Een droom in realiteit

Een leider houdt een visie (bijvoorbeeld een bedrijfs-credo) in leven bij zijn discipels. Hij wakkert in hen de motivatie aan hem daarin te volgen. Dat is discipline. Je merkt de overeenkomst in woordgebruik.

Mensen dienen natuurlijk te weten wie en wat ze volgen. Een echte, goede, ware visie is duidelijk en eenvoudig. Niet omdat mensen te dom zijn voor een complexere visie. Wel omdat het nu eenmaal samenhangt met de oprechtheid van de visie, door duidelijk en eenvoudig te zijn vanuit zichzelf. Niet alleen in de verwoording dus maar helemaal, door en door. Eerlijk en open. Een visie is niet datgene wat aan de ingang van het bedrijf hangt. Een visie loopt rond in de gangen van het bedrijf, duidelijk en eenvoudig, als dagelijks voelbare aanwezigheid van toekomst, verleden en heden.

Toekomst. ‘Duidelijk en eenvoudig vanuit zichzelf’ betekent ook krachtig en duurzaam. De visie kan de tand des tijds trotseren. Wie zich ervoor inzet, zet zich meteen in voor het heden én voor een betere toekomst. Elke inspanning heeft een blijvende waarde. Dat maakt mensen voor een stukje ‘onsterfelijk’. Een leider belichaamt het kanaal daartoe door zijn consequente houding ten opzichte van de visie. Bovendien zorgt hij ervoor dat mensen het toekomstige doel dat in de visie vervat zit, nu al beleven.

Verleden. Een goede visie kijkt ook naar het verleden. Niet alleen om ‘van de fouten van het verleden te leren’, maar vooral om, zoals we net zagen voor de toekomst, ook het verleden in betekenis naar het heden te brengen: “Dit is wat mensen altijd gewild hebben.” Dit is waar onze ouders en voorouders voor gewerkt of zelfs gevochten hebben. Vandaag en morgen zijn ook hun toekomst. Dit houdt hun geest levend in wat wij nu doen.

Men kan hier een soort hedendaagse ‘verering van de voorouders’ in zien. Zij hadden niet de moderne inzichten en technologie. Misschien hadden ze wel meer wijsheid. In elk geval veel wijsheid, die ook voor ons erg zinvol is. Een goede visie respecteert die wijsheid. Het collectieve geheugen van de mensheid is op dit punt altijd al slecht geweest. In deze tijd waarin de nadruk op feitelijke informatie (wijsheid) ligt, geldt dat misschien meer dan ooit. Daarvoor dienen visies. Daarvoor dienen leiders.

Heden. Een visie is een goede synthese van toekomst, verleden en heden. Synthetisch denken is het domein bij uitstek van de leider. Een visie toont de nieuwe richting, die niet nieuw is in de zin van ‘elke dag een nieuwe krant’. Een visie is nieuw in de zin van ‘dicht bij de bron’. Het is een manier om in specifieke omstandigheden, met specifieke mogelijkheden en uitdagingen, terug te keren naar de bron, de origo. Een visie is origineel. De bron is een bron van menselijkheid en ‘energie’ (diepe motivatie). Een goede visie tapt hieruit en is dus onuitputtelijk.

Een intense visie is een visie waarin Stilte aanwezig is. Wel degelijk Stilte met een hoofdletter. Namelijk die waarin mensen gehoord worden in hun totaliteit: oppervlakte én diepgang. Het is dezelfde Stilte waarin de visie is ontstaan. De Stilte die hoorbaar blijft achter het lawaai van een werelds bedrijf en van alle beslommeringen om de visie te realiseren. Een intense visie hoor je achter woorden. Je ziet ze in ogen. Je ruikt ze. Een intense visie is een droom in realiteit. Het materiaal van een droom staat niet op een bankrekening. Het is diepe betekenis: het enige dat echt motiveert. Het resultaat ervan staat dus wél op een bankrekening.

Laat ons nu nog even terugkeren uit toekomst, verleden en heden tot iets waar deze column mee begon: ‘eenvoudig en duidelijk’. Dan is het een krachtig instrument, als een sterke slogan. In sloganeske taal wordt hiervan weliswaar soms misbruik gemaakt. Een goede slogan echter is een ingangspoort. Ze nodigt mensen uit om buiten het beperkte ‘ik-je’ te treden. Dus om ieder voor zich een stukje leider te worden. Dat betekent niet een verdeling van het leiderschap. Het is geen ‘of-of’ maar een ‘en-en’, als een golf die zonder zich te vergelijken samen met andere golven een heel grote golf wordt. Een goede visie heeft ook dit kenmerk. Ze is eenvoudig en duidelijk én tegelijk ook wijds en open als de uitgestrekte oceaan. We kunnen het gebruiken in de bedrijfswereld en in de politiek. We kunnen het gebruiken in ons kleine landje en in het grotere Europa. En binnenkort wellicht hebben we het ook heel erg nodig op deze éne grote wereld in wording.

Meer info: www.openleiderschap.be

De auteur is arts, master in cognitieve wetenschappen en A.I., doctorandus in medische wetenschappen.

JEAN-LUC MOMMAERTS

Een goede visie is eenvoudig en duidelijk en tegelijk ook wijds en open als de uitgestrekte oceaan.