9/11 was misschien de meest in het oog springende gebeurtenis van de voorbije tien jaar, maar de trend die de wereld het meest ingrijpend veranderde, is de globalisering.
De wereld was de voorbije tien jaar het toneel van veel turbulentie en schokken. “De globalisering is een van de belangrijkste onderliggende trends”, vertellen Kristel Van der Elst en Nicholas Davis, scenarioplanners verbonden aan het World Economic Forum uit Zwitserland. Ze waren vorige week in België, waar ze op uitnodiging van de verzekeringsgroep Aon dieper ingingen op het Risk Report 2011.
De globalisering genereerde enerzijds economische groei voor een hele generatie, betogen Van der Elst en Davis, maar anderzijds vergrootte de onderlinge afhankelijkheid in de wereld en werden de baten van de globalisering niet evenredig verdeeld. “Enerzijds ontwikkelden de groeilanden zich en wonnen ze op wereldschaal aan invloed, terwijl de ontwikkelde economieën kampen met een hoge schuldgraad”, zegt Van der Elst. “Anderzijds is de economische ongelijkheid tussen individuen.”
Die economische ongelijkheid weerspiegelt zich in inkomensongelijkheid, die op haar beurt aanleiding geeft tot sociale spanningen, zowel lokaal als internationaal. “De economische en sociale ongelijkheid is een van de grootste uitdagingen van deze tijd. We zien dat er politiek een opstoot is van nationalisme en populisme. Maar deze problematiek moet ook globaal aangekaart worden.”
De wereld heeft met andere woorden nood aan krachtig, wereldwijd gecoördineerd leiderschap. Maar net nu lijkt de ‘global governance’ te falen. De Doha-ronde van de WTO, die moet leiden tot wereldwijde vrijhandel, zit in een impasse. De Kopenhagen-conferentie, die moest resulteren in een wereldwijd klimaatbeleid, kwam niet tot resultaten.
“Dit is de paradox van de 21ste eeuw”, vindt Davis. “De belangen zijn uiteenlopend. Iedereen heeft zijn eigen waarden, normen, argumenten en motieven. Al deze zaken, die ervoor zorgen dat wereldwijde akkoorden en coördinatie essentieel zijn, maken de realisatie ervan precies zo moeilijk en complex.”
Zijn er tekenen dat de mensheid elkaar vindt en eruit komt? “Er wordt veel hoop gesteld in de G20. Het is een vrij jong orgaan, dat nog zijn efficiëntie moet bewijzen. En met hoe meer mensen je aan tafel zit, hoe moeilijker het doorgaans is om tot een consensus te komen. Maar het is hoopgevend dat alle belangrijke spelers samenkomen en oren hebben voor elkaars standpunten.”
De wereld wordt nog met andere risico’s geconfronteerd. Zoals de zwarte, illegale economie en de toenemende vraag naar grondstoffen. De zwarte economie profiteert mee van de geglobaliseerde, genetwerkte wereld om haar illegale activiteiten te ontwikkelen. Dat verzwakt de legaal opererende bedrijven, maar vooral de staten die belangrijke inkomsten mislopen. Op die manier worden armoede, instabiliteit en economische ongelijkheid in stand gehouden.
De groei van de bevolking en de toenemende welvaart veroorzaken een onhoudbare druk op de grondstoffenprijzen. Verwacht wordt dat de vraag naar water, voeding en energie in de komende twee decennia met 30 tot 50 procent stijgt. Het is onwaarschijnlijk dat het aanbod die vraag kan volgen. Dat kan leiden tot sociale en politieke spanningen, geopolitieke conflicten en onherstelbare milieuschade.
PATRICK CLAERHOUT
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier