Een knauw in het vertrouwen

Al enkele maanden doet het bericht de ronde dat de houding van de banken tegenover kredietverlening stugger is geworden. Na de zware verliezen die ze onlangs hebben geleden, met dank aan onder meer Lernout & Hauspie, lag dat in de lijn van de verwachting. De impact van die miljardenverliezen op de rentabiliteit van de banken is immers direct en aanzienlijk.

Vooral KBC kreeg een aantal rake klappen. Geen wonder dus dat Remi Vermeiren, voorzitter van het directiecomité van KBC, als eerste een wijziging in het kredietbeleid aankondigde. KBC eist voortaan meer waarborgen (hypotheek, borgstelling…), of bouwt een grotere marge in in het rentetarief, of wijst koudweg meer kredietdossiers af (of een combinatie van de eerste twee).

Na de forse kredietexpansie in het jaar 2000 manifesteert de tendens van wat men kredietschaarste noemt zich echter niet alleen bij KBC. Ook Fortis, Artesia en Dexia wijzigen hun beleid in dezelfde trant. De klassieke opstoot in hypothecaire leningen naar aanleiding van Batibouw zou dit jaar wel eens minder stevig kunnen uitvallen.

Uiteraard doemt op de achtergrond van Vermeirens uitlatingen het beleid van de Europese Centrale Bank ( ECB) op. Overal ter wereld zijn lagere rentevoeten een onderdeel van een beleid dat de rentabiliteit van de financiële sector tracht te herstellen. Een verlaging van de rentevoet heeft namelijk een gunstige invloed op de rentemarge van de banken. Het spreekt voor zich dat de ECB, die al niet erg geneigd lijkt om haar monetaire politiek te versoepelen, ook niet wakker ligt van de rentabiliteit van de Belgische banken. Een ervaren bankier als Remi Vermeiren weet dat zijn KBC, net zoals de andere grootbanken trouwens, hun was zelf zullen moeten doen.

De grootste negatieve impact van een strenger kredietbeleid zou een duik van het consumentenvertrouwen kunnen zijn. De aankondigingen van bedrijfssluitingen en afslankingen, met Sabena als meest mediatieke uiting daarvan, hebben bij de doorsnee consument al enige ongerustheid veroorzaakt. Ook het feit dat in het laatste kwartaal van vorig jaar het aantal nieuwe werkaanbiedingen volgens de gegevens van de VDAB fors terugliep, doet geen goed aan dat vertrouwen. En nu dus onrust op het geldfront.

Zeker nu de Amerikaanse economie vertraagt, draagt het consumentenvertrouwen de economische conjunctuur. Aan de kant van de producenten vielen al rake klappen. Als nu ook nog het consumentenvertrouwen zoek raakt, moeten we ook in Europa ernstig rekening houden met minstens een forse groeivertraging.

Johan Van Overtveldt