Een confuciaanse gentleman

MARC BUELENS

De auteur is partner-hoogleraar management aan de Vlerick Business School.

Op dinsdag 23 oktober viert Ter Beke Luc De Bruyckere. De voorzitter doet er een stapje terug. Hoog tijd voor mij om de lof te bezingen van een manager die ik altijd heb bewonderd. De idee van de gentleman gaat terug op Confucius. “De gentleman doet evenveel moeite om uit te zoeken wat goed en rechtvaardig is als een minderwaardige man doet om te ontdekken hoeveel iets zal opleveren”, zijn woorden van deze wijze Chinese filosoof. Je zou dus denken dat het bijna onmogelijk is gentleman te zijn in het bedrijfsleven. Maar dan ken je Luc De Bruyckere niet. De gentleman in het Vlaamse bedrijfsleven, de man die de eretitel ‘professionele bedrijfsleider’ verdient.

Ach, dan verwijs ik nog niet zozeer naar het feit dat hij al in 1986 tot Manager van het Jaar verkozen werd, maar naar veel meer. Als in Vlaanderen ooit een man aan het begrip ‘professioneel management’ gestalte heeft gegeven, dan is het Luc De Bruyckere.

Management is, volgens prof. Em. Ton de Leeuw uit Groningen, ingrijpen met inzicht en oogmerk. Het was alsof hij Luc voor ogen had genomen. “Intellectuele oneerlijkheid, daar word ik boos van”, heeft hij ooit tegen mij gezegd. Luc heeft altijd op een haast cartesiaanse wijze inzicht verworven. De situatie begrijpen is zijn eerste natuur. Niet blind te werk gaan, niet emotioneel overreageren. Het vertalen van dat inzicht in heldere doelstellingen is zijn tweede natuur . “Ik ben geïnteresseerd in het doel”, is een van zijn typische uitspraken.

En dan heb je ingrijpen, de dingen doen gebeuren, zaken in beweging zetten, bruggen bouwen. Geen l’art pour l’art. Luc is niet de man van het wereldvreemde academische discours, van het ivorentorenverhaal, van de fraseologie of de waan van de dag. Hij is de vertegenwoordiger van ‘ getting things done’, met anderen, met een gemotiveerde ploeg.

‘ Getting things done’ heeft de jongste jaren een vreemde bijklank gekregen. In de mildste vorm is het enkel druk zetten op mensen, trekken, sleuren en dreigen. In de wildere vormen zijn het cowboyverhalen, profiteren, uitbuiten, ‘ take the money and run‘, praktijken die vaak aan het onethische grenzen. Dat heeft Luc steeds weten te overstijgen. De dingen moeten gebeuren met mensen, en op een correcte wijze. Op de manier van een gentleman, op de manier van Luc De Bruyckere.

Ik heb het voorrecht gehad in mijn lange loopbaan (net een jaar korter dan die van Luc) honderden managers te leren kennen. Ik ken minstens evenveel professionals. Het meest schaarse goed is niet intelligentie. Het meest schaarse goed is niet eens visie. “Een standpunt kost maar drie kopeken en is te koop op elke straathoek, in een oneindig assortiment”, laat men Tsjechov zingen in de gelijknamige musical.

Neen, het meest schaarse goed is moed. De moed van de overtuiging. Op het juiste moment, en op de juiste toon, tegen de juiste mensen zeggen wat men te zeggen heeft. Als ik aan Luc denk, dan denk ik aan de moed van de leider, aan de moed van de wijze, aan de moed van de mannen en vrouwen die echt weten waarmee ze bezig zijn. Wat je in de managementwereld niet kan leren uit boeken of cursussen, is die moed.

Luc De Bruyckere heeft altijd de moed van zijn overtuiging getoond. Als hij omringd was door medestanders. Dan kan iedereen dat. Maar ook als hij omringd was door tegenstanders. Ook dan wist iedereen voor welke waarden, welke overtuigingen, welke visie hij stond. De manier waarop Luc dan zijn invloed laat gelden is onveranderlijk en onverminderd dezelfde. Die van de gentleman. Correct. Respectvol. Hij heeft gelijk en hij krijgt gelijk. Is het niet vandaag, dan zal het wel morgen zijn. Ik heb voor deze column even gevraagd aan mensen die Luc goed kennen, hoe ze hem zouden typeren. De antwoorden liepen opvallend parallel.

“Loyaal. Betrouwbaar. Bezorgd. Betrokken. Eerlijk. Degelijk. Correct. Nauwgezet. Harde werker. Zeer harde werker. Interesse in de mens achter de cijfers.” Welke bedrijfsleider zou niet graag hebben dat dit ook over hem gezegd wordt als hij een stapje terug doet?

Als in Vlaanderen ooit een man aan het begrip ‘professioneel management’ gestalte heeft gegeven, dan is het Luc De Bruyckere.