“Een hogere gemeentebelasting is onvermijdelijk”

De liberalisering van de energiemarkt slaat een diep gat in de Gentse stadskas. Maar Daniël Termont, de Gentse schepen voor Haven, Economie en Feestelijkheden, wil toch laten zien wat Gent in zijn mars heeft. De stad investeert, feest en droomt. “Er komt een Gentse Potzdammerplatz op Flanders Expo,” zo hoopt Termont.

Het is een cliché uit de eerste de beste toeristische folder, maar hier komt ie: Gent bruist. De Gentse Feesten zijn het topje van de culturele ijsberg, de universiteit is de grootste van Vlaanderen en aan grote infrastructuurprojecten geen gebrek: er komt een nieuw gerechtsgebouw, een nieuw Sint-Pietersstation en morgen, vrijdag 30 januari, kondigt de Gentse schepen van Haven, Economie en Feestelijkheden Daniël Termont ( SP.A) zijn ambitieuze plannen aan om de site van Flanders Expo nieuw leven in te blazen. “Het is laatste keer in de geschiedenis van de stad dat we een nieuw stadsdeel kunnen ontwikkelen.” Termont ist ein Berliner: “Ik droom van een Gentse Potzdammerplatz op Flanders Expo.”

Ook op economisch vlak zit er schwung rond de Sint-Baafstoren. In de kanaalzone rollen de miljarden. Volvo investeert 390 miljoen euro en werft rechtstreeks en onrechtstreeks 2200 extra mensen aan. Papierfabriek StoraEnso investeerde 500 miljoen euro in een nieuwe papiermachine. Termont ontving vorige week de topman van Honda Europe – groot nieuws zou in dit dossier op komst zijn – en praat met een topbedrijf dat 600 nieuwe banen wil scheppen in Gent. De haven boert goed, aan het Kluizendok vestigen zich vier nieuwe bedrijven. En de stad profileert zich steeds meer als kantoorplek voor wie de files naar de hoofdstad beu is.

Maar dan de kleine lettertjes op de achterflap van de toeristenbrochure. Het regent faillissementen en de werkloosheid is nog altijd relatief hoog. De verhoopte samenwerking van de Gentse haven met de havens van Terneuzen en Vlissingen heeft meer voeten in de aarde dan gedacht. En er zit in een groot gat in de stadskas. De liberalisering van de energiemarkt snijdt 20 miljoen euro uit het vlees, zodat de Gentenaar hogere gemeentebelastingen mag verwachten.

Termont (51) ziet al deze dossiers passeren. Hij zetelt sinds 1977 in de gemeenteraad. De boekhouder uit Mariakerke beheerst het Gents perfect en omschrijft zichzelf als een zoon van eenvoudige middenstanders, gezegend met een flinke portie realiteitszin. Voor een parlementair zitje bedankte hij, want het lokale bestuur is zijn thuishaven. Politiek bedrijven is voor Termont ook pinten pakken aan de toog en saucissen eten op de Gentse Feesten.

De schepen ontvangt ons op het bureau dat eigenlijk de huidige burgemeester, Frank Beke (SP.A), toekomt, maar die wou dichter bij zijn secretariaat zetelen. En dus priemen de marmeren ogen van Joseph Van Crombrugghe, de eerste burgemeester van Gent na 1830, elke dag vanaf 7.30 uur in de rug van Daniël Termont. Die steekt zijn ambitie om in 2006 burgemeester te worden niet onder stoelen of banken. “Als de partij dat wenst, hou ik mij beschikbaar,” zegt hij in politiek correct partij-jargon.

DANIËL TERMONT (GENTS SCHEPEN VAN HAVEN, ECONOMIE EN FEESTELIJKHEDEN) . “Havens afmeten op hun tonnage is een voorbijgestreefde parameter. De vraag is: welke return krijg je voor het geld dat de gemeenschap erin pompt, naar tewerkstelling, toegevoegde waarde, sociaal-economische invloed? Daalt het volume met 1,5 %? Groot feest. Want de havenarbeiders hebben nog nooit zoveel werk gehad, we hebben zelfs 48 dokwerkers moeten aanwerven. De toegevoegde waarde is opnieuw gestegen.

“Ik ben heel blij dat wij geen containerhaven zijn: dat levert bijna geen tewerkstelling op, amper toegevoegde waarde en veel verkeersellende. Gent is een nichehaven. Aan het Kluizendok gaat het bedrijf Zoutman de volledige import van onder meer Braziliaans zout naar West-Europa behandelen. Dat gaat om 300.000 tot 500.000 ton per jaar. We hebben een nieuw groot turfproject. Met Volvo en Honda hebben we heel wat roroverkeer. Zulke activiteiten leveren werk op, maar het soortelijk gewicht ervan is laag.”

U bent zelf voorstander van Vlistergent, het samengaan van de Gentse met de Zeeuwse havens Vlissingen en Terneuzen. Maar die hebben inmiddels een samenwerkingsverband met Rotterdam aangegaan.

TERMONT. “Dat klopt, maar ik geloof dat zij door Rotterdam om de tuin geleid worden. Zodra de Rotterdammers hun Tweede Maasvlakte hebben, zullen ze Vlissingen en Terneuzen laten vallen. Terwijl onze samenwerking logisch is: zij hebben nog 700 hectare industrieterreinen, maar nauwelijks arbeidskrachten. Bij ons is het net andersom. Het Vlaamse Havendecreet laat geen grensoverschrijdende samenwerking toe, maar ik heb goede hoop dat we het decreet kunnen aanpassen.

“Ik geloof in een samenwerking met Terneuzen omdat het Kanaal Gent-Terneuzen één havengebied is. Maar in afspraken over samenwerking tussen havens steek ik geen tijd en energie meer. Ik ben zeer bewust afwezig gebleven in december 2003, toen de Scheldehavens weer eens een memorandum ondertekenden. In 1996 tekenden Antwerpen en Zeebrugge een protocol, in 1999 de vier Scheldehavens… Allemaal dode letter gebleven. Havens zijn concurrenten en moeten dat blijven.”

De komst van Ikea naar Gent is aangekondigd. U verzette zich jarenlang tegen een vestiging aan Flanders Expo. Nu komen ze daar toch.

TERMONT. “Momentje. Ten eerste: we zijn selectief. Ik heb twee weken geleden een investeerder die een shoppingcenter van 30.000 vierkante meter wilde bouwen, vriendelijk wandelen gestuurd. Wij willen nog geen winkelcentrum buiten de stad toelaten, omdat de winkels in de binnenstad nog herstellen van onze mobiliteitsingrepen, waarbij we de auto uit het centrum hebben gebannen. Na 19 uur is de binnenstad desolaat leeg. We willen daarom een centraal distributiecentrum voor de winkels oprichten. Dan hoeven de winkels hun voorraden niet meer op hun eerste verdieping te bewaren, zodat die opnieuw bewoond kunnen worden en de winkelstraten ‘s avonds niet meer zo doods blijven. Ikea is echter een ander verhaal. Ik ben altijd voorstander geweest van hun komst.”

De Belgische hout- en meubelsector zegt dat de komst van Ikea hen een pak jobs gaat kosten.

TERMONT. “Ik geloof dat niet. Het jobverlies heeft meer te maken met de algemene economische neergang. Een stad die schrik heeft van de komst van een bedrijf als Ikea is stervende. Ikea is nu welkom op Flanders Expo, omdat dit past in ons concept. Het is wellicht de laatste keer dat we een nieuw stadsdeel kunnen ontwikkelen binnen de stadsgrenzen. Het masterplan voor Flanders Expo is bijzonder ambitieus en ik verwacht daarom ook kritiek. Er komt een woongedeelte, een nieuw hotel, nieuwe kantoren en nieuwe hightechbedrijven als spin-off van de Universiteit Gent. Er is ruimte voor ontspanningsactiviteiten en, in overleg met de binnenstedelijke filmzalen, mogelijk een nieuw cinemacomplex. Tot slot een stuk distributie, zoals Ikea en andere die gaan voor minstens 10.000 vierkante meter oppervlakte. Het geheel moet goed ontsloten zijn en een aantrekkelijke architectuur krijgen. Mijn droom is er een Gentse Potzdammerplatz van te maken.”

U bent ook schepen van Feestelijkheden. Gelooft u dat een stad die cultureel veel te bieden heeft, ook op economisch vlak beter boert?

TERMONT. . “Absoluut. De aantrekkingskracht van onze stad op investeerders zou niet zo groot zijn, als Gent een culturele woestenij was. Die grote bedrijven die naar hier komen, sturen hun personeel mee. Het SMAK, sommigen houden daar de gek mee, maar voor Gent is dat een ongelooflijke aantrekkingspool.”

Hecht u belang aan de holebicultuur? Een stad met een actieve holebigemeenschap zou een creatieve en welvarende stad zijn.

TERMONT. “Ik wil dit graag geloven, al is dit moeilijk aan te tonen. Gent wil hoe dan ook een tolerante en gastvrije stad zijn en we doen daar grote inspanningen voor. Ze hebben hun eigen huis en worden sterk gesteund door ons stadsbestuur. We hebben de city-parade naar Gent gebracht. Ze komen dit jaar zelfs nog eens terug. Veel Gentenaars hebben me gefeliciteerd met dit initiatief.”

Hoe gaat het met de financiën van de stad?

TERMONT. “Slecht. Bijzonder slecht. Ik kan u nog geen details geven, maar wel weet ik dat we sinds vorig jaar met een structureel tekort van meer dan 20 miljoen euro kampen. Dat is hoofdzakelijk te wijten aan de liberalisering van de energiemarkten. Die kost ons dit jaar 20 miljoen. We hebben bijzonder moeilijke weken achter de rug. We zijn met het college op afzondering geweest om te bespreken hoe we dit gat gaan dichten.”

De goedgekeurde heffing op het transport van elektriciteit om de gemeenten te herfinancieren, brengt toch enig soelaas?

TERMONT. “Voor een stuk maar. Het grote debat binnen het college was: besparen of nieuwe inkomsten zoeken. We zijn er in grote lijnen uitgeraakt. Ik denk dat we een goed evenwicht gevonden hebben.”

Is de relatief lage gemeentebelasting van 5,6 % in Gent houdbaar?

TERMONT. “Ik denk het niet en dat debat is een zwaar politiek thema. Ik ben ook tegen belastingen, maar ik denk dat het verhogen van de gemeentebelasting onvermijdelijk is. Dat zal wel blijken in de toekomst.”

U was in een vorig mandaat schepen van Nutsvoorzieningen. U bent ook voorzitter van Publigas (de organisatie die de gemeentelijke participaties in de aardgassector overkoepelt en die een belang van 25 % heeft in Distrigas en Fluxys) en u bent bestuurder bij Fluxys. Hoe zal die aandeelhoudersstructuur evolueren?

TERMONT. Shell heeft al laten weten dat het zijn participatie van 16,67 % in Fluxys en Distrigas te koop zou stellen. Wij zijn in dat geval kandidaat-koper van die aandelen. We wachten ook de verkoop van het patrimonium van Tractebel aan Electrabel af, waardoor Electrabel onze gesprekspartner wordt. Goed, het is dezelfde familie, maar die operatie moet eerst gebeuren. Publigas wil uit Distrigas stappen en die aandelen inruilen voor een meerderheid in Fluxys. De logica is dat de openbare sector zo snel mogelijk een meerderheidsparticipatie moet verwerven in de netwerkoperator, terwijl we geen risico’s mogen nemen met het geld van de gemeenschap en dus niet aan commercie moeten doen. Dus moeten we uit Distrigas stappen, maar niet helemaal. Ik wil een kleine minderheidsparticipatie houden want de gasmarkt is strategisch belangrijk.”

Moeten de gemeenten nog aandeelhouder blijven van Electrabel?

TERMONT. . “Dat staat voorlopig niet ter discussie. We houden die participatie aan omdat de rentabiliteit van die aandelen geweldig hoog is. Spijtig is echter dat het Franse EdF zijn belang in SPE weer verkocht heeft aan de aandeelhouders van SPE, waarvan Gent een van de belangrijkste is. We zagen de ezel met de gouden muntstukken niet graag vertrekken.”

De gemeenten sloten in 2002 een deal met Electrabel die de gemengde intercommunales in een eerste fase ontrafelt. De gemeenten trekken hun belang in de distributienetbeheerders op en in ruil kreeg Electrabel een grotere greep op de klant en de verkoop, een activiteit die werd ondergebracht in Electrabel Customer Solutions (ECS). Wat vindt u nu van die deal?

TERMONT. “Toen leek het de best mogelijke keuze. Alleen is het heel snel gegaan in de sector. Met wat we vandaag weten, hadden we de ruiloperatie met Electrabel misschien anders moeten aanpakken.”

Wat is er voor de gemeenten verkeerd aan de overeenkomst?

TERMONT. “Ik moet mijn woorden wikken en wegen omdat ik geen oorlog wil met Electrabel. ( denkt na) We werken goed samen met Electrabel, maar ik denk dat de gemeenten nog altijd te veel aan dat bedrijf gebonden zijn. Electrabel bleef aandeelhouder in de distributienetbeheerders en in ruil mochten de gemeenten een belang in ECS houden. Maar ECS haalt nog niet het verwachte rendement. Dat komt omdat Electrabel ook de markt optrekt en ECS misschien nog niet genoeg promoot. De reden: ECS moet de winst delen met de gemeenten.”

Pakt Electrabel klanten af van ECS?

TERMONT. “Dat durf ik niet te zeggen. Maar zolang ECS niet agressiever op de markt wordt, neemt Electrabel die klanten over en dat zijn klanten die de gemeenten niet hebben. Dat stel ik vast. Ik begrijp de top van Electrabel – ze zitten met enorme herstructureringen door de liberalisering – maar het is het een of het ander, hè. De huidige constructie is mossel noch vis. Want wat krijg je nu? Gemeenten doen een aanvraag voor de levering van elektriciteit en stellen vast dat anderen goedkoper zijn dan Electrabel. Gevolg: de gemeenten zitten samen met Electrabel in een verkoopmaatschappij, maar kopen elders hun elektriciteit aan. Dat is niet gezond. Eigenlijk zouden de gemeenten nooit in ECS geparticipeerd mogen hebben.”

De gemeenten kochten ook voor 220 miljoen euro een belang van 30 % in Elia. Was dat een goede investering?

TERMONT. “Volgens mij hebben de gemeenten daar te veel voor betaald. Electrabel mocht de afschrijvingskosten van de hoogspanningsnetten doorrekenen aan de verbruiker en herwaardeerde vervolgens de netten alvorens die gedeeltelijk aan de gemeenten te verkopen. De gemeenschap heeft dus voor een deel tweemaal betaald voor het hoogspanningsnet.”

Daan Killemaes Luc Huysmans

“Ik heb twee weken geleden een investeerder die een shoppingcenter van 30.000 vierkante meter wilde bouwen, vriendelijk wandelen gestuurd.”

“Een stad die schrik heeft van de komst van een bedrijf als Ikea is stervende. Ikea is nu welkom op Flanders Expo.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content