ECONOMISCHE HYPES

Angst, hebzucht en luiheid

Hoed je voor analisten. Die gouden raad kregen we al in De 10 beurswetten van Paul D’Hoore (zie vorige blz.) en zo luidt ook de eerste les voor de kleine belegger die Aart De Zitter meegeeft in Bubble Business – Schijn en werkelijkheid in de economie. In het beste geval, zelfs wanneer analisten puik werk verrichten, blijft hun advies slechts een gok, gestoeld op de beredeneerde analyse van de huidige kerncijfers. Uiteindelijk blijft de belegger zelf verantwoordelijk voor wat hij met zijn geld doet. De Nederlandse hoogleraar en investeerder Roel Pieper (in België beter bekend van zijn korte periode als voorzitter van Lernout & Hauspie) windt er geen doekjes om: “Wie een hypotheek op zijn huis neemt om zijn geld te gaan verspelen in een casino, moet achteraf niet boos zijn op het casino.” Kortom, laat je niet misleiden bij de aanschaf van aandelen, maar dribbel ook jezelf niet.

Freelance journalist De Zitter schreef evenwel geen beursboek, maar verrichte een wijdvertakt onderzoek naar het ontstaan en de teloorgang van financieel-economische hypes, zeg maar naar zeepbellen. We maakten zopas een stevig en wereldwijd voorbeeld mee met de dotcomrage, maar het fenomeen is eeuwenoud. Denk maar aan de tulpenbollengekte in de zeventiende eeuw. De Zitter wil dan ook niet louter het zoveelste proces van de internetwaanzin maken, maar wil het universele karakter van een economische hype blootleggen. Daartoe neust hij rond op het beruchte snijvlak van economie, sociologie en psychologie. Tijdens zijn speurtocht stuit hij op drie essentiële menselijke kenmerken die telkens aanwezig blijken om een hype te creëren: angst, hebzucht en luiheid.

Angst is altijd aanwezig en drijft ons in een kudde samen. Angst geeft ons als het ware een alibi om niet te hard over de realiteit te hoeven nadenken. Hebzucht maakt dat we nooit verzadigd geraken. Hoe meer we hebben, hoe meer honger we krijgen. Bovendien is er volgens De Zitter ook sprake van “onze ingewortelde luiheid”: “Net zoals in de fysica, zoeken ook mensen altijd opnieuw de weg van de minste weerstand. Als je iets op twee voor de rest gelijke manieren kunt bereiken, zul je altijd de makkelijkste weg kiezen.”

De Zitter brengt de karaktertrekken, oorzaken en gevolgen van hypes vlot in kaart. Hij schudt ze tot een cocktail met bekende ingrediënten, die jammer genoeg al te bekend zijn om nog te kunnen verrassen. Daardoor blijft het boek wat kabbelen: mooi bijeengebracht, maar de aha-kreet blijft uit.

Luc De Decker [{ssquf}]

Aart De Zitter, Bubble Business – Schijn en werkelijkheid in de economie. Lannoo, 240 blz., 18,95 euro.