Een brugpensioen te ver

Hoe verderfelijk sommige politieke en sociale partijen het ook in de oren mag klinken, bedrijfswinst is de enige garantie dat ondernemingen hun personeel aan de slag houden, jong en oud. En dat personeel wordt aangeworven, jong en oud.

Carrefour België maakt winst en laat toch een groot deel van zijn personeel vertrekken. Waarom? Omdat de winst van morgen in het gedrang is. Wat betekent dat als er nu niet ingegrepen wordt, er morgen, als de winst weg is, misschien niet meer ingegrepen kan worden. Dat Carrefour de deuren moet sluiten en zo alle werkgelegenheid verdwijnt. Winst is de tijdloze rode draad.
Carrefour moest de vakbonden overtuigen de strijdbijl neer te leggen door duizend werknemers vanaf 52 op brugpensioen te laten gaan. Leeftijd wordt voor de Carrefour-werknemers het belangrijkste criterium om aan de slag te kunnen blijven of naar huis gestuurd te worden. Ervaring, competenties en werkwilligheid maken geen schijn van kans bij de selectie.

De vakbonden denken hiermee een sociale oplossing gevonden te hebben. In werkelijkheid is het een belediging. Door maximaal in te zetten op brugpensioen, bestempelen ze een hele generatie vijftigplussers als niet nuttig voor de arbeidsmarkt. Wie heeft de vakbonden de macht gegeven om zo’n sociologische keuze te maken? Die bovendien moet betaald wordt door de hele maatschappij? Dat de top van Carrefour deze keuze openlijk steunt, maakt het alleen maar erger.

De vakbonden gebruiken het argument dat vandaag jongeren voorrang verdienen op de arbeidsmarkt omdat de jongerenwerkloosheid piekt. Zelfs als dat betekent dat oudere mensen aan de kant geschoven moeten worden. De discussie of ouderen plaats moeten maken voor jongeren op de arbeidsmarkt, is in België een zinloze discussie. Enkel samenlevingen die zwemmen in het geld zouden financieel – niet ethisch – deze discussie kunnen voeren. België heeft die luxe niet. Iedereen moet aan het werk willen we de welvaart van iedereen kunnen blijven garanderen. Er zijn niet te weinig jongeren aan de slag omdat te veel ouderen een baan hebben. Er zijn zelfs te weinig ouderen aan de slag. Vandaag is er een gevaarlijke mismatch tussen de competenties die de jongeren hebben en de vacatures die de bedrijven aanbieden. Daar ligt een van de grootste knelpunten.

Het brugpensioen staat terecht ter discussie in de verkiezingsprogramma’s. Maar partijen die het probleem willen verhelpen door alleen de leeftijd om op brugpensioen te kunnen gaan aan te passen, scheppen nieuwe problemen. Zij zorgen ervoor dat bedrijven nog minder gemotiveerd zullen zijn om oudere werknemers te engageren. Het is geen fabeltje dat zelfs een veertiger vandaag al met een scheef oog wordt bekeken bij een aanwerving. Wegens te duur om aan te werven en te duur om te ontslagen indien dat nodig blijkt te zijn. Het herorganiseren van het brugpensioen moet gepaard gaan met een nieuw beleid voor loonlasten, bedrijfsherstructureringen en arbeidsmarktactivering.
Zonder winstgevende bedrijven met voldoende groeiambities kan geen enkel land werkgelegenheid creëren. Al de banenplannen voor ouderen, jongeren, laaggeschoolden, gehandicapten enzovoort, kunnen niet op tegen de kracht van groeibedrijven die enkel maar vooruit kunnen door het aanwerven van geschikt personeel. Door arbeid duur te houden en ondernemen zwaar te belasten, stimuleer je geen groeibedrijven en zeker geen werkgelegenheid.

De nog te vormen regering heeft weinig ruimte om de lasten te verlagen. Of te verhogen. Hoewel verschillende politici deze laatste optie blijkbaar wel bekijken. Nog maar weinig partijen stellen hun veto tegen een vermogensrendementsbelasting. Als de regering er ook maar aan zou denken deze nieuwe belastingen in te voeren, dan zal dit enkel aanvaard worden als ze in één ruk de lasten op arbeid naar beneden haalt. Een vermogensrendementsbelasting zal vooral de middenklasse raken. Weeral. Enkel als dezelfde middenklasse minder belast wordt op haar arbeidsinspanningen, zal zij solidair willen meebetalen aan een nieuwe belasting. De politici moeten kunnen aantonen dat een nieuwe belasting economisch nuttig is. En niet dat ze niet zomaar geheven wordt om de putten te dichten.

Solidariteit is de inzet van deze verkiezingen. Maar niet de solidariteit zoals we die vandaag kennen. Solidair zijn betekent niet langer uitsluitend kijken naar een de ene of de andere bevolkingsgroep, maar naar de hele maatschappij. De ondernemer, de werkende, de werkloze, de arme. Iedereen. Ouder of jonger dan vijftig.

Trends-hoofdredacteur An Goovaerts