Discriminatie wegwerken lost niet alles op

Dat slechts 38 procent van de allochtonen in België aan de slag is, heeft niet alleen te maken met discriminatie van werkgevers Andere factoren, zoals gebrek aan opleiding en talenkennis, spelen evenzeer een rol.

Uit vorige week gepubliceerde documenten blijkt dat tal van bedrijven tien jaar geleden aan het uitzendbedrijf Adecco hebben gevraagd om openstaande vacatures enkel door Belgen te laten invullen. Dat heeft de discussie over de discriminatie van allochtonen op de arbeidsmarkt opnieuw doen oplaaien.

Een terechte discussie, want in weinig Europese landen zijn zo weinig allochtonen aan het werk als in België. In Europa heeft ongeveer 60 procent van de allochtonen een job. In België is dat amper 38 procent. Een probleem is dat het debat verengd wordt tot discriminatie bij de aanwerving. Omdat de bedrijven geen mensen van Noord-Afrikaanse afkomst willen aannemen, blijft die groep in de werkloosheid steken, is de vaak gehoorde kritiek. Over de maatregelen bestaat dan ook weinig discussie: bedrijven die discrimineren bij aanwerving moeten zwaar worden aangepakt. Welnu, er bestaat al jaren een duidelijke wetgeving die elke aanwerving op basis van ras, geslacht of overtuiging tegengaat. Bedrijven die deze regels niet respecteren, worden bestraft. En toch blijft het aantal werkloze allochtonen hoog. Hoe komt dat? Zeer eenvoudig: omdat discriminatie slechts een van de redenen is waarom allochtonen het moeilijk hebben om een job te vinden. Discriminatie is zelfs niet de hoofdoorzaak.

De hoge werkloosheidsgraad bij mensen van Noord-Afrikaanse afkomst heeft in eerste instantie te maken met een gebrek aan opleiding en de gemiddeld lagere scholing van allochtonen. Daarnaast is er het typisch Belgische probleem van de gebrekkige talenkennis. Meer dan 90 procent van de werklozen in Brussel kent geen Nederlands. De derde reden voor de slechtere prestaties van allochtonen op de arbeidsmarkt is het gebrek aan een efficiënt netwerk. Onderzoek toont aan dat allochtonen die veel autochtonen in hun netwerk hebben, sneller een job vinden.

De maatregelen om allochtonen aan een job te helpen lijken dat ook voor de hand te liggen: een betere scholing kan wonderen doen. Ons land heeft een doeltreffend onderwijssysteem, maar in sommige steden neemt het spijbelgedrag dramatische proporties aan. In Brussel gebeurt het dat de helft of meer van de leerlingen spijbelt. Veel van school weg blijven, is de zekerste weg naar de structurele werkloosheid.

In zijn boek Free to Work wijst arbeidsmarktdeskundige Jan Denys (Randstad) op de “attitudeproblemen die op hun beurt een gevolg zijn van opvoedingsproblemen in heel wat allochtone gezinnen. Veel jonge mannelijke allochtonen groeien op als kleine tirannen. Dat zorgt voor spanningen op school en is uiteraard niet bevorderlijk voor een succesvolle integratie op de arbeidsmarkt.” De goede wil moet dus van twee kanten komen.