DRIE BELGEN IN CHILI

DE JONGE BELOFTE.

Enkele jaren terug kende Chili een Belgengolf. “Het waren meestal jonge kerels van het yuppietype met een ekonomisch diploma, ” vertelt een doorgewinterde Vlaamse Chileen. “Ze hadden in The Economist gelezen dat Chili een veelbelovend land was en zouden de Chilenen eens tonen hoe een bedrijf efficiënt geleid wordt. Ze probeerden een zaak op te starten, of solliciteerden bij Chileense bedrijven tegen exorbitante lonen. Wat ze niet wisten, is dat Chili even goede universiteiten heeft als België die even goede ekonomisten afleveren. Vele van die jonge Belgen zijn met de stille trom verdwenen. “

Wie niet verdween, was Bruno Collet, 28 en handelsingenieur van de Solvay-fakulteit van de ULB. In Chili aangekomen, maakte hij eerst een kleine studie voor Pizarreno, een Chileense dochterholding van Eternit. “Het leverde mij goede kontakten op, ” aldus Collet. Met het kapitaaltje dat hij uit België meebracht, startte hij daarna een meubelfabriekje op, maar dat ging hem niet echt af. Plaats genoeg nochtans op de markt, want Chili hoewel houtproducent bij uitstek heeft een onbeduidende meubelindustrie. Het was niet echt winstgevend, ” zegt Collet. “Het waren meubelen op maat, voor direkte verkoop. Misschien had ik een winkel moeten beginnen. “

In april vorig jaar leest hij in een krant dat Geopub, een trendy maar slabakkend café in het zakencentrum van Santiago, te koop is. Samen met een Chileense associé slaat hij toe. Hij koopt twee derden van de aandelen, de associé één derde. Collet trommelt enkele timmerlui van zijn (intussen gesloten) meubelfabriekje op om het café naar zijn smaak aan te kleden.

Het blijkt een schot in de roos te zijn. Geopub wordt the place to be in Santiago. Op dit ogenblik telt de Geopub, die intussen ook al maaltijden serveert, 30 werknemers. Omzet of winst wil Collet niet vermelden “dan krijg ik meteen 100 Belgen aan mijn deur om af te kijken hoe ik het doe” maar regelmatige stamgasten vertellen dat het er ieder weekend afgeladen vol zit en tijdens de week scheelt het niet veel. Intussen opende Collet een Geopub in Pucon, een sjiek Chileens vakantie-oord, en plannen voor een derde zijn in de maak. Collet geeft een ontspannen indruk. Elke dag is er tijd voor een partijtje rafting of fietsen met de vrienden. “Rijk wil ik niet worden, ” aldus Collet. “Er is meer dan dat. Ik heb alle problemen van elke andere ondernemer, maar krijg veel meer terug : vriendschap en een internationale sfeer. “

DE ÉMINENCE GRISE.

In 1876 steekt Amedé Heiremans uit Denderleeuw, net afgestudeerd van de zeevaartschool, de oceaan over op een koopvaardijschip richting Latijns-Amerika. Hij komt terug naar België maar vertrekt 2 maanden later definitief naar Chili, om er als zelfstandige Belgisch spoorwegmateriaal in te voeren. In die tijd helpt België met de aanleg van de Chileense spoorwegen. Hij maakt fortuin en investeert in allerlei sektoren, zoals de Chileense kopermijnen en fruitproduktie. Voor zijn zonen richt hij Socometal op, dat uitgroeit tot het belangrijkste Chileense metaalkonstruktiebedrijf in die tijd. Heiremans sterft in 1940.

Begin de jaren ’70 moet kleinzoon Eugenio de nationalizering van Socometal onder president Salvador Allende ondergaan. Wel kan hij Pizarreno, als lid van de raad van bestuur van deze holding, redden van staatsovername.

Vandaag is Eugenio Heiremans één van de belangrijkste zakenlui van het land. De lijst van bedrijven waarin hij bestuursfunkties heeft of gehad heeft, is pagina’s lang. Het voorzitterschap van Pizarreno en van Philips Chile gaf hij intussen op omwille van zijn leeftijd (70 jaar). Hij blijft wel presidente ejecutivo van zijn “troetelkind” ACHS (Asociacion Chilena de Seguridad), een vzw die beroepsziekten of arbeidsongevallen verzekert, door hemzelf opgericht in ’58. ACHS telt 1,2 miljoen verzekeringnemers en 3500 werknemers.

De pensioenen zijn in Chili volledig geprivatizeerd, de ziekteverzekering voor een groot deel en werkloosheidsuitkeringen bestaan omzeggens niet. Tegelijk leeft 30 % van de Chilenen in armoede. “Dat is ontoelaatbaar in ’95, ” zegt Heiremans die pleit voor een verhoging van de sociale uitgaven, één van de politieke hoofdtema’s in het huidige neoliberale Chili. Toch blijft voor Heiremans lage inflatie het fundament van de sociale politiek : “Armoede los je op door de welvaart van het land te verhogen. Hoe doe je dat als land met een kleine binnenlandse markt ? Door te exporteren : Chili voert vandaag 35 % van zijn nationaal produkt uit. Resultaat : tijdens de laatste 5 jaar zijn de reële lonen jaarlijks met 5 % gestegen. “

DE GOEDE HERDER.

Pater Jules Stragier (53), een Westvlaamse jezuïet, heeft Hogar de Cristo Viviendas, een stichting in Santiago die noodwoningen aan de armen verkoopt, vaarwel gezegd. Volgens het systeem van de stichting betaalt de arme één derde van de prijs voor de woning (de rest bijgepast door de gemeente en Hogar), met afbetaling volgens inkomen. “Maar minder en minder geraakten degenen die echt een woning nodig hadden bij Hogar binnen, ” vertelt pater Stragier, die de stichting met 120 werknemers jarenlang leidde. “De handelsingenieurs kregen het hier voor het zeggen. Het zijn er nu 6. Er staat zelfs één aan het hoofd van de sociale assistenten. “

De stichting begon zelfs met de commerciële verkoop van gewone woningen. “Dat is een taak voor de privé-sektor, ” aldus de pater. “Dan zeg ik : adios. “

In Concepcion, in het zuidelijk deel van Chili, startte hij een nieuwe stichting, Techo para Cristo, met 4 timmerlui en zonder administratie. “Want de gemeente betaalt 100 % van de kostprijs. Ik heb dus geen afbetalingsproblemen en heb daarom geen bureaukratie nodig. “

De arme moet zijn noodwoning via de gemeente aanvragen, waardoor de pater opnieuw kan besparen op personeel, en dus op de kostprijs. Bestaat er dan geen gevaar dat de gemeente de woningen niet aan de armen toekent, maar aan degenen met de beste politieke konnekties ? “Mijn timmerlui monteren de woningen zelf, ” antwoordt pater Stragier. “Dat was niet zo in Santiago. In Concepcion weet ik wie een woning krijgt. “

Pater Stragier verkoopt tegen kostprijs en iedereen kan dat in de transparante boekhouding kontroleren. Zo kan hij het hout tegen een voordelig prijsje krijgen van de zagerijen rond Concepcion die overschotjes of produkten met kleine fouten van de hand doen. De pater heeft een neus voor zaken, maar ook voor het goede doel. Hij wil een commerciële drogerij voor dennehout beginnen. “Bij de Chileense uitvoerders van dennehout bestaat daaraan een reële nood. Met een deel van de winst betaal ik mijn lening bij de bank terug, de rest stop ik in Techo. Ik wil een bouwtechniek aankopen die de levensduur van onze woningen verzesvoudigt. “

BRUNO COLLET MET ZIJN CHILEENSE ASSOCIÉ “Rijk wil ik niet worden. “

EUGENIO HEIREMANS Armoede oplossen door export.

JULES STRAGIER “De handelsingenieurs kregen het hier voor het zeggen. “