Stephen Roach stond jarenlang bekend als ‘chief pessimist‘, toen hij zich als hoofdeconoom bij Morgan Stanley mengde in het debat over de financiële crisis. Zijn weinig opbeurende analyses bezorgden hem een wereldwijde reputatie. Roach zei de financiële wereld twee jaar geleden vaarwel en ging aan de slag als hoogleraar economie aan Yale. Maar de man die contacten heeft met de machtigste personen in de Verenigde Staten en China, verdween niet in de anonimiteit.
Onlangs publiceerde hij Unbalanced: The Codependency of America and China, over de economische verstrengeling van de Verenigde Staten en China. Een verstandshuwelijk, noemt hij het. Eind jaren zeventig, na de Culturele Revolutie en de dood van Mao, wilde China de bladzijde van zijn donkere middeleeuwen omslaan en deel uitmaken van de wereldmarkt. De Verenigde Staten, die kreunden onder de stagflatie, hadden groei nodig. Beide landen vonden elkaar. De Amerikanen begonnen goedkope Chinese producten te kopen, China kreeg buitenlandse deviezen binnen en belegde die in Amerikaans staatspapier. De Amerikanen konden hun tekorten op die manier zeer goedkoop financieren. De Verenigde Staten en China raakten financieel aan elkaar vastgeklikt.
Maar het verstandshuwelijk kwam door de financiële crisis zwaar onder druk te staan. China leerde er de nodige lessen uit, stelt Roach. Het land stuurde zijn economisch beleid bij. De zuivere focus op export werd verlaten en China streeft sindsdien naar een consumptiegedreven groei. Een verstandige keuze, volgens Roach, die vindt dat de Verenigde Staten hun les nog niet geleerd hebben.
De Amerikaanse centrale bank blijft focussen op nulrente en geldcreatie als aanjager van de economische groei. Maar die aanpak heeft te weinig effect. Enkel de aandeelhouders van beursgenoteerde bedrijven varen er wel bij. De Amerikanen moeten volgens Roach dringend hun schulden afbouwen en meer sparen. Maar de Federal Reserve lijkt die boodschap niet te begrijpen. Roach waarschuwt dat het monetaire beleid uiteindelijk zal leiden tot nieuwe zeepbellen. Een mening die ook andere economen steeds meer beginnen te vertolken.
Roach waarschuwt ook voor negatieve gevolgen van een Chinese consumptiedrift. Het land zal steeds minder de financier van de Verenigde Staten zijn. Er is echt geen ander land om die rol over te nemen. Wat zijn dan de gevolgen? De Yale-econoom somt ze op: een zwakkere dollar, hogere rentevoeten en de kans op hogere inflatie. Roach bekritiseert ook al wie beweert dat de rente voor eeuwig en drie dagen laag zal blijven. Hij voorspelt een pijnlijk ontwaken voor veel landen.
De econoom doet zijn reputatie als pessimist alle eer aan door te waarschuwen voor een Amerikaans-Chinese handelsoorlog. Grote monetaire onevenwichtigheden maken dat landen soms vreemde beslissingen nemen. Als de Amerikaanse economie in de problemen raakt, vreest Roach protectionistische maatregelen, die China beantwoordt met nieuwe invoerheffingen. Ook zouden de Chinezen dan stoppen met het kopen van Amerikaans staatspapier. Een nieuwe grote crisis is dan een feit.
Stephen Roach, Unbalanced: The Codependency of America and China, Yale University Press, 2014, 344 blz., 45 euro
ALAIN MOUTON
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier