Datacenters in de ruimte, een oplossing voor klimaat en milieu?

Om de energie- en milieu-impact van datacenters terug te dringen, zou het installeren van datacenters in de ruimte een haalbaar alternatief kunnen zijn. Dat is de voorlopige conclusie van Europees onderzoek waaraan de Vlaamse onderzoeksinstelling VITO meewerkt. Maar er zijn ook nadelen en er is meer onderzoek nodig.

Het gaat om een haalbaarheidsstudie onder de naam ASCEND (Advanced Space Cloud for European Net zero mission and Data sovereignty). Een consortium van Europese bedrijven en onderzoeksorganisaties onder leiding van het Franse Thales Alenia Space onderzoekt of het mogelijk is om datacenters in een baan om de aarde te installeren en op die manier bij te dragen aan de doelstelling van koolstofneutraliteit in 2050 in het kader van de Europese Green Deal, en of het dus de moeite loont om een en ander verder te concretiseren in toekomstige projecten.

Datacenters hebben grote milieu-impact

Datacenters hebben immers een grote impact. En ze zullen de volgende jaren alleen maar in aantal en capaciteit toenemen. Zo wordt de markt voor datacenters in 2030 op 23 gigawatt aan capaciteit geschat. ASCEND wil vóór 2050 een datacentercapaciteit van 1 gigawatt in een baan om de aarde installeren.

Het doel van de studie was om te onderzoeken welke opbouw zo’n datacenter in de ruimte het best zou hebben om zo weinig mogelijk broeikasgassen uit te stoten. Datacenters op aarde zijn niet alleen energieverslinders. Ze zijn ook verantwoordelijk voor een enorme CO2-uitstoot door de verwerking en de opslag van digitale gegevens.

Een potentieel groot voordeel van datacenters in de ruimte is de directe toegang tot ongelimiteerde zonne-energie. Ook het feit dat ze in de ruimte geen water nodig hebben om te koelen, is een belangrijk voordeel in tijden van toenemende droogte.

Volledige levenscyclus

VITO was in de haalbaarheidsstudie verantwoordelijk voor de inschatting van de milieu-impact van de gekozen architectuur voor het ruimtedatacenter, en om uit te zoeken of die tijdens zijn hele levensduur groter of kleiner zou zijn dan een datacenter op aarde.

Daarbij houdt men ook rekening met de ontginning van de grondstoffen die nodig zijn om de datacenters te bouwen, het energieverbruik, het landgebruik en andere milieuthema’s dan louter de klimaatverandering.

‘Hoopgevende resultaten’, maar ook nadelen

VITO spreekt hoopgevende resultaten. “Op basis van de eerste berekeningen geloven we dat ASCEND het potentieel heeft om de milieu-impact van datacenters te verminderen,” meldt het vrijdag. “Vertrekkende van alle informatie die we van de ASCEND-projectpartners hebben gekregen, kunnen we concluderen dat de ruimtevariant op veel milieuvlakken beter kan presteren dan een tegenhanger op aarde.”

Maar er zijn niet alleen voordelen, ook nadelen. “Zo kan een ruimtedatacenter bijvoorbeeld wel een lagere CO2-uitstoot hebben, maar zijn er meer kritieke grondstoffen nodig voor de onderdelen van de ruimte-infrastructuur. Deze levenscyclusanalyse was natuurlijk slechts een eerste screening. Als we echt willen nagaan of onze aannames haalbaar zijn, is meer onderzoek nodig.”

Investeringen in ruimtevaart

De investering in de ontwikkeling van een milieuvriendelijkere en deels herbruikbare draagraket met hoge capaciteit is daarin erg belangrijk, zegt VITO. “Die investering is weliswaar groot, maar kan gekaderd worden in de Green Deal van de EU.”

Thales Alenia Space en zijn partners zijn nu van plan de studie voort te zetten om de resultaten te consolideren en te optimaliseren. “Tegelijkertijd is er een paradigmaverschuiving binnen de ruimtevaartsector nodig om de doelen van het project te bereiken, door gebruik te maken van baanbrekende technologieën”, luidt het nog.

Bekijk hieronder ook: Ariane 6 geeft Europa weer eigen toegang tot de ruimte