Doorbreek de Antwerpse omerta

Over het grootste bouwproject in de geschiedenis van Vlaanderen hangt de sfeer van een omerta. Nochtans is er dringend nood aan een permanent en breed debat over het Masterplan voor de Antwerpse infrastructuurwerken. Dat gebeurt amper. Nochtans spreken we over een uitgave van 3,7 miljard euro, waarvan de helft voor de Oosterweelverbinding (inclusief de brug de Lange Wapper).

Vanavond verzamelt le tout Anvers in het Provinciehuis voor de toetsing van de realisaties van het Routeplan 2012. Met dit ambitieuze plan balde Voka-Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland in 2003 de noodzakelijke economische ingrepen in Antwerpen.

Tot voor kort was er enkel verzet van principiële dwarsliggers, querulanten of ecologische doordrammers. Plots volgen gevestigde krachten. Schepen van Economie Ludo Van Campenhout (Open Vld) noemt de brug over de Schelde “achteraf gezien” geen goed idee, wegens het gevaar van te veel fijn stof. Verder in deze Trends bestempelt professor transporteconomie Willy Winkelmans, voorzitter van de Vlaamse havencommissie, het Masterplan als “een trein die voortraast, zonder dat bijsturing mogelijk is”. Ook in de Kamer van Koophandel is er kritiek (onder voorbehoud van strikte confidentialiteit, uiteraard). Daar luidt het dat het plan veel weg heeft van een koepel waaronder lobbygroepen (bouwsector, groene en fietsersbeweging, scheepvaart, chemie, Havenbedrijf, De Lijn, Antwerpen, Limburg, Waasland) in een quid pro quo hun favoriete projecten inbrachten.

Voor alle duidelijkheid: kritiek op het Plan is geen aanval op de haven. Winkelmans haalt vooral uit naar het ontbreken van elk debat over de infrastructuurwerken. Net als Geert Noels, die zich in Knack en Trends kritisch uitliet over de eerdere investering van 650 miljoen in het Deurganckdok. “We moeten de vraag durven te stellen of dat dok niet de vergissing van de eeuw is”, zei Noels. “Let wel: ik stel dus nog alleen maar de vraag.”

Maar zelfs vragen stellen, is niet aan de orde. Bernard Van Milders, de nieuwe voorzitter van de Kamer bestempelt kritiek als “gezaag”. Het Routeplan is “niet voor discussie vatbaar”. Meer nog: plots duikt het Saeftinghedok in het Routeplan op als “te realiseren”, terwijl het debat over deze nieuwe infrastructuur en de gevolgen op milieu en mobiliteit nog moet beginnen. Denkt Antwerpen echt dat het een debat kan winnen door het in de kiem te smoren?

Het is allesbehalve verwerpelijk om 3,7 miljard euro aan investeringen permanent te evalueren en desnoods bij te sturen. Die aanpak heeft trouwens een naam: goed management. Of wil Voka dat economische investeringen star en zonder omkijken gebeuren in een soort van nieuwe planeconomie in sovjetstijl, en zonder democratische toetsing, op zijn Chinees? Voka noemt het Routeplan vanavond “de gps voor de toekomst”. Wie zijn auto blindelings bestuurt met software van vijf jaar oud, zal op een bepaald moment crashen. (T)

Door Hans Brockmans