Durffondsen staan klaar om voor bank te spelen

Door het wegvallen van bancaire kredieten zullen bedrijven die willen doorgroeien geneigd zijn om aan te kloppen bij durfkapitaalverschaffers. Zij zijn er klaar voor, blijkt uit een rondvraag bij de belangrijkste spelers.

De bankwereld ligt op apegapen en likt volop haar wonden. En dat heeft mogelijk gevolgen voor de kredietverschaffing aan onze bedrijven. Een rondvraag van Trends leert dat veel durffondsen al een verhoogde interesse merken van bedrijven. Sommigen verwachten ook een versnelde consolidatie of samenwerkingsverbanden tussen bedrijven. En, allicht een geruststellende vaststelling, de durfkapitaalwereld is er klaar voor. Zij heeft geanticipeerd door fondsen te vrijwaren of haar cashpositie op punt te stellen, en wil haar rol volop spelen.

Conservatieve banken

Koen Dejonckheere, de nieuwe gedelegeerd bestuurder van GIMV, verwacht voor 2009 een drukke overnamemarkt. “De huidige periode is te onstuimig, maar zodra de rust is teruggekeerd op de financiële markten, zullen bedrijven weer op zoek gaan naar waardecreatie voor hun stakeholders. Groei is waardecreatie, en dus zullen bedrijven uitkijken naar externe groei, via overnames. Ook een verdere consolidatie is te verwachten, al was het maar om kosten te besparen”, analyseert hij. “Bedrijven konden de voorbije jaren goedkope financiering krijgen, waardoor het aandeel vreemd vermogen op hun balans exponentieel groeide. Nu zien we dat het kapitaal duurder wordt, en bovendien minder overvloedig voorhanden is. Maar de businessplannen zijn wel ambitieus opgesteld onder het gunstige klimaat van de voorbije jaren. Dus ofwel stopt men die plannen in de koelkast, ofwel voert men ze uit, maar met een andere vorm van financiering. Ik verwacht echte consolidatieschokken. Wie zijn plannen niet alleen kan waarmaken, zal sneller geneigd zijn om aan te kloppen bij een industriële partner met een betere kredietrating, die dus gemakkelijker toegang heeft tot kapitaal, tegen een lagere kostprijs.”

Zijn collega bij LRM, Stijn Bijnens, ziet eenzelfde scenario. “Ik zie voor LRM een rol weggelegd bij het verschaffen van middelen aan bedrijven die hun kapitaal optrekken, om zo de ratio eigen vermogen ten opzichte van vreemd vermogen te verbeteren.”

Robert Van Goethem, partner buy-outs bij het Britse durffonds 3i, heeft in ons land onder meer Aviapartner in portefeuille. “Maar wij zijn ook actief in de midmarket“, zegt Van Goethem. Ook hij ziet een herstel van de balans als eerste prioriteit voor de bedrijven. “Sinds deze zomer, en zeker met de gebeurtenissen van de jongste weken, zijn we op een belangrijk keerpunt gekomen. Bij schuldfinanciering moeten we inbouwen dat de banken minder en duurdere kredieten zullen toekennen. Zij worden conservatiever en zullen meer eigen vermogen eisen ten opzichte van vreemd vermogen”, stelt Van Goethem. Zijn collega, Steven Buyse van CVC Capital Partners dat in ons land belangen heeft in onder meer De Weide Blik, Betafence en Taminco, wenste niet te reageren. Ook bij Fortis Private Equity – nochtans een significante speler – kregen we geen gehoor. Daar speelde de problematiek van het eigen huishouden zijn rol.

Jos Peeters van Capricorn Venture Partners merkt alvast een significante toename van het aantal aanvragen: “Sinds de zomer hebben wij al ruim honderd dossiers op onze tafel gekregen, dus ja, er is merkbaar meer activiteit. We werken nu aan twee dossiers. Beide werden ons begin dit jaar aangeboden, maar de waarderingen waren toen niet van aard om erop in te gaan. Vandaag zijn die dossiers weer bij ons beland, met een veel betere waardering.”

Floris Vansina van KBC Private Equity vindt het nog iets te vroeg om verregaande conclusies te trekken. “Ik kan me voorstellen dat solide bedrijven met groeivooruitzichten eerder geneigd zijn om aan te kloppen bij andere vormen van kapitaalverschaffing. Maar de markt van het groeikapitaal staat voorlopig even on hold. Bedrijven maken volop hun huiswerk.”

Durffondsen staan klaar

Maar ook de durfkapitaalsector staat klaar. Guido Quanten, directeur bedrijfsfinanciering bij LRM, zegt dat hij en zijn team de voorbije dagen een brainstormsessie hebben gehouden. “We hebben, door onze regionale rol, een goede voeling met de bedrijfswereld. En we verwachten zeker opportuniteiten. Maar in welke sectoren of welke bedrijven, hangt in de eerste plaats af van de evolutie van het economische klimaat. Om dat goed in te schatten, is het allicht nog iets te vroeg.”

Dat het vandaag rustig lijkt op de fusie- en overnamemarkt, is voor Koen Dejonckheere uiterlijke schijn. “Zodra de conclusies zijn getrokken, zal het losbarsten.” GIMV merkt nu al een grotere interesse van bedrijven die komen polsen of de Vlaamse investeringsmaatschappij iets kan betekenen voor hen. “We merken ook dat een ander type bedrijven bij ons komt aankloppen. Diegene die vroeger altijd bancair werkten, polsen nu hun huisbankier en horen of merken dat die makkelijke weg niet zo vanzelfsprekend meer is, of een pak duurder is geworden. Ook bedrijven die al een private-equityspeler in hun kapitaal hebben, komen bij ons polsen. Omdat ze merken dat hun partner vandaag misschien niet meer de juiste partner is.”

Luc Bertrand van de investeringsmaatschappij Ackermans & van Haaren merkt ook een toename van het aantal investeringsdossiers op zijn bureau. “Maar we zijn vooralsnog terughoudend”, zegt Bertrand. “Het is vandaag bijzonder moeilijk om coherente waarderingen op bedrijven te kleven. Er is geen enkele maatstaf meer. De volatiliteit op de beurzen maakt dat elk referentiepunt weg is.”

Jos Peeters ziet een opportuniteit in de marktomstandigheden. “Bij de implosie van de technologiesector in 2000 hebben we dat ook gezien. Fondsen die net hun fundraising achter de rug hadden, konden goede zaken doen. De waarderingen van beursgenoteerde bedrijven klappen in elkaar. Die van de niet-beursgenoteerde bedrijven volgen met enige vertraging. Die trend is overigens al bezig van voor de bankcrisis, en wij verwachten dat die nog wel een tijdje zal aanhouden. Daardoor zitten we nu in een kopersmarkt. En goed inkopen is het begin van een goed rendement.”

Floris Vansina merkt op dat KBC Private Equity veelvuldig gecontacteerd wordt, “bij elke transactie van enige relevantie”. Ondanks de problemen van de voorbije maanden blijft hij overtuigd van het feit dat goede projecten altijd geld zullen vinden.

Maar, nuanceert hij: “Na wat de voorbije weken gebeurd is, begin ik zelfs aan die stelling te twijfelen. Want deze marktomstandigheden heb ik nog nooit gezien.”

Oorlogskas is aangelegd

Toch hebben de meeste durffondsen enigszins geanticipeerd op de mogelijkheden, getuige de cashpositie en de geldbeleggingen op hun balansen (zie kader De oorlogskas van de Belgische durffondsen). “De laatste cyclus hebben we onze cashpositie opgebouwd”, beaamt Koen Dejonckheere, “zodat we nu over een mooi potentieel aan middelen beschikken.” GIMV heeft zowat 500 miljoen euro beschikbaar voor bestaande projecten en nieuwe investeringen. Stijn Bijnens stelt ook dat LRM diverse exits heeft verwezenlijkt, waardoor er voldoende middelen zijn binnengestroomd. “Wij zitten op veel cash, zowat 200 miljoen euro”, stelt Bijnens. “Dat bedrag is bestemd voor zowel groeikapitaal, nieuwe investeringen als projectontwikkelingen”, vult Guido Quanten aan. Eenzelfde geluid bij Floris Vansina: “We hebben de voorbije maanden, ondanks een iets moeilijkere markt, verschillende exits gedaan. Daardoor hebben we voldoende middelen voorhanden. Ik zie voor ons dan ook geen probleem om goede projecten te financieren.” Ook Robert Van Goethem is ” open for business“, zegt hij aan de telefoon uit de Londense City. “Onze fondsen zijn toegezegd. We hebben zowat 5 miljard euro in ons jongste fonds, en daar zijn nog veel middelen over. Naast nieuwe transacties zullen we ook de nodige vervolginvesteringen doen, die maken een wezenlijk deel uit van onze bestedingen. Bovendien, het is altijd makkelijker om vervolginvesteringen te doen in bedrijven die je al kent, dan in nieuwe bedrijven.”

Jos Peeters heeft onlangs zijn cleantechfonds afgesloten, hij slaagde erin 112 miljoen euro op te halen, en daarvan is zo’n vijftien procent toegewezen. “We hebben dus nog zo’n 80 tot 100 miljoen euro voor investeringen. Onze focus gaan we echter niet veranderen: het fonds werkt op Europese investeringen in de cleantechsector. Per deal hanteren we zowat tien procent van het totale fonds.”

Eigen portfolio

Verwachten de durffondsen zélf problemen, zien zij in hun eigen portefeuille knipperlichten branden, gezien de economische vertraging die op ons afkomt? “GIMV zal, zoals iedereen in de finan-ciële wereld, een zekere impact ondergaan van de kredietcrisis”, stelt Dejonckheere. In het vorige kwartaal is er een aantal afboekingen gebeurd. “Door de crisis zullen ook investeringsmaatschap-pijen een beetje back to basics gaan. We moeten ook de bedrijven waarin we participeren het signaal geven dat we hun wat meer tijd gunnen om hun businessplan te ontwikkelen, ook als het buiten wat minder mooi weer is. En bij sommige zullen we ook moeten bekijken wat er gedaan moet worden, want het is logisch dat sommigen het moeilijker zullen krijgen.”

Floris Vansina maakt zich sterk dat de portfolio van KBC Private Equity gezond is. “Ik verwacht voor de overgrote meerderheid van onze bedrijven geen problemen. Maar als ik alle macro-economische voorspellingen bekijk, dan kan ik toch niet echt positief zijn. En als ik dat dan vertaal naar het micro-economische kader waarin onze bedrijven werken, dan denk ik toch niet dat we de beste maanden gaan beleven. Ik hou er rekening mee dat de performantie en de resultaten minder zullen zijn dan vooropgesteld in de initiële businessplannen. Maar het is onze ambitie om te blijven investeren en te anticiperen. We gaan ook nauwlettend de cashflowevolutie van de bedrijven opvolgen. Ik veronderstel dat opvolging meer dan ooit onze prioriteit zal zijn.”

Luc Bertrand ziet nog geen problemen voor de portfolio van Ackermans & van Haaren. “Onze indus-triële bedrijven hebben nog geen indicaties van vertragingen, en ik hoop dat dit de komende maanden ook zo blijft. Onze bedrijven die rechtstreeks met de consument werken, ondervinden wel een terugloop. Maar zo hebben we er niet veel in portefeuille.”

“Net nu moeten we onze rol ten volle spelen”, klinkt Stijn Bijnens combattief. “Als het goed gaat en de banken krediet verschaffen, heeft men ons minder nodig. Maar nu moeten we onze missie volop uitvoeren.” Over de portfolio van LRM is Bijnens nuchter: “We hebben een zestigtal participaties, dus is het statistisch zeker dat er een aantal problemen opduikt.” Twee weken geleden ging het textielbedrijf Spin-Group, waar LRM ruim 18 procent in had, failliet. Toch mag dat geen symbool zijn: “Wij hanteren een politiek van vervolginvesteringen, en daar hebben we voldoende middelen voor gepland.” Eenzelfde geluid bij Jos Peeters: “We moeten zorgen dat we voldoende middelen hebben om onze bedrijven de komende maanden te kunnen ondersteunen. En als je in syndicaat gaat met andere partners, is het aangewezen te weten dat je partners ook diezelfde diepe zakken hebben om vervolginvesteringen aan te kunnen.”

Exit window op een kier

De economische onzekerheid laat zich vandaag wel al voelen in de bedrijven. “In de traditionele budgetronde blijkt dat er met meer voorzichtigheid naar 2009 wordt gekeken”, stelt Robert Van Goethem. “Wat zich de jongste weken in de financiële wereld heeft voorgedaan, heeft met veel geweld plots de economische malaise naar ieders huiskamer gebracht. Dat zal duidelijk gevolgen hebben op het consumentengedrag.” Van Goethem verwacht dat de komende maanden slechtere cijfers gerapporteerd worden, en dat de doelstellingen voor 2009 en 2010 conservatiever moeten worden. “En bijgevolg is het niet ondenkbaar dat ook de waarderingen in de komende maanden afnemen”, stelt de 3i-topman. “Het is vandaag niet opportuun om nog maar te denken aan een beursscenario”, zegt Floris Vansina. “Ik zal niet zeggen dat het exit window potdicht is, maar het staat toch amper op een kier”, lacht hij. “En de marktsituatie maakt dat bedrijven eerder afwachten, tot de waarderingen weer enigszins op niveau zijn.” Het is een beetje dubbel, geeft Stijn Bijnens toe. “Bedrijven die niet moeten verkopen, zullen dat ook niet doen, gezien de lage waarderingen. Bedrijven die wel moeten verkopen, zullen voor een prikje weggaan, dus daar zit wel een opportuniteit.” (T)

Door Lieven Desmet