ECB: onblusbaar Duits-Frans conflict laait weer op

Naar aloude gewoonte steken de Fransen via presidentskandidaat Hollande opnieuw hun hand uit naar politieke controle over de ECB. Blijft Duitsland onverzettelijk?

In mei 2012 grijpen in Frankrijk presidentsverkiezingen plaats die al enkele weken hun schaduw werpen over de onderhandelingen om tot oplossingen voor de structurele crisis binnen de eurozone te komen. Naar de komende weken en maanden mag gevreesd worden dat die schaduw enkel maar zal vergroten.

François Hollande, de socialistische tegenkandidaat van Nicolas Sarkozy bij die verkiezingen, ligt in de opiniepeilingen duidelijk op kop. Bij een rechtstreekse confrontatie tussen Hollande en Sarkozy zou eerstgenoemde vandaag 57% van de stemmen halen, een reuze-overwinning naar de gangbare normen bij Franse persidentsverkiezingen.

Hollande plaatst de europroblematiek alsmaar centraler in zijn campagne. Gegeven de goede scores die hij neerzet, mag verwacht worden dat hij op deze weg zal verder gaan. Hollande zelf blijft voorzichtig maar medestanders van hem verwijzen in deze context wat naargeestig naar de noodzaak aan Frans verzet tegen het Duits nationalisme. Hollande herhaalde reeds diverse malen dat als hij verkozen wordt, hij de besluiten van de Europese top van 8 december jongstleden rond het budgettaire carcan voor de eurolidstaten wil heronderhandelen.

François Hollande wil nu ook de rol van de Europese Centrale Bank (ECB) herzien. Hollande wil tot “een herdefiniering van de rol en de roeping van de ECB komen” en verkondigt verder nog dat “enkel krachtige interventies vanwege de ECB de rust rond de euro kunnen herstellen”.

Beide verlangens van Hollande staan compleet haaks op de Duitse visie op de ECB. Berlijn wil onder geen enkel beding weten van verhoogde interventies vanwege de ECB gericht op het opkopen van obligaties van landen die op de markten onder druk komen.

En wat een mogelijke herdefiniering van de rol en de roeping van de ECB betreft, weet iedereen, ook ver buiten Berlijn, dat als Fransen met dergelijke kreten afkomen zij uitdrukking geven aan hun verlangen om de ECB de facto onder politieke controle te brengen.

Sarkozy weet ondertussen dat de Duitsers compleet verkrampen als ze met dergelijke verlangens geconfronteerd worden (wat niet betekent dat hij er zich bij neerlegt …), Hollande moet dit nog ontdekken (al hanteert hij deze eisen zonder twijfel ook gedeeltelijk als goedkope campagne-champagne).

De Franse socialistische presidentskandidaat treedt met zijn eisen rond de ECB in de voetsporen van Sarkozy en diens voorgangers als Frans president. In 1992 stelde de socialist Francois Mitterrand (president over de periode 1981-95) onwonden dat “het politici en niet technocraten zullen zijn die beslissen over economisch beleid en dus ook over de uitstippeling van monetair beleid”. Zijn conservatieve opvolger Jacques Chirac (president over de periode 1995-2007) merkte in 1996 op dat “Europa een politieke kracht behoeft die de monetaire autoriteit duidelijk op de limieten van haar actievrijheid moet wijzen”.

Ook Sarkozy deed tot voor enkele maanden geregeld zijn duit in het zakje om meer politieke controle over de ECB te eisen. Dit voortdurend weerkerend Frans verlangen tot directe politieke controle over de centrale bank is merkwaardig tegen de achtergrond van de negatieve ervaring met die set-up nagenoeg overal ter wereld.

Vooral vanwege de erg negatieve ervaring van de Duitsers met politieke controle over de monetaire autoriteit in de jaren 1920 en 1930 behoort zelfstandigheid van de centrale bank tot het DNA van de Duitsers. Elke Duitse policticus weet dat de Duitse publieke opinie de overgang van de eigen centrale bank, de Bundesbank, naar de ECB enkel maar accepteerde onder de excpliciete voorwaarde dat die ECB minstens even onafhankelijk zou zijn van het politieke circus als de Bundesbank was en is.

Gewezen president van de Europese Commissie Jacques Delors zei ooit: “Niet alle Duitsers geloven in God maar alle Duitsers geloven wel in de Bundesbank”. Prutsen aan het statuut van de ECB zal dan ook zware electorale gevolgen hebben voor de Duitse politici die daaraan meewerken. Zelfs Angela Merkel weet dat pertinent.

En dus zal François Hollande, indien verkozen in mei, heel snel uit andere vaatjes moeten tappen om niet van het ene Duitse veto op het andere te stuiten. In september 2013 moet mevrouw Merkel immers naar haar kiespubliek.

Johan Van Overtveldt