Economische effecten van terrorisme

Alan Krueger, professor aan Princeton University, ergert zich aan de onzin die verteld wordt over de relatie tussen economie, welvaart en terrorisme. Zo wordt vaak beweerd dat terroristen laaggeschoold en arm zouden zijn. Onzin, stelt Krueger in zijn boek “What makes a terrorist. Economics and the roots of terrorism”. Zo komt hij tot de vaststelling dat Hezbollahstrijders duidelijk hoger geschoold zijn. Terroristen hebben vaak een artsen- of ingenieursdiploma op zak.

Wat de economische analyse van terrorisme betreft, staan volgens Krueger twee scholen tegenover elkaar: de ‘small effect’- tegenover de ‘big effect’-benadering. Bij de eerste benadering primeert het argument dat terrorisme uiteindelijk weinig impact heeft op de economie. Krueger geeft de nasleep van 9/11 als voorbeeld: traders en bankiers verhuisden gewoon naar lege hotelkamers in de buurt van de vernielde Twin Towers. Ondernemingen passen zich dus moeiteloos aan dergelijke externe schokken aan.

De meeste economen zijn evenwel aanhanger van de ‘big effect’-benadering. Terrorisme veroorzaakt in de nadagen van een aanslag vaak een overreactie bij overheden en burgers. Zo verloopt immigratie naar de VS nu een stuk moeilijker. En ook bepaalde bedrijfssectoren blijven niet buiten schot zoals de luchtvaartsector na 9/11. En de volatiliteit op Wall Street was na 9/11 groter dan toen het Enronschandaal uitbrak.

Krueger heeft sympathie voor beide scholen. Hij laat het aan de lezer om zelf een keuze te maken. Belangrijker is zijn woede tegenover de machthebbers, die volgens hem een ‘datafree war on terrorism’ voeren. Volgens Krueger is er gewoon geen interesse van de overheid om een objectieve analyse te maken van het terrorisme. Wereldleiders zouden dat zelfs doelbewust doen. Uit het boek blijkt, zoals vermeld, dat alvast één misverstand, namelijk dat terrorisme ontstaat uit onwetendheid en ongeletterdheid, daaraan te wijten is.

Alan Krueger bouwt eigenlijk voort op een rijke traditie die crimineel gedrag, en terrorisme valt daar ook onder, rationeel probeert te benaderen. Voormalig Nobelprijswinnaar economie Gary Becker is een van de pioniers van die benadering. Volgens hem maakt ook een terrorist een rationele analyse. Indien in zijn ogen de opbrengsten (bijvoorbeeld een gehaat land langdurig destabiliseren) de kosten (een gevangenisstraf of zelfs de dood) overtreffen, dan gaat die persoon tot de actie over.

Alan Krueger, What makes a terrorist. Economics and the roots of terrorism, Princeton University press, 2007, 192 p. 17,65 euro

Thierry Debels