3 bekende Belgische bedrijven die eerst herstellen, en dan pas een nieuw product willen verkopen

Reparatie is een van de hoekstenen van de circulaire economie. Drie bekende Belgische merken uit uiteenlopende sectoren tonen hoe dat kan.

Bij de meeste mensen roept circulaire economie vooral het idee van recyclage op. Maar er zijn nog tal van andere, meer hoogwaardige strategieën. “Omdat OVAM in het verleden sterk heeft ingezet op een goed afval- en recyclagebeleid, is er in Vlaanderen een sector ontwikkeld die top is in Europa”, vertelt Brigitte Mouligneau van het kenniscentrum Vlaanderen Circulair. “Maar in die sector gaat het vooral over het eindstadium van materialen en producten. Als we de Vlaamse doelstelling willen behalen – onze materialenvoetafdruk met 30 procent verminderen –, moeten we meer aandacht besteden aan de levensduurverlenging van producten en materialen doorheen de volledige keten.”

Volgens de Circulaire Economie Monitor (CE Monitor) van het Steunpunt Circulaire Economie (CE Center) worden consumentengoederen vandaag al enigszins hersteld, al leidt dat niet aantoonbaar tot een daling van het aantal nieuwe goederen dat geproduceerd en in gebruik genomen wordt. “Reparatie verlengt de levensduur als producenten er van bij het ontwerp rekening mee houden. Voor laagkwalitatieve producten is herstel niet altijd mogelijk of weinig effectief”, besluit Mouligneau. Drie bekende Belgische merken tonen hoe het wel kan.

1. A.S.Adventure

Als onderdeel van Europa’s grootste outdoorretailorganisatie Yonderland, heeft A.S.Adventure de afgelopen jaren sterk geïnvesteerd in herstel en onderhoud van zijn producten. “Dat doen we niet alleen om te anticiperen op de aankomende wetgeving, maar ook vanuit een maatschappelijke verantwoordelijkheid”, zegt Claudia Verswyver, sustainabilitycoördinator bij het Belgische outdoormerk. In 2022 zette A.S.Adventure als eerste retailer in België een eigen herstelatelier voor wandelschoenen op. Sinds kort experimenteert het merk ook met kledingherstel binnenshuis.

“Door de ateliers in België te organiseren, moeten producten geen honderden kilometers afleggen om hersteld te worden. Dat scheelt niet alleen in uitstoot, maar ook in kosten”, vertelt Jolien Dusauchoit, de teamleader van het Warranty-Care-Repair-team en de drijvende kracht achter de herstel- en onderhoudsinitiatieven van het merk. “Vroeger konden herstellingen door externe partners twee, tot drie maanden duren. Door de diensten intern te organiseren, hebben we die wachttijd aanzienlijk kunnen reduceren.” Naast professionele hersteldiensten, kunnen klanten in elke winkel onderhoudsproducten en reparatiekits vinden om thuis zelf mee aan de slag te gaan.

Hersteldiensten versterken niet alleen de relaties met de klanten, maar ook met de leveranciers. “Onze leveranciers zijn erg enthousiast over onze aanpak”, zegt Jolien Dusauchoit. “Door de stijgende vraag naar herstel, liepen zij vast op hun maximale capaciteit. Door hun herstellingen aan ons over te laten, kunnen ze hun eigen werk verlichten, zonder in te boeten op kwaliteit.” Ondertussen leidden de wandelschoenenmerken Meindl, Hanwag en Lowa de schoenmakers van A.S.Adventure al op tot merk-geaccrediteerde herstellers. Later dit jaar staat ook een opleiding bij Zamberlan gepland.

2. Åska Bikes

Eenzelfde verantwoordelijkheidszin is te vinden bij Åska Bikes, een producent van hoogwaardige speedpedelecs in Leuven. “E-bikes zijn weliswaar een goed voor een duurzame mobiliteit, maar ze vormen ook uitdagingen in materiaalefficiëntie en e-waste”, vertelt oprichter Filip Dehing. “Veel componenten, waaronder de batterijen, worden vaak geassembleerd in lagelonenlanden, met productietechnieken voor massaproductie, niet met het oog op herstelbaarheid. In aankoop zijn die batterijen goedkoop, maar economisch is het niet haalbaar om ze lokaal te herstellen.”

Opgericht door ingenieurs en productontwikkelaars met een passie voor fietsen, wil Åska Bikes daar een oplossing voor bieden. “Ons ontwerp houdt rekening met het onderhoudsgemak en de herstelbaarheid en bevat zo veel mogelijk Europese componenten”, vervolgt Dehing. “Voor onze batterijen werken we met een Belgische partner, die ook de herstellingen doet. Het ontwerp maakt het ook mogelijk een of meerdere cellen uit te wisselen, zodat de levensduur van batterijen aanzienlijk langer kan worden.”

Door herstelbaarheid en duurzaamheid hoog in het vaandel te dragen, weet Åska Bikes zich te onderscheiden in een concurrentiële sector. Na anderhalf jaar op de markt kan de start-up rekenen op lovende kritieken. “In de eerste plaats willen we een e-bike maken die fietsen aantrekkelijker maakt dan met de auto rijden”, vertelt Dehing. “Al merken we dat onze klanten duurzaamheid ook hoog in het vaandel dragen.”

Åska Bikes, dat zijn fietsen via dealers en leasingbedrijven distribueert, ziet hoe die partners het herstelbaar ontwerp warm onthalen. “Onze dealers zijn blij dat er eindelijk eens een producent aan hen denkt”, zegt Filip Dehing. “De prijs van een herstelling aan een e-bike kan soms moeilijk aan een klant te verantwoorden zijn. Door ons ontwerp maken we het werk van de hersteller eenvoudiger.”

3. Vanden Borre

De multimedia- en elektrospecialist Vanden Borre let net als Åska Bikes op wat de klant belangrijk vindt. “Uit onderzoek blijkt dat onze klanten duurzame keuzes willen maken, al weten ze niet altijd hoe ze dat concreet moeten doen”, vertelt Stefanie Soetens, verantwoordelijk voor de Aftersales bij Vanden Borre. Als onderdeel van de nieuwe strategie, ontwikkelde de retailer in 2021 daarom een duurzaamheidsbarometer. Op de website van Vanden Borre toont die barometer voor elke productcategorie drie merken met de hoogste duurzaamheidsscore. “Die score wordt bepaald op basis van hun herstelbaarheid en betrouwbaarheid”, legt Stefanie Soetens uit. “Daarbij houden we onder andere rekening met het herstelpercentage, de beschikbaarheid en de prijs van onderdelen.”

Vanden Borre is de enige multimedia- en elektroretailer in België met een eigen hersteldienst. “180 experts doen jaarlijks meer dan 180.000 reparaties, waarvan meer dan 65.000 bij de klanten thuis”, vertelt Stefanie Soetens. Daarnaast ontwikkelde Vanden Borre ook abonnementsformules voor levensduurverlenging. Met de service Vanden Borre Life kunnen klanten hun grote elektrotoestellen of televisie voor een vaste maandelijkse prijs laten onderhouden of repareren. “Omdat ze niet op het moment van een herstelling moeten betalen, ervaren klanten minder drempels om iets te laten repareren”, legt Stefanie Soetens uit. “We zien ook dat mensen sneller kiezen voor zo’n abonnement dan voor een klassieke verlengde garantie.”

Vanden Borre breidde zijn hersteldiensten onlangs ook uit naar kleine huishoudapparaten, met het abonnement Smart Repair. Sectorgenoten vinden herstellingen van zulke apparaten complex en arbeidsintensief, en zien er dus weinig brood in. Vanden Borre ziet dat anders. “We vragen ons niet af met welke diensten we het meeste kunnen verdienen, maar wel hoe we onze klanten tevreden kunnen houden. Als we iemand kunnen helpen met een herstelling, dan zal die voor een nieuwe aankoop ook sneller aan ons denken.” Zowel Vanden Borre als A.S.Adventure herstelt ook spullen die niet bij hen werden aangekocht.

Vanden Borre benadrukt de meerwaarde van dataverzameling. “Door onze hersteldiensten intern te organiseren, beschikken we over belangrijke data voor leveranciers”, vertelt Stephanie Drijkoningen, die als projectmanager bij Vanden Borre verbeteringsprojecten begeleidt. “Wij weten precies welke producten vaak binnenkomen voor herstel, of welke onderdelen meestal moeten worden vervangen. Dat is belangrijk in het licht van de aankomende regelgeving rond productontwerp.”

Iedereen wint

Ook in projecten zoals Herstel Eerst is de ketensamenwerking voor reparatie duidelijk voelbaar. Met de steun van het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen (Vlaio) onderzoeken Repair&Share, Herw!n, BSH Group en Vanden Borre in dat project onder andere hoe ze kleine elektro-apparaten kunnen doorschuiven naar de herstelateliers van Kringwinkels Hageland, ViTeS en Ateljee. “Zo kunnen producenten en retailers hun voetafdruk verlagen en krijgen ze meer inzicht in de herstelbaarheid van hun producten”, zegt Charlotte Vanhoutte, de projectcoördinator van Repair&Share. “Daarnaast vormen de afgedankte producten een bron van inkomsten en werkgelegenheid voor sociale tewerkstellingsplaatsen, die de capaciteit van de professionele hersteldiensten op hun beurt helpen te vergroten.” Volgens Vanhoutte winnen alle betrokken partijen zo bij ketensamenwerking rond reparatie.