter van het Mechelse Absolem, dat in mei Laserlab van Philips overnam. Absolem wierf meteen ook drie voormalige Philips-laserspecialisten aan.
Jurgen Adriaensen is de procesingenieur van het lab. “Philips Turnhout had een club van 200 ontwikkelaars, metallurgen en fysici die gekke dingen verzonnen”, schetst hij. “Anderzijds was er het productieapparaat van 2000 man. Wij zaten daar als procesontwikkelaars en machinebouwers tussenin. Dat was een harde maar heel leuke leerschool. Als je iets neerzet op een productievloer en het werkt niet, komen ze je meteen halen. Je zorgt heel snel dat je weinig problemen hebt.”
Hij toont voorbeelden van wat Laserlab kan. Een geperforeerde folie van amper 20 micron dik zonder vervorming op een drager lassen. Metalen plaatjes in één seconde textureren om ze beter te doen hechten. De beamerlampen vormgeven, waarmee Philips Turnhout de markt domineert. Millimeterkleine legeringen van exotische metalen lassen tot de elektrodes van de nieuwste generatie hogedrukgas-ontladingslampen. Dirk Govers, de systeemarchitect van het lab: “Onze lasers lassen en snijden, maar ze kunnen ook knippen, buigen, afronden, verwarmen of dichtsmelten. Zet er ‘laser’ voor en we hebben het misschien weleens gedaan.” Het bewerkte materiaal gaat van papier en metaal tot rubber, kunststof, kwarts en keramiek.
Binnen masterplan van OMC
Dat Philips afbouwt, is geen ramp voor het lab. Jurgen Adriaensen en Dirk Govers zeggen dat ze de jongste zes à zeven jaar eigenlijk alleen nog voor externe klanten hebben gewerkt. “Philips had de strategie om voor derden te gaan werken”, bevestigt Inge Bruynooghe, plantmanager van Philips Turnhout. “Dat werd onhoudbaar door de duurdere overhead en het dalende belang van machinebouw in ledver-lichting. Vandaar het besluit om die activiteit uit te besteden of te verzelfstandigen.”
Laserlab heet vandaag Absolem ProLab. Een overnamebedrag is niet bekendgemaakt, maar wel andere voorwaarden waaraan de overnemer moest voldoen. Bruynooghe: “Het was een zorgvuldig proces met verschillende kandidaten. Voor Philips Lighting in Turnhout moest de overnemer flexibel en beschikbaar zijn. Hij moest zich engageren om niet te verhuizen. Hij moest ook passen in de Open Manufacturing Campus (OMC) en de OMC-bedrijvengroep willen en kunnen ondersteunen.” Dat Absolem al voor Philips Turnhout had gewerkt, hielp ook.
OMC is de vzw die in 2012 met overheidssteun is opgericht om op de terreinen van Philips Turnhout een nieuw ecosysteem voor de maakindustrie op te zetten. Dat moet vermijden dat er een industriële woestijn ontstaat als Philips over afzienbare tijd uit Turnhout verdwijnt. “Hier kunnen gemakkelijk 3000 tot 4000 mensen werken als we het verder uitbouwen”, zegt Marc Corthout, de burgerlijk ingenieur en gewezen Philips-manager die het project al 3,5 jaar leidt. De eerste productiehallen van OMC zijn vorig jaar ingehuldigd en er zijn volgens Corthout veertien bedrijven aan de slag met samen zo’n 140 werknemers. De grootste zijn LUXeXceL, een Nederlandse 3D-printer van optische componenten, en Leclanché Belgium, dat batterijpacks maakt voor automatisch geleide voertuigen in magazijnen. Corthout: “Wij zijn met een paar internationale dossiers bezig, maar die zijn nog niet rond.”
Elk van die productiebedrijven is een potentiële kandidaat voor samenwerking met Absolem ProLab. Het lab fungeert tegelijk als back-up voor de 180 lasersystemen in productielijnen van Philips. “Als Philips een serieuze crash heeft, komt het bij ons die spullen lenen”, lacht Adriaensen. Omgekeerd kan ProLab profiteren van de hoogperformante meetapparatuur en de werkplaats van Philips. “Als een klant hier aankomt met zijn tooling en componenten, ontdekken we heel vaak probleempjes bij de assemblage daarvan. In plaats van hem naar huis te sturen, kunnen we dat hier heel snel oplossen.”
Diversificatie van Absolem Engineers
Voor Absolem is ProLab een nieuwe tak van sport. Absolem verhuurt ingenieurs en herdoopt zich binnenkort tot Absolem Engineers, een naam die het nu al commercieel gebruikt. Bruno Dejaeghere, zijn echtgenote en co-CEO Ank De Wilde richtten het bedrijf op in 2010. Dejaeghere, een handelsingenieur, was acht jaar lang verantwoordelijk voor financiën en administratie bij De Valck Consultants, dat in 2009 fuseerde met de andere Belgische bedrijven van de Franse Altran-groep. Een halfjaar later deden hij en zijn vrouw een managementbuy-out van de 28-koppige afdeling van Altran die zich richtte op machinebouw en productontwikkeling en op het projectbeheer daarvan.
Zes jaar later heeft Absolem 55 werknemers en klanten als Atlas Copco, Barco, Toyota, Agfa en John Bean Technologies. Dejaeghere: “Wij helpen onze klanten een concept te ontwikkelen, specificaties op te stellen en eventueel volledige prototypes te maken. Wij zorgen ervoor dat die machine geproduceerd en opgeleverd wordt. Die kennis hebben we in huis, maar wij doen alles bij de klant.” De specialisten zijn in vaste dienst en Absolem betaalt ze door, ook al hebben ze tijdelijk geen project. Tijdens die periodes kunnen ze opleidingen volgen, of projecten aanpakken via de vzw Time4Society van Nathalie Bekx, die vrijwilligers ter beschikking stelt van sociale organisaties.
Volgens de sociale balans heeft Absolem Engineers vergelijkbare uurloonkosten als het enigszins vergelijkbare TMC Science & Technology uit Zaventem en lagere uurloonkosten dan het tien keer grotere Altran. Beide concurrenten tonen wel een veel groter verloop.
Groei zat er vorig jaar niet in. Absolem bleef steken op een brutomarge van 2,6 miljoen euro, evenveel als in 2014, met een bedrijfswinst van 29.000 euro. “Het klopt dat wij met lage marges werken. Ingenieurschap is de toekomst, maar wij vinden dat het soms nog te weinig wordt gevaloriseerd”, stelt De Wilde.
“Kom langs”
Met Absolem Prolab, dat in een afzonderlijke onderneming is ondergebracht, verwacht zij hogere marges te kunnen halen. Hier gaat het om projectwerk, dat ProLab in zijn eigen labo realiseert. Klanten vinden de weg via het cliënteel van Absolem Engineers, via Philips en OMC en via de leveranciers van laserapparatuur, zegt Pieter Brabants, medeoprichter van Absolem ProLab en verantwoordelijk voor businessdevelopment. De oplossing hoeft ook niet altijd laser te zijn. Adriaensen: “Onze oproep aan Vlaanderen is: kom langs en we vertellen u of we iets kunnen doen en of een technologie beter geschikt is.” De Wilde: “Uiteindelijk gaat het om de ervaring in productie- en design-engineering.”
ProLab denkt al aan diversificatie, onder meer in 3D-printing. Het haalt ook de banden met de universiteiten aan. “Traditioneel hadden we hier altijd wel enkele studenten als stagiair of als doctoraalstudent. Met de transitie vanuit Philips is dat teruggedraaid. Nu halen we de banden met de KU Leuven en Thomas More weer aan”, zegt Brabants.
Hoewel ProLab vele honderdduizenden euro’s aan apparatuur omvat, verwachten de stichters dat hun nieuwe activiteit zichzelf zal kunnen bedruipen. “We hebben voor de overname samen met Ernst & Young een boekenonderzoek gedaan. De apparatuur bleek goed onderhouden en up-to-date. We voorzien geen extra financiële partner in Absolem ProLab”, klinkt het.
Bruno Leijnse, fotografie Michel Wiegandt
“Overheadkosten en het dalende belang van machinebouw in led- productie leidden tot de verzelfstandiging” – Inge Bruynooghe, Philips
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier