‘Dit akkoord móét resulteren in nieuwe banen’

Een sociaaleconomische hervormingsregering die zowel inzet op zuurstof voor de bedrijven als op het behoud van de sociale bescherming: volgens voorzitter Wouter Beke en minister van Economie en Werk Kris Peeters heeft CD&V zijn doel bereikt, al “zullen we nog heel wat uitleg moeten geven bij de regeringsmaatregelen”.

” We wilden 3 miljard euro lastenverlagingen voor werkgevers. Het is 3,6 miljard euro geworden. Een belastingverschuiving moet nieuw beleid mogelijk maken, zoals de lastenverlaging voor de bedrijven. Deze regering hervormt de arbeidsmarkt en de pensioenen structureel. De sociale bescherming wordt gegarandeerd door de 1,6 miljard euro voor de laagste uitkeringen.” CD&V-voorzitter Wouter Beke klinkt tevreden als hij het federale regeerakkoord analyseert. Minister van Economie, Werk en Consumentenzaken Kris Peeters sluit zich bij zijn voorzitter aan: “Er is duidelijk sprake van maatregelen die groei aan sociale bescherming koppelen.”

Is die lastenverlaging van 3,6 miljard euro het grote verschil met de vorige federale regering?

KRIS PEETERS. “De regering-Di Rupo heeft een competitiviteitspact gelanceerd. Daar waren heikele onderhandelingen aan voorafgegaan in de vorige federale regering. Na veel duwen en trekken is daar een loonkostenverlaging van drie keer 450 miljoen euro uit voortgekomen.

“De regering-Michel heeft die bedragen aangehouden en er nog een indexsprong aan toegevoegd. De indexsprong van 2,6 miljard euro wordt al in 2015 toegepast. 960 miljoen euro aan andere lastenverlagingen, al gepland door de vorige ploeg, volgen in 2016. Die enorme inspanning zal de concurrentiepositie van de bedrijven verbeteren. CD&V heeft een slimme indexsprong met sociale correcties bedongen. Ik denk aan de 1,6 miljard euro die wordt vrijgemaakt voor de laagste uitkeringen. Ook vermogens dragen bij aan de saneringsoperatie. Dat gebeurt via de doorkijktaks en de bankentaks. Dit akkoord móét resulteren in nieuwe banen. Ik hoop dat alle sociale partners beseffen dat jobcreatie nodig is.”

Is die 3,6 miljard euro genoeg om de concurrentiehandicap weg te werken? De Nationale Bank becijfert de loonhandicap op 16,5 procent. Die wordt nu met een kwart verminderd.

WOUTER BEKE. “De Centrale Raad voor het Bedrijfsleven had het vorig jaar over een loonkostenhandicap van 3,8 procent. Ik schat dat de handicap nu al daalt tot 3,4 procent dankzij de inspanningen van vorig jaar en dit jaar. Die waren goed voor 750 miljoen euro.”

PEETERS. “Over die cijfers kan je lang discussiëren. Ik vind het zeer belangrijk dat in het regeerakkoord staat dat we de werkgeversbijdragen van 33 naar 25 procent terugbrengen. Tegen het einde van de legislatuur komt daar nog een lastenverlaging van 450 miljoen bij. Als we er nog de algemene vrijstelling van bedrijfsvoorheffing van 1 procent aan toevoegen, die zal worden omgezet in een extra vermindering van het basistarief van de werkgeversbijdragen, dan is dat nog eens 1 miljard. Een indexsprong en loonkostenverlagingen zijn drastische effecten die zich snel laten voelen. Deze stimulans zal nodig zijn nu de Duitse economie het wat moeilijker heeft.”

Zal die indexsprong wel degelijk jobs creëren?

PEETERS. “Deze discussie is zo oud als de straat. Wij leiden geen bedrijf en we werven geen mensen aan, maar de regering verwacht wel dat dit jobs zal creëren. Het Planbureau voorspelt dat er bij constant beleid 194.000 jobs bij komen. Wij hebben er tijdens de campagne 30.000 aan toegevoegd. Met de regeringsmaatregelen kunnen die cijfers zeker gehaald worden. Bedrijven worden ertoe aangezet mensen aan te nemen.”

U wilt deze legislatuur samen met de sociale partners een Toekomstplan voor groei en jobs afsluiten.

PEETERS. “Zo’n plan moeten we niet alleen realiseren met de sociale partners, maar ook met de deelstaten. Die krijgen belangrijke bevoegdheden in arbeidsmarktbeleid.”

Het ACV noemt het regeerakkoord sociale horror. Hoopt u dat het sociaal overleg nog vlot te krijgen is?

PEETERS. “Ik denk dat we nog wat uitleg moeten geven bij de regeringsmaatregelen. De pensioenleeftijd wordt opgetrokken naar 66 jaar in 2025 en naar 67 jaar in 2030. In andere landen gaat deze ontwikkeling sneller. Maar het principe van 45 loopbaanjaren voor een volwaardig pensioen blijft behouden. Het vervroegd pensioen en het brugpensioen worden verstrengd, maar ze blijven bestaan. De uitvoering van het regeerakkoord zal gebeuren in overleg met de sociale partners. Maar een aantal beslissingen is wel genomen. Ik heb achttien jaar aan het sociaal overleg deelgenomen. Vroeger was er smeerolie van de overheid om het raderwerk van het sociaal overleg beter te laten draaien. Dat is nu niet mogelijk, maar dat mag de sociale partners er niet van weerhouden mee te werken aan de sociaaleconomische hervormingen.”

De welvaartsenveloppe, de koppeling van de uitkeringen aan de welvaart, wordt volledig uitbetaald. Goed voor 1,4 miljard euro. De voorbije twee jaar werd 60 procent van die enveloppe aangewend. Is dat de smeerolie voor het sociaal overleg?

BEKE. “Neen. Ik denk dat we de volgende weken nog heel wat uitleg moeten geven. Ik hoor de vakbonden zeggen dat de inschakelingsuitkeringen worden afgeschaft. Dat klopt niet. Ik hoor zeggen dat iedereen tot zijn 67ste moet werken. Wel, iemand die in 2019 61 jaar is en 43 jaar gewerkt heeft, zal ook in de nieuwe regeling met pensioen kunnen blijven gaan. De welvaartsenveloppe wordt voor 100 procent gebruikt om de lage pensioenen en uitkeringen te verhogen. Vorige zondag kwamen de mensen op straat tegen armoede en ze wisten niet dat die hogere uitkeringen in het regeerakkoord staan.”

Wat als de vakbonden niet willen praten?

PEETERS. “We gaan voor het tripartite- overleg, de sociale partners samen met de regering. Dat bestaat via Vesoc al heel wat jaren op Vlaams niveau en heeft ook gewerkt op federaal niveau met het eenheidsstatuut arbeiders-bedienden. De Groep van Tien kan nog altijd akkoorden afsluiten, maar om geen tijd te verliezen hebben wij voorgesteld dossiers als banenplannen, pensioenen en arbeidsmarkthervormingen samen met de regering aan te pakken.”

Als de sociale partners daar niet op ingaan, zal de regering beslissingen nemen?

PEETERS. “Dat zal dan nodig zijn.”

Hoeveel geduld is er?

PEETERS. “Het geduld dat nodig is.”

Waarom is de btw-verlaging op elektriciteit niet teruggedraaid?

BEKE. “We moeten rekening houden met alles wat op de gezinnen af komt. De indexsprong is toch een maatregel die zwaar weegt. Je moet opletten als je ook nog eens de energieprijs verhoogt.”

Zijn er afspraken gemaakt over een grote belastinghervorming, met een sterke vereenvoudiging en een veel ruimere belastingverschuiving?

PEETERS. “De geesten moeten nog rijpen voor een ruime belastingverschuiving, maar voor een belastinghervorming zijn de budgettaire marges beperkt.”

De notionele-intrestaftrek blijft zoals hij is?

BEKE. “Ja, daar wordt niet aan geraakt. Het belangrijkste is de ondernemingen een stabiel fiscaal kader te geven.”

PEETERS. “Alleen voor de banken wordt de notionele-intrestaftrek mogelijk afgebouwd. Als de banken van de regelgevers hun eigen vermogen moeten optrekken, moet je daar dan de notionele-intrestaftrek op toepassen?”

De Hoge Raad voor Financiën zag in hogere belastingen op vermogensinkomsten en op meerwaardes de grootste ruimte om lagere lasten op arbeid te financieren. Waarom is dat advies niet gevolgd?

PEETERS. “Aan de onderhandelingstafel klonk het bezwaar dat je geen hypotheek mag leggen op de economische dynamiek die je nastreeft. Een belasting op meerwaardes ligt ook heel gevoelig in een kmo-land als het onze. Er zijn veel voorstellen besproken, maar er is enkel een consensus gevonden over de doorkijktaks.”

In welke mate houdt u rekening met terugverdieneffecten om de rekening tegen het einde van de legislatuur te laten kloppen?

BEKE. “Tegen 2019 rekenen we op een terugverdieneffect van de maatregelen à rato van 0,1 procent van het bbp of 444 miljoen euro in 2018.”

Niet meer dan 0,1 procent?

PEETERS. “De vorige regering wou naar een begrotingsevenwicht in 2016 en een structureel begrotingsoverschot van 0,75 procent. Nu kiezen we voor een begrotingsevenwicht in 2018. Daar zitten zeker in het begin een aantal veiligheidsmarges in van 0,125 procent om ervoor te zorgen dat België zo ver mogelijk blijft van een te groot begrotingstekort. We hebben tijdens de onderhandelingen vaak gepraat over terugverdieneffecten. Je kan daar rekening mee houden, maar overdrijf daar niet in. Er zijn periodes geweest onder Guy Verhofstadt dat bijna alle maatregelen zouden worden terugverdiend. Deze regering wil daar zeer voorzichtig mee omgaan.”

Vorige week werd een regeerakkoord afgesloten en op 22 oktober ligt een begroting bij de Europese Commissie. Dat is heel krap.

PEETERS. “Minister van Financiën Johan Van Overtveldt zal die klus klaren.”

Dat weten we. Maar zal Europa dit begrotingspad aanvaarden?

PEETERS. “Daar gaan we van uit. We voeren structurele hervormingen door, zoals een versterking van de concurrentiekracht en besparingen in de sociale uitgaven.”

Is er nu definitieve duidelijkheid over de vergoeding voor de Arco-coöperanten?

PEETERS. “De minister van Financiën zal een regeling uitwerken en alle coöperanten hebben de mogelijkheid zich daarbij aan te sluiten. Voldoende coöperanten die een bepaald percentage van het ingelegde kapitaal halen, zullen met het voorstel akkoord moeten gaan. Anders gaat de deal niet door.”

Is dat 50 procent?

PEETERS. “De vraag is hoe hoog het percentage moet zijn van diegene die instappen. Normaal zou tussen 70 en 80 procent deze dading moeten aanvaarden. Dan is de vraag of je naast het kapitaal ook rekening houdt met de dividenden die zijn ingehouden. Het is toch een serieuze inspanning van 600 miljoen euro.”

BEKE. “Het is belangrijk voor Belfius Bank dat ze een toekomst kan krijgen zonder door deze geschiedenis bezwaard te zijn.”

PEETERS. “Het voorstel mag niet in strijd zijn met de Europese regelgeving.”

Is deze constructie al met Europa afgetoetst?

PEETERS. “Er zal een evenwichtige oplossing komen. Maar als de minister van Financiën Belfius wil privatiseren, is het goed dat hij dit dossier zo snel mogelijk oplost.”

Hebt u een plan B voor als er een wiel van de wagen loopt? Wat bijvoorbeeld bij een nieuwe recessie?

BEKE. “Er is geen plan B. Regeren is besturen en beheren, ook bij onverwachte dossiers. In 2007 stond in het nieuwe regeerakkoord niets over de banken, maar een half jaar later brak een bankencrisis uit.”

PEETERS. “De fundamenten van het huis zijn er, nu moeten we de rest van de woning bouwen. Bij een recessie zal die woning er mogelijk wat anders uitzien, maar de pensioenhervorming en de loonlastenverlagingen zijn onaantastbaar. De Duitse economie zal finaal bepalen of ook de Belgische economie opnieuw aantrekt.”

Kan deze coalitie de kritiek aan, die vooral vanuit Wallonië zal komen? De PS schiet met scherp. Vooral op de MR, die met de N-VA in zee gaat. Rudy Demotte heeft het over een “horrormuseum”.

BEKE. “It is the duty of the opposition to oppose. Ik wijs erop dat de vorige regering naast een staatshervorming ook een economisch beleid heeft gevoerd. De reële lonen werden bevroren, de verlaging van de btw op energie was eigenlijk een soort indexsprong en de regering-Di Rupo heeft de aanzet gegeven tot een pensioenhervorming. De sociaaleconomische kritiek van de oppositie maakt weinig indruk op mij. De politieke evenmin. Artikel 1 van de statuten van de N-VA stelt de republiek Vlaanderen voorop. Dat was ook zo in 2010, toen de N-VA onderhandelde met PS en het cdH. Die statuten zijn niet gewijzigd. Het enige verschil is dat we nu enkel in een sociaaleconomische context onderhandelden.”

PEETERS. “Elke oppositie voert de oppositie die ze wil voeren. Met beeldspraak als ‘horror’ vraag ik mij af: wat komt daarna? De oppositie is er zwaar ingevlogen zonder het over de inhoud te hebben.”

ALAIN MOUTON & DAAN KILLEMAES, FOTOGRAFIE KRIS VAN EXEL

“Alles zal gebeuren in overleg met de sociale partners. Maar een aantal beslissingen is wel genomen” Kris Peeters

“De sociaaleconomische kritiek van de oppositie maakt weinig indruk op mij. De politieke evenmin” Wouter Beke

“Alles zal gebeuren in overleg met de sociale partners. Maar een aantal beslissingen is wel genomen” Kris Peeters