‘Je verbruik zien leidt tot gedragsverandering’: hoe Smappee de energietransitie wil versnellen

Je energieverbruik kennen is cruciaal om het te kunnen verlagen. Dat is de drijfveer van Smappee, een Belgisch bedrijf dat slimme energiebeheersystemen en laadstations produceert. Die ‘orkestleiders’ kunnen het verbruik optimaliseren op basis van spotprijzen en de beschikbaarheid van groene energie. Volgens Smappee is dat de weg naar een versnelde energietransitie, die het bedrijf wil vergemakkelijken.

Trends Tendances wordt ontvangen in het hoofdkantoor van Smappee, gelegen tussen windturbines in een bedrijvenpark bij Kortrijk. Het bedrijf verdubbelde zijn personeel in 2023 en zit in een groeifase.

Stefan Grosjean, de oprichter en CEO, vertelt zijn verhaal. Hij begon in 1991 in de sector van de energietechnologie en -informatie, toen meters nog handmatig afgelezen werden. Met EnergyICT werd afstandsmeting mogelijk. Bedrijven die veel energie verbruiken, zagen daarin een kans hun verbruik te begrijpen en te beheren, en zo kosten te besparen.

Na de financiële crisis in 2008 fuseerde zijn bedrijf met Elster, een Duitse meterfabrikant, en ging het naar de beurs op Wall Street. Grosjean verkocht zijn aandelen en liet het leiderschap over aan anderen. “Ik heb veel ervaring opgedaan en inzicht gekregen in de markt en de naderende energietransitie.” Met deze ervaring richtte hij Smappee op in 2012, gericht op huishoudens.

Pioniers

In 2013 lanceerde Smappee zijn eerste product. “Het is een kleine klem voor om de kabel die je huis binnenkomt”, laat de CEO zien. “Het meet de stroom duizenden keren per seconde. Met artificiële intelligentie en algoritmes identificeert het welk apparaat inschakelt en hoeveel energie het verbruikt.” De klem is verbonden met de wifi en stuurt data naar een app.

“Je verbruik zien leidt tot een gedragsverandering”, zegt Grosjean. “Zo zie je hoeveel een oude, lekkende vriezer verbruikt. Je kunt dan kiezen voor een kleiner, efficiënter model.” Mensen konden daardoor hun verbruik met 12 tot 30 procent verminderen. In een jaar was de investering (200-300 euro) terugverdiend.

Hoewel tienduizenden producten in 95 landen verkocht werden, bleek het een nichemarkt, gericht op ‘smarthome pioniers‘. “De massa is helaas niet genoeg gemotiveerd door de energieprijzen om hun gedrag massaal aan te passen”, reflecteert de oprichter.

Orkestleider

Vier jaar geleden stapte het bedrijf over op het direct installeren van slimme energiebeheersystemen in nieuwe gebouwen, of bij het plaatsen van zonnepanelen of een laadstation in bestaande bouw. Vooral nu steeds meer mensen thuis een laadstation installeren vanwege de elektrische auto. Dat biedt Smappee een kans met zijn in België ontworpen en geproduceerde laadstations groots binnen te treden.

“De slimme laadpaal meet en optimaliseert het verbruik. Stel, u laadt uw auto op vrijdag op… Als het systeem weet dat het morgen zaterdag is en dat het mooi weer wordt, dat er al genoeg energie in de auto zit en dat de auto op zaterdag meestal niet gebruikt wordt: dan wacht het en gaat het de auto op zaterdag opladen, tegen de laagste prijs omdat dan de energie van uw zonnepanelen wordt gebruikt,” legt Grosjean uit. Dit zou ook beter zijn voor de stabiliteit van het elektriciteitsnet, omdat er dan geen te grote toestroom van zonne-energie is (wat de panelen van de prosumers kan uitschakelen).

Het systeem dient als ‘orkestleider’ voor het huis en zijn verbonden apparaten. Grosjean noemt voorbeelden als de vaatwasser of de wasmachine die start wanneer energie goedkoop en groen is. Belangrijk is dat dit systeem zowel kostenefficiënt als comfortabel voor de consument moet zijn.

‘De angst voor een beperkt bereik bij elektrische wagens is ongegrond’

Smappee-CEO Stefan Grosjean

Elektrische wagens

Zo schetst Grosjean zijn visie op de energietransitie: wat Smappee thuis doet, zou op nationaal of continentaal niveau moeten gebeuren. “We moeten onze energieconsumptie aanpassen aan de beschikbaarheid van energie.” Dat zou gekoppeld moeten zijn aan dynamische prijzen om duurzaam verbruik te stimuleren.

Grosjean benadrukt het belang van grote batterijen in deze transitie en bekritiseert subsidies voor fossiele en nucleaire energie. “We moeten onmiddellijk stoppen met CO2-uitstoot. Het is alsof we voor een lawine staan. Eén sneeuwvlok meer en alles stort in.”

De elektrificatie van het wagenpark is een essentieel onderdeel van de energietransitie. Smappee installeert niet alleen laadpunten thuis, maar biedt ook ‘elektronenstations’ aan met snellaadpalen. Deze woensdag opent er één in Sint-Pieters-Leeuw, vlak bij de ring rond Brussel, uitgerust met achttien snelladers. “Deze stations markeren een stap richting groene transitie: het dak van het winkelcentrum Pajot heeft zonnepanelen en de station beschikt over een grote batterij voor dagen zonder zon”, legt Stefan Grosjean uit.

Grosjean, die al jaren elektrisch rijdt, wil enkele mythes over elektrische voertuigen ontkrachten. “Op lange termijn zijn ze voordeliger, ondanks de hogere aanschafprijs. Ze kunnen gratis worden opgeladen met je eigen zonnepanelen, en onderhoudskosten zoals luchtfilters of uitlaatsystemen vervallen.” Daarnaast benadrukt hij dat batterijen voor elektrische wagens bijna volledig recyclebaar zijn en zelfs een tweede leven kunnen krijgen.

Rol voor banken

Over de angst voor een beperkt bereik zegt hij: “Dat is ongegrond. Het vraagt alleen om een andere planning, zoals het benutten van oplaadtijd voor een vergadering of maaltijd tijdens lange ritten.”

Tot slot roept Grosjean banken op actie te ondernemen om elektrische wagens toegankelijker te maken door bijvoorbeeld langere en goedkopere leasings aan te bieden. “Voor jongeren die toegang zoeken tot groener en beter geïsoleerd onroerend goed of zonnepanelen, kunnen banken langere leningen met lagere maandlasten verstrekken.” Hij verwijst naar het Nederlandse concept van nul-op-de-meterwoningen, waarbij de besparing op energiekosten de lening dekt. “Waarom passen we dat principe niet toe op elektrische auto’s?” Grosjean ziet grote uitdagingen, maar ook veel potentieel.