Tractebel: ‘Kleine Belgische kernreactor mogelijk operationeel tegen 2035’

Voorafgaand aan de nucleaire top op de Heizel, organiseerde KPMG België een rondetafelgesprek onder industriëlen en energie-CEO’s over de beloftevolle technologie van small modular reactors, of kleine kernreactoren. “Voor een geslaagde energietransitie moeten alle opties op tafel liggen”, zegt de Belg Denis Dumont, global chief nuclear officer van de Engie-dochter Tractebel.

Het acroniem ‘SMR’ maakt wereldwijd opgang in de energiesector. Small modular reactors of kleine modulaire reactoren worden in de markt gezet als de toekomst van atoomstroom, met hun aanzienlijk kleinere formaat vergeleken met Europese drukwaterreactoren (EPR’s, kernreactoren van de derde generatie, zoals de lang uitgestelde Finse kernreactor Olkiluoto 3). Hun vermogen om flexibel 150 tot 300 megawatt (MW) stroom te leveren, individueel regelbaar in serie voor een aanpasbare energievoorziening, geldt als gefundenes fressen voor de energietransitie. Die aanpasbaarheid zou ze namelijk ideaal maken voor integratie met ‘grillige’ groene energiebronnen als wind- en zonne-energie.

Ondanks de veelbelovende vooruitzichten, bevinden vele van de meer dan tachtig verschillende ontwerpen waarover het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA) in 2022 een rapport uitbracht, zich nog in de onderzoeks- of ontwerpfase. Slechts enkele zijn in commercieel gebruik, en dan wel in autoritaire staten als Rusland en China. Die eerste generaties bereiken nog niet de betrouwbaarheid van bestaande kernreactoren. Niettemin is het voluntarisme in de sector groot. Zo is de Engie-dochter Tractebel, een ingenieursbedrijf uit Brussel, een samenwerkingsverband aangegaan met de Canadese firma’s Hatch en Laurentis voor de ontwikkeling van SMR-technologie. Denis Dumont, het hoofd kernenergie bij Tractebel, stelt daarbij bijzonder ambitieuze doelen.

Met de blik op 2050, wat is de potentiële bijdrage van kleine modulaire reactoren aan de energiemix in het streven naar netto-nuluitstoot?

DENIS DUMONT. “In de context van een gediversifieerde energiemix, die hernieuwbare bronnen, gas, waterstof, en de versterking van het elektriciteitsnet omvat, vertegenwoordigen SMR’s een cruciale component. De flexibiliteit en schaalbaarheid van SMR’s bieden de mogelijkheid om op vijf tot tien Belgische industriële sites geplaatst te worden. Hun continue energieproductie is cruciaal voor de industriële processen die afhankelijk zijn van een constante energievoorziening. Ze zijn ontworpen om modulair te zijn, wat leidt tot gestandaardiseerde productie en eenvoudigere assemblage. Dat modulariteitsprincipe draagt bij aan de flexibiliteit in de implementatie en kan leiden tot kostenreducties en vereenvoudigde onderhoudsprocedures. We zien ze als een deel van de oplossing van het probleem. Niet als de hele oplossing.”

Is er al veel interesse voor?

DUMONT. “Absoluut, de interesse vanuit de industrie in de technologie is aanzienlijk. Wereldwijd onderzoeken verschillende datacentra en industriële consumenten actief de mogelijkheid om honderden SMR’s te bouwen.

“Het is duidelijk dat de Haven van Antwerpen, met zijn petrochemische cluster, likkebaardend kijkt naar de ontwikkelingen in onze industrie. En we vergeten het vaak, maar ook datacenters, die almaar aan belang winnen, zijn behoorlijk energieslurpende faciliteiten. Gezien hun hoge energieverbruik en de behoefte aan betrouwbare, niet-intermitterende energiebronnen, zijn SMR’s een aantrekkelijke oplossing voor deze sector.”

Zal elektriciteit geproduceerd door kleine modulaire reactoren financieel concurrerend zijn?

DUMONT. “Eerste schattingen wijzen op kosten rond 100 euro per megawattuur. Het serie-effect en de optimale locatiekeuzes (dicht bij de eindgebruikers) zouden die kosten kunnen verlagen. Internationale samenwerking en de uitwisseling van kennis en ervaring spelen een cruciale rol in het verlagen van de kosten en het bevorderen van efficiëntie.”

‘Canada neemt het voortouw met plannen om de eerste SMR operationeel te hebben tegen 2029’

Denis Dumont (Tractebel)

Pioniers

Wat is de impact van de ontwikkeling van SMR’s op de werkgelegenheid?

DUMONT. “Met een verhouding van vijftien directe en indirecte banen per megawatt capaciteit, biedt de ontwikkeling van SMR’s significante kansen voor de werkgelegenheid in de sector en in gerelateerde industrieën.”

Belgiës kerncentrales zijn van de tweede generatie. Wat betekent de overstap naar reactoren van vierde generatie? Waarom hebben we nog altijd de derde generatie nodig?

DUMONT. “De vierde generatie omvat enkele spannende technologieën die we nauwlettend volgen. Zo hebben we de Ultra Safe Nuclear Corporation (USNC), gefinancierd door de Amerikaanse overheid, die zich richt op micro-SMR’s die op hoge temperatuur werken. Er zijn ook de snelle spectrumreactoren, die een significante verbetering beloven van de efficiëntie, de veiligheid en het recycleren van radioactief afval. Een opvallende speler daar is TerraPower, opgericht door Bill Gates, dat werkt aan geavanceerde reactordesigns. De overgang naar de vierde generatie is een natuurlijke voortgang, voortbouwend op de fundamenten gelegd door de derde generatie.

“De derde generatie is een essentiële stap, omdat zonder het fundament en de ervaring die we opdoen met die generatie, gebaseerd op volwassen watergekoelde technologieën, de transitie naar de meer geavanceerde technologieën van generatie vier niet mogelijk zou zijn. De eerste reactor van de vierde generatie wordt verwacht operationeel te zijn rond 2040, met verdere ontwikkelingen richting 2045. Die technologische sprong vereist zorgvuldige voorbereiding en ontwikkeling, beginnend met de technologie van generatie drie.”

Hoe ver zijn we verwijderd van de eerste operationele SMR?

DUMONT. “Canada neemt het voortouw met plannen om de eerste SMR operationeel te hebben tegen 2029.

“In België moet je uitgaan van negen tot twaalf jaar voor het hele project, rekening houdend met de marktsituatie en de vergunningen gevalideerd door de veiligheidsautoriteiten. De bouw zou tussen de drieënhalf tot vijf jaar duren. Als we dat proces vandaag starten, kan de eerste SMR operationeel zijn tegen 2035. Een Belgische SMR zou gebaseerd zijn op de technologie van kernreactoren van de derde generatie, die momenteel op de markt beschikbaar is. Een gelijkaardig type reactor is overigens wat Canadian Ontario Power Generation aan het ontwikkelen is in het Canadese Darlington, waar we ook een dochteronderneming hebben. We volgen hen nauwgezet, omdat we met hen in de voorhoede van deze technologie willen staan.

“De realisatie van dergelijke projecten in België zou technisch haalbaar zijn, deels vanwege de expertise in nucleaire technologie en de aanwezigheid van ingenieursbedrijven zoals de onze, die de ontwikkeling kunnen ondersteunen. We zijn al pioniers geweest in allerlei technologische projecten en kunnen die rol zeker opnieuw waarmaken. SMR’s kunnen de hoeksteen worden van het energiesysteem van morgen.”

Lees ook: