Edelrood uit Oostenrijk

Sinds Oostenrijk als dertiende land de Europese Unie is komen vervoegen, ontdekt Europa stapvoets deze belangrijke wijnproducent. Negentig procent van de Oostenrijkse wijn is wit. Maar de overige tien procent rode wijn is niet minder belangrijk gezien zijn verbluffende kwaliteit.

TEKST : HARRY DESCHEPPER

Het geheel der wijngaarden, in 1996 precies 57.364 ha in productie, ligt in het oosten van het land, dicht bij de Hongaarse, Slowaakse en Tsjechische grens. Een continentaal klimaat dus met droge zomers en strenge winters. Zo’n 36.000 wijnboeren bewerken de wijngaarden, waarvan 6500 zelf hun wijnen bottelen, zodat een grote verscheidenheid ontstaat. Oostenrijk behoort tot wijnbouwgebied B. Het klimaat stemt dus grofweg overeen met dat van het Duitse Baden en de Franse wijngaarden Elzas, Champagne, Loire, Jura en Savoie. Dit betekent dat men het tekort aan rijpheid, omwille van het klimaat, zou mogen bijsturen door de most (druivensap) aan te zoeten, vooraleer hij gaat gisten. Nu hoeven de Oostenrijkers zich niet onmiddellijk zorgen te maken, ze behalen met hun gunstig klimaat vlot het minimumgehalte voor kwaliteitswijn.

De wijngaarden worden verdeeld in vier verschillende regio’s die overeenstemmen met vier Bundesländer : Niederösterreich, Burgenland, Steiermark en Wien (op zichzelf een aparte wijngaard). Er wordt jaarlijks zowat 2,5 miljoen hl wijn geproduceerd. Elk grote regio kent een aantal kleinere afgebakende gebieden die men Bereiche mag noemen en waarvan de productienormen perfect met deze van de Franse appellations vergelijkbaar zijn.

Maar de Oostenrijkers onderscheiden hun wijnen vooral naar de gebruikte wijnstoksoort. Zo spreekt men van een grüner Veltliner, als men het heeft over een wijn die met de meest verspreide druif gemaakt wordt. Maar deze druif kan voor verschillende wijntypes aangewend worden. Het kan een gewone witte wijn zijn, die dan droog, halfdroog of zoet is, of een zeer uitzonderlijke topklasse in het type Eiswein of zelfs een Trockenberenauslese. Naargelang het Prädikat, een benaming die op het type slaat, zullen de wijn en ook de kwaliteit ervan, met consequentie op de prijs, sterk kunnen variëren.

Naast de grüner Veltliner hebben de Oostenrijkers een andere specialiteit : de Welschriesling, die beslist geen verwantschap heeft met de Rheinriesling. Deze laatste wordt niettemin ook aangeplant, alhoewel Müller-Thurgau en weisser Burgunder, alias pinot blanc, in veel grotere hoeveelheden aangeplant zijn. Bouvier, Neuburger, Muskat, grauer Burgunder of Ruländer en ook Chardonnay zijn nog relatief veel aangeplant. Deze druiven worden in bijna alle Prädikaten aangeboden en het is zelfs erg verrassend een zoete chardonnay te kunnen proeven en die zelfs zeer goed te vinden.

De grootste revelatie

tijdens onze ontdekkingstocht waren evenwel de zeer goede rode Oostenrijkse wijnen. Vooral de wijnen gemaakt met de verbazende Blauer Zweigelt of Rotburger, Blaufränkisch, Blauer Portugieser, St-Laurent en de Blauer Burgunder of pinot noir. Men houdt het bijna niet voor mogelijk in Oostenrijk zoveel kwaliteit terug te vinden, rode wijnen die smaakkracht en een intense geconcentreerde kleur en geur in overschot lijken te hebben. Een overzicht van de wijnen die echt als verbluffend mogen omschreven worden.

Kamptal.

Dit Bereich maakt deel uit van de wijngaarden rondom de Kamp-rivier, die uitmondt in de Donau. Meer dan 6000 ha zijn beplant, waarvan 4189 ha in productie zijn voor kwaliteitswijnen, vooral witte wijnen (90 %). De druiven zijn vooral de grüner Veltliner en de Riesling.

Van het Weingut Dolle onthouden we vooral de Riesling 95 Gaisberg, een zeer typische en fris mineraalachtige riesling met lengte. Hun rode St. Laurent 94 is een verrassende en tegelijk interessante ontdekking. Het is een krachtige en zachte wijn met tonen van gekonfijt fruit. Onmiddellijk genoegen is verzekerd. Dolle’s Weissburgunder 96 Beerenaauslese is een staaltje van de Oostenrijkse vaardigheid in het realiseren van uitstekende zoete wijnen. Met zijn chardonnay toont hij dat het wijnmaken op nieuwe eikenhouten vaten voor hem evenmin geheimen kent. De wijnen zijn (voorlopig) nog niet op de Belgische markt aanwezig.

De wijnen van Hiedler, uit het naburige Langenlois, zijn ronduit uitmuntend. Vooral de alom geroemde grüner Veltliner Thal 95 trekt bijzonder de aandacht. Het is een rijk geschakeerd-geurende wijn, die in de smaak en dat voor een grüner Veltliner krachtig aanslaat. Ook bij Ludwig Heidler weet men met barriek-fermentatie om te gaan. Het klinkende bewijs brengt hij met de voortreffelijke Chardonnay Langenloiser Kittmannsberg. De breed openwaaierende geur van deze goed gele wijn doet aan rijp fruit, peer en banaan, denken. De smaak is tegelijk krachtig doortimmerend, fluwelig en bovendien evenwichtig zacht en wordt door goed zuur ondersteund. Het is maar goed dat Jan De Clercq van Portovino (Adegem) deze wijnen invoert.

Een andere zeer goede wijnproducent in het Kamptal-bereich is Willy Bründlmayer, “der Weinprofessor”, die de laatste jaren zowat alle prijskampen heeft gewonnen in binnen- en buitenland. In zijn zeer goed uitgerust bedrijf profileert hij zich als een modern wijnmaker, zonder evenwel de traditionele waarden te vergeten. Bijna al zijn wijnen zijn van een zeer hoog niveau, maar de allergrootste is toch de Grau- und Weissburgunder 94, Langenloiser Spiegel. De wijnstokken gedijen op mergelkalksteen, een belangrijke kwaliteitsfactor. De wijn zelf is samengesteld uit twee afzonderlijk bereide wijnen : 55 % pinot gris of grauburgunder, die in eikenhouten barrieken gevinifieerd werd ; en 45 % pinot blanc of weissburgunder, die in roestvrijstalen tanks gemaakt werd. De houttoets wordt volledig in een brede waaier van geuren opgenomen. De smaak, krachtig en vol, blijft bijna tijdloos nazinderen. Ook met Riesling weet der Professor goed om te gaan en dat bewijst hij in de Riesling kabinett Zöbinger Heiligenstein 94. De geur benadert de perfectie van wat een riesling kan bieden : florale en harsachtige tonen samen met elementen van zeer rijp fruit waarin bijna gekonfijte abrikoos en sinaas waarneembaar zijn, intens pittig zuur in een volmaakt evenwichtige complete smaak. Ingevoerd door Kurt Ryslavy van De Oostenrijkse Wijn (Brussel).

Wachau.

Dit gebied, langsheen de Donau met als epicentrum het legendarische Dürnstein, is vooral gekend dankzij Richard Leeuwenhart die er een tijdlang gevangen zat. De hoofdbrok van de Wachau-wijnen wordt door het Winzergenossenschaft (een soort coöperatie) Freie Weingärtner Wachau voortgebracht. Hun Grüner Veltliner Terrassen Thal 95 Federspiel is een mooi voorbeeld van wat een goed getypeerde Veltliner moet zijn : fris fruitige met een intense en toch lichtvoetige mineraalachtige smaak. Zeer goed is ook de Riesling Terrassen Thal 95, de Riesling Spitzer Singerriedel Smaragd 95 is zondermeer groots. De benaming Smaragd staat voor een selectie onder de beste wijnen.

De Freie Weingärtner-wijnen worden door Kurt Ryslavy in Brussel ingevoerd.

Neusiedlersee-Hügenland.

De wijngaarden strekken zich uit op de uitlopers van het Leitha-gebergte, langs het Neusiedler-meer. De voornaamste wijnbouwcentra zijn Rust en Eisenstadt. Even ten noorden van Rust bevindt zich het stadje Purbach, waar Paul Braunstein een goed draaiend wijnrestaurant ( Pauli’s Stuben) én wijnbedrijf heeft. Dochter Birgit begrijpt precies wat de internationale markt wenst en weet dit perfect te vertalen in witte, zoals de krachtige Oxhoft Chardonnay barrique 95, alsook in rode wijnen. Naast de stijlvolle Blaufränkisch 95 en de verrassende kwaliteitsrijke Cabernet-Sauvignon 93, trok vooral de Oxhoft Blaufränkisch barrique de aandacht : een rode wijn met een diepdonkere blauwgetinte kleur, een intense geur van goed rijp fruit, met elementen van cassis waarin het hout fijnzinnig verweven is, en een overdonderende krachtige en toch fluwelige smaak. Groots potentieel.

Wijnhandelaar J. Engels (Boortmeerbeek) acht zich uitermate gelukkig dat hij deze parel kan invoeren.

Neusiedlersee.

Hier vallen vooral op de uitstekende, dikwijls grandioze Beerenauslese, Ausbruch en andere Trockenbeerenauslese, kortweg TBA. Sinds enkele jaren kwamen deze wijnen dankzij een zekere Opitz, producent in Illwitz, in de schijnwerpers te staan. Maar ook in het naburige Apetlon wordt er grootse kwaliteit voortgebracht. Zo is de Grüner Veltliner Eiswien 94 van Weingut Pannonia uitstekend. De Sämling TBA 95 is een foutloos en loepzuiver voorbeeld van een edelrot-wijn. De Bouvier TBA 95 barrique is in zijn genre gewoonweg sensationeel. Maar dit is geen alleenstaand geval. Bij de buren, de familie Velich, is al een even merkwaardige reeks te ontdekken. De Welschriesling Seewinkel Beerenauslese 94 bezit alle edele elementen en de concentratie van de grootste Franse gelijken uit de Sauternes. Verbluffend is de Muskat Beerenauslese 95, waarvan de druiven pas op 14 december geoogst werden. Bij Velich kan men ook niet voorbij de indrukwekkende Chardonnay ‘Tiglat’, waarbij ze ook aantonen dat barriekgisting hen niet vreemd is.

Men zou dit gebied oneer aandoen indien men een van de beste Oostenrijkse wijnbouwers niet zou vermelden. De wijnen van Helmut Lang zijn omwille van hun hoge kwaliteit, sedert geruime tijd op de internationale markt gepromoveerd tot collector’s item. In het Weense Wiebels Wirtzhaus, een uitstekend wijnrestaurant, werd het erg stil toen een wijn van Helmut Lang geserveerd werd. De goudgele Sämling 88 van het oogstjaar 1991 met een intense geur van rijpe citrus, gekonfijte schil van sinaas en elementen van honing en een ontroerend lekkere smaak met zeer hoge extractie, had het niet moeilijk de proevers van zijn exceptionele klasse te overtuigen.

De Münzenrieder-wijnen vindt men bij Nico Knott (Nidrum), Les vins du Sommelier (St. Sauveur) en ook bij Wijntransit (Kessel-Nijlen).

Wien.

De Oostenrijkse hoofdstad herbergt niet alleen de grootste wijngaard ter wereld, maar is ook vooral gekend voor zijn Heurige, een vlot drinkende jonge wijn van het jaar. Naast dit zeer frisfruitige geweld worden er ook uitstekende wijnen voortgebracht. Bij Herr Mayer, die het grootste wijnhuis bezit van Wenen, werden in de kelders van het Beethovenhaus een hele rits witte wijnen geproefd, waarvan vooral de zeer geurige Sauvignon 96 opviel. Deze wijn vertoonde een intens en typisch aroma van uitstekende en goed gerijpte sauvignon-druif. Het betere werk kwam echter van de wijngaard Nussberger, waar een uitstekende chardonnay en ook een zeer goede riesling vandaan komen.

Ing. Franz Mayer’s wijnen zijn verkrijgbaar bij Fine Austrian wines (Zaventem).

Over de Oostenrijkse wijnen is het laatste woord nog niet gezegd. Grüss Gott !

Druiven aan de Donau. De Oostenrijkse wijnen veroveren Europa.

Blaufränkisch : inheemse druivensoort van uitmuntende kwaliteit.

Van links naar rechts : Weingut Peter Dolle : drie generaties ; Weingut Hiedler : wijn maakt gelukkig ; Paul Braunstein en dochter : groots potentieel.