DOLCE FAR NIENTE?

Heel euroland praat over belastingverlagingen. Sommige landen, zoals België, doen het ook. Al vallen die ingrepen erg bleekjes uit naast wat de Amerikaanse president George W. Bush er de voorbije maanden doordrukte (zie hoofdtekst).

Een van de meest boude belastingingrepen die in Europa op stapel staan, is die van Silvio Berlusconi‘s Forza Italia, de overwinnaars van de jongste parlementsverkiezingen in Italië. Maar het land boezemt – net als België – niet meteen groot vertrouwen in qua beheersing van de publieke financiën.

Berlusconi wil enkele belastingen verlagen voor een totaal bedrag van 30 miljard euro. Maar tegelijk valt in zijn verkiezingsdocumentatie bitter weinig concreets te bespeuren over uitgavenverminderingen, integendeel zelfs. Pure wiskunde leert dat zoiets aanleiding moet geven tot grotere begrotingstekorten, zeker in de periode onmiddellijk na de belastingverlaging. In het licht van het Pact voor Stabiliteit en Groei kan dat niet, en dus zien velen al een zware bui boven euroland hangen. De Duitse minister van Financiën Hans Eichel stak al een erg vermanend vingertje op richting Berlusconi.

Hoe schat Paul De Grauwe deze ontwikkelingen in? De Leuvense hoogleraar internationale economie is VLD-senator en specialist bij uitstek in de problematiek van de Economische en Monetaire Unie (EMU). Hij ziet twee mogelijke scenario’s voor Italië. “Het eerste en vrij catastrofale houdt in dat Berlusconi zijn plannen – belastingverlagingen en geen compenserende uitgavenverminderingen – onverkort doorvoert. Dat zou de stabiliteit binnen de EMU ernstig in het gedrang brengen,” aldus De Grauwe. “Het tweede en positievere scenario is dat er uiteindelijk niet veel verandert. Gezien de historiek van de Italiaanse politiek acht ik de kans op dat tweede scenario zeer groot. Gelukkig voor de euro.”

Is De Grauwe zijn geloof in belastingverlagingen dan kwijt? “Neen, absoluut niet. Maar het is toch wel duidelijk dat er in België en in euroland weinig bereidheid overblijft om echt zwaar in de overheidsuitgaven te snijden,” zegt hij. “Wie praat er nog over serieuze ingrepen in de sociale zekerheid en de pensioenen? En dus wordt meteen de ruimte voor belastingverminderingen erg beperkt. Ik merk bovendien ook dat veel mensen niet willen of kunnen begrijpen wat nu juist het belang is van bijvoorbeeld hoge marginale aanslagvoeten in het economisch systeem.”

Ondertussen blijft de euro uitblinken door zwakte. “Die aanhoudende slapte van de euro verrast mij ook. Het hele verhaal over het groeiverschil tussen de VS en de eurozone als verklaring mag nu wel echt de prullenmand in. Blijkbaar geloven de markten dat de Amerikaanse economie superieur blijft, en de euro-economie vol problemen zit. Dat heeft weinig met objectieve analyse maar veel met geloof te maken. En dan zoekt men naar allerhande redenen. De ene dag zijn het de plannen van Berlusconi, de andere dag een mogelijke ruzie tussen Lionel Jospin en Gerhard Schröder. Alsof het verlies van zijn meerderheid in de Amerikaanse senaat dan geen significante tegenslag is voor George W. Bush en de Amerikaanse economie.”