Hij was nauw betrokken bij de opgang van het Vlaams Economisch Verbond (VEV), was een succesvol bedrijfsleider en was actief als krantenuitgever en politicus. Toch is Tony Herbert (1902-1959) in de nevelen van de geschiedenis verdwenen. Nu is een biografische studie van de man verschenen. Tony Herbert, een veelzijdig leven is een verzameling van referaten van een colloquium op 22 november 2013 aan de Kulak, dat aan Tony Herbert was gewijd. Verschillende historici hebben aan de studie meegewerkt.
Herbert was een van de cruciale figuren in de economische ontvoogding van Vlaanderen. Geboren in Lokeren was hij van jongs af zeer flamingant. Hij werd voor zijn nationalistische agitatie van de Leuvense universiteit gestuurd, maar haalde het ingenieursdiploma via de middenjury. Herbert werd een succesvol bedrijfsleider bij de Kortrijkse Katoenspinnerij en was zeer actief in het VEV.
Tijdens het interbellum was Herbert van oordeel dat er een Vlaamse economische elite moest worden gevormd om de economische ontwikkeling van Vlaanderen in goede banen te leiden. Hij wou ook meewerken aan de vorming en de omkadering van de Vlaamse arbeidersklasse die het gevolg zou zijn van de industrialisering. Wel gaf hij aan die omkadering een erg autoritaire en antidemocratische invulling. De werkgevers en de werknemers mochten niet tegenover elkaar staan. Ze moesten samenwerken, maar de werkgevers moesten wel duidelijk de leiding hebben.
Niet verwonderlijk dus dat Herbert mee aan de wieg stond van het Vlaams Nationalistisch Verbond (VNV), dat een uitgesproken rechtsautoritaire koers volgde. Maar al snel raakte Herbert gebrouilleerd met de partij. Naar de concurrenten van het Verdinaso stapte hij niet over door zijn persoonlijke aversie voor leider Joris Van Severen. Doordat hij afstand nam van het VNV, kwam Herbert tijdens de Tweede Wereldoorlog niet in de collaboratie met nazi-Duitsland terecht. Hij evolueerde naar een Vlaams en koningsgezind belgicisme. Tijdens de oorlog was hij de spilfiguur van discussiegroepen, die een vernieuwing van de katholieke partij en haar omvorming tot Christelijke Volkspartij voorbereidden.
Na de oorlog richtte Herbert samen met Léon Bekaert de krant De Nieuwe Standaard op, die dicht bij de CVP stond. Herbert bleef trouw aan zijn rechtsautoritaire en corporatistische ideologie. Hij paste als bedrijfsleider niet meer in het sociaal overleg van na het Sociaal Pact van 1944. Dat legde de nadruk op democratie en sociaal gecorrigeerd marktkapitalisme. Ook in de CVP was er geen plaats meer voor Herbert. Aan het begin van de jaren vijftig trok hij zich terug uit de politiek.
Herbert concentreerde zich vanaf dan vooral op zijn gezin – hij heeft elf kinderen – en zijn uitgebreide kunstcollectie. Hij overleed in 1959. Herbert zou na zijn dood vooral herinnerd worden als kunstverzamelaar. Daar brengt Tony Herbert. Een veelzijdig leven verandering in. Het schetst het beeld van een veelzijdig man. Maar dé biografie van Tony Herbert is dit boek nog niet.
Dirk Luyten (red.), Tony Herbert. Een veelzijdig leven. Leiegouw, 2015, 120 blz., 15 euro
ALAIN MOUTON
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier