Door Azië op een luchtmatras

Van Simao in Yunnan tot Ho Chi Minhstad in Vietnam: dat is het 2900 kilometer lange en grillig meanderende parcours dat KBC-directeur Cyriel Van Tilborgh met een hovercraft aflegde op de Mekongrivier. Een verslag van een avontuurlijke expeditie langs de meest vitale levensader van Zuidoost-Azië.

Hoewel het Indiana Jones-gehalte van zijn curriculum afspat, treffen we Cyriel Van Tilborgh in een vrij zakelijk plunje aan. De kakishort, stoffige tropenhoed en muskietennet zijn nergens te bekennen, wel een keurig maatpak naar Engelse snit en een stropdas met het embleem van Manchester United. “Een cadeautje van de club,” vertelt Van Tilborgh met de trots van een handtekeningenjager die zopas voor zijn stoutmoedigheid werd beloond. “Een tijdje geleden kon ik voor de Stichting Marketing op Old Trafford de merchandising- en brand-identitymachine van de club onder de loep nemen.”

Voor ons zit dan ook geen tropische avonturier, maar de ‘Baas van de Boerentoeren’, zoals hij in de Antwerpse volksmond wordt genoemd. Als zonedirecteur van KBC Antwerpen betrekt Van Tilborgh er een ruim bemeten kantoor dat een fraaie kijk biedt op de Scheldestad. Ook opvallend: tegen de wand prijkt een weelderig gevulde boekenkast. Niet toevallig natuurlijk, want Van Tilborgh is ook stichtend voorzitter van het Willem Elsschot Genootschap, professor marketing aan de Lessius Hogeschool in Antwerpen én ondervoorzitter van het Fonds voor de Vlaamse Letteren.

Een bruisende agenda dus. Toch neemt Van Tilborgh tussen die stresserende besognes geregeld de tijd om de wereld rond te trekken. “Reizen is altijd mijn passie geweest,” knikt hij. “En dat heeft niks te maken met mijn beroep, ook al heb ik al verschillende zakenreizen achter de rug. Veel zakenmensen leven er maar op los, en redeneren alleen in termen van rendement, alsof hun leven pas later zal beginnen. Ik tracht zoveel mogelijk in het hier en nu te leven. Er ligt nog een hele wereld buiten mijn kantoor. In contact komen met andere culturen herinnert je daaraan.”

Zeven draken

Met “die andere culturen” doelt Van Tilborgh vooral op Zuidoost-Azië. Een jongensdroom ging eind vorig jaar in vervulling toen de avontuurlijke bankier zich waagde aan een vijftiendaagse afvaart van de Mekongrivier. En dat in een hovercraft van Chinese makelij. Samen met zes kompanen, een stuurman én een lokale gids – een bont gezelschap waarvan de leden elkaar nooit eerder hadden ontmoet – vertrok Van Tilborgh op 3 november 2002 uit Simao in Yunnan.

Vanuit die provinciestad ploegde het gezelschap zich een weg langs de drukste steden en meest slaperige dorpjes van Myanmar, Laos, Thailand, Cambodja en Vietnam, om op 17 november met het opblaasbare vaartuig uiteindelijk aan te meren in de Vietnamese hoofdstad Ho Chi Minh. Daarmee legden ze in twee weken precies hetzelfde parcours af – weliswaar in de tegenovergestelde richting – als indertijd de Franse koloniaal Garnier, wiens reisverslagen overigens aan de basis van deze exotische trip lagen.

Wie niet in de aardrijkskundeles heeft zitten suffen, weet dat de Mekong zowat de voornaamste levensader van Zuidoost-Azië is. De rivier van de zeven draken – in totaal zo’n 4180 kilometer lang – ontspringt in de bergen van Tibet, stroomt door zeven verschillende landen en mondt uiteindelijk uit in de Zuid-Chinese Zee. Doorheen de eeuwen heeft de rivier een alluviale vlakte afgezet van meer dan 75.000 vierkante kilometer en nog steeds wordt ruim 800.000 vierkante kilometer grondoppervlakte er door bevloeid.

“Toch valt er een rode draad te spinnen over die 2900 kilometer langs de Mekong – van de ongerepte bergstreken van Yunnan tot in de Vietnamese delta,” stelt Van Tilborgh. “Alles concentreert er zich rond de rivier: de Mekong vormt de basis van energie, handel, wonen, voedsel én transport. Het is de keuken maar ook de riool. Bovendien is het opvallend dat alle volkeren rond de Mekong een ongerijmde levensvreugde in zich dragen, ook al manifesteert die zich op diverse manieren. Zo zijn ze in Vietnam erg kordaat en verbeten in hun enthousiasme. Terwijl de mensen in Birma een bijna geboren gedienstigheid tentoonspreiden. Die houding vind je dan weer minder in Thailand of Maleisië, de meest moderne landen van de regio. Hoe meer de beschaving toeneemt, hoe meer de landen blijkbaar hun eigenheid dreigen te verliezen.”

Voeten op het droge

Met het doorkruisen van dit continent van draken, geesten, lotussen en sawa’s was Van Tilborgh niet aan zijn maagdentrip toe. De bankier trok in het verleden al diverse keren door Cambodja, Myanmar, Laos, Thailand, China en Vietnam. Sterker nog: over dat laatste land publiceerde hij onlangs een rijkelijk geïllustreerd Artis-boek in de reeks Kleuren van de Wereld.

Toch is het de allereerste keer dat de Kempenaar zich aan een dergelijke expeditie waagt. Tenslotte stap je niet zomaar gauw even op een gammele hovercraft. En dat in een schimmig stroomgebied dat er toch wel enigszins anders uitziet dan de Scheldedokken. Deze eenmalige expeditie – een organisatie van Armin Schoch, kopstuk van het reisbureau Diethelm Travel – werd twee jaar lang tot in de puntjes voorbereid, ook al biedt zulks geenszins de garantie dat je ter plekke niet voor verrassingen komt te staan. “Met een hovercraft is het soms knap lastig om je door het oerwoud een weg te ploeteren, want zo’n luchtmatras onderaan is natuurlijk erg fragiel,” aldus Van Tilborgh. “Wanneer er een waterval in aantocht is, zet je bovendien je voeten maar beter zo snel mogelijk op het droge. Een hovercraft is immers een moeilijk te manoeuvreren ding. Toch biedt reizen over het water – wat ik zo vaak mogelijk tracht te doen – tal van voordelen. Je doorklieft als het ware het dagelijkse leven, je waadt in een sensuele kleurenpracht en je glijdt van het ene tableau vivant in het andere. Dat zijn dingen die je nooit meer vergeet.”

Geen wonder dat hij als ervaringsdeskundige de lof zingt van het ongerepte rugzaktoerisme. “Absoluut. Op die manier reis je drie keer. Er is de voorbereidingsfase, de eigenlijke reis en – misschien nog het mooiste- het achteraf laten doorsijpelen van alle anekdoktes en indrukken in een reisverslag of boek. Die manier van reizen is fysisch wel vermoeiend, maar mentaal enorm verfrissend. Je komt weer thuis boordevol energie.”

Gelukkig zijn

Hebben de avonturen door het contrastrijke continent Van Tilborghs kijk op de wereld veranderd? “Je tolerantie neemt ontegensprekelijk toe,” stelt de bankier. “Ondanks de culturele verschillen merk je dat mensen overal dezelfde behoeftes delen: eten, drinken, overleven en trachten gelukkig te zijn. Wij werken keihard op meetings en conferenties, een Thaise boer ploegt urenlang op zijn rijstterrassen. Het is een andere vorm van werken, maar de intensiteit is precies dezelfde. Op dat vlak ben ik een overtuigd globalist geworden. Je leert bewuster te leven en de dingen in een ruimer perspectief te plaatsen.”

Van Tilborgh koestert niet bepaald een idyllisch beeld van deze onmetelijke streek. “Maar,” zo nuanceert hij. “Je wordt wel wat milder voor de bevolking. Daarom kijk je als bankier strenger aan tegen praktijken zoals kinderarbeid en prostitutie, zaken die rechtstreeks het gevolg zijn van de gapende kloof tussen Noord en Zuid. Ik vind het onze morele plicht om die landen medisch, educatief en financieel meer te ondersteunen. Tenminste als we in het Westen echt de pretentie hebben om onze wereld ‘beschaafd’ te noemen.”

Ondanks de culturele catharsis en het fysieke labeur waarmee hij tijdens de reis werd geconfronteerd, staat Van Tilborgh alweer vol ongeduld te trappelen om de wijde wereld in te trekken. Eind volgende maand vergezelt hij prins Filip tijdens een handelsmissie door Vietnam en in het najaar plant hij een eerste bezoek aan Mali. “Bovendien hoop ik later de Mekong nog een keertje af te varen. Maar dan helemaal van begin tot eind: van Tibet tot de delta. Nu zijn we pas halverwege gestart, en dat smaakt naar meer.”

Dave Mestdach [{ssquf}]

“Ik hoop dat ik de Mekong ooit nog een keertje kan afvaren. Maar dan helemaal van begin tot eind: van Tibet tot de delta.”

“Reizen over het water is onvergetelijk: je doorklieft als het ware het dagelijkse leven.”

“Als bankier kijk je na zo’n reis toch strenger aan tegen praktijken zoals kinderarbeid en prostitutie.”