Doof voor de klanten

De muziekkeuze van Herman Schueremans sluit blijkbaar nog steeds naadloos aan bij die van de festivalgaande jeugd. Zo goed dat de ietwat oudere personeelsvertegenwoordigers van de NMBS over het hoofd zagen dat op 30 juni de laatste concertdag van Rock Werchter plaatsvindt, tot nader order het grootste Belgische muziekfestival. Net wanneer de spoorbonden een driedaagse staking op gang blazen.

Dat 20.000 jongeren in plaats van met trein en bus nu veelal met de auto aan de terugreis moeten beginnen, bevordert hun veiligheid niet. Dat aspect is nochtans het eerste waarmee de spoormannen begaan zijn – tenminste wanneer plots een concurrent op het spoornet verschijnt of wanneer gedreigd wordt met outsourcing van sommige activiteiten. Bij heel wat jongeren verloren de NMBS-bonden in één klap alle krediet.

Ook bij de modale reiziger én de dito goederenklant (in dit soort discussies veelal een vergeten soort) is de appreciatie voor dergelijke acties doorgaans minnetjes. In Frankrijk daalde die na enkele dagen tot ver beneden het vriespunt. Omdat de kleine man, van wie werd verwacht dat hij de acties zou steunen, besefte dat hij er vooral door werd gegijzeld.

Elke aanbieder van openbaar vervoer, en bij uitbreiding zelfs elke ambtenaar, is een dienstverlener. Worden die diensten niet geleverd, dan gaat de klant vroeg of laat op zoek naar een alternatief. Voor sommige diensten, bijvoorbeeld belastingen innen, bestaan die niet. Voor openbaar vervoer wel: ze heten Koning Auto, telewerk of bus. Wie er niet over kan beschikken, kan alleen maar klagen over zoveel pech.

Dat de spoorbonden nooit wakker hebben gelegen van de discussie over die alternatieven, zegt veel over hun klantgerichtheid. Betaalstakingen, of selectieve stakingen in bijvoorbeeld de onderhoudsateliers, het zijn drukkingswapens die de boodschap even duidelijk vertellen. Maar dan ‘betrek’ je er de klant niet bij.

NMBS-topman Karel Vinck merkte tijdens de Trends Inside-lunch vorige week op dat de spoorbonden nog vastzitten in het conflictuele model: de Aalstenaar is de baas, dus hij zal wel tegen hun belangen ingaan. En zie: met Move 2007 wil hij niet de NMBS proberen te redden, hij wil het vel van 10.000 werknemers. Sinds 10 juni vertelt de 64-jarige topman aan al wie het horen wil dat zijn plan niet te nemen of te laten is, en dat er over alles kan worden gepraat, zolang de doelstelling maar behouden blijft.

We zijn ruim twee weken verder, maar behalve her en der een politicus die het plan goed of slecht vindt, zijn er nog maar bitter weinig alternatieven opgeborreld. Ook niet bij de vakbonden, waarvan er nochtans twee een carrière van 76 jaar in de raad van bestuur op hebben zitten. Terecht wijzen ze erop dat de regering eerst een overkoepelend mobiliteitsplan moet uittekenen, zodat de NMBS weet wat van haar wordt verwacht. Maar zelf een eerste aanzet daartoe heeft niemand vooralsnog gezien. Wel gekrakeel over de 10.000 jobs minder. Met als zaligmakend tegenargument dat de vorige directie 40.000 werknemers als een minimum beschouwde. Daarbij stappen de syndicaten er vrolijk overheen dat ze selectieve afvloeiingen altijd hebben afgewezen. Daardoor viel de herstructureringsoperatie Horizon 2005 van Etienne Schouppe stil toen het contingent machinisten te klein dreigde te worden – terwijl bij andere personeelscategorieën de overtollige werknemers vrolijk in overtal bleven.

Luc Huysmans